Son zamanlarda izlediğiniz bir film hakkında bir arkadaşınızla konuşuyorsunuz, ama oyuncunun adını hatırlayamıyorsunuz. Geçen hafta kendinizi markette buldunuz ama almak istediğiniz şeyi hatırlayamadınız. Anahtarları daima kaybediyorsunuz. Bu konuda endişeleniyor musunuz? Sizce bunlar normal hafıza kusurları mı? Alzheimer hastalığının erken belirtileri mi yoksa başka bir demans şekli mi?

“Son zamanlarda yaşlanmakta olan baby boomers kuşağı çok fazla ilgi gösterdiğinden, Alzheimer hastalığının çok fazla dikkat çektiğini düşünüyorum, ki bu da bir çok insanın bu duruma sahip olabileceğine inanmasını sağlıyor.” diyor Dr. Suzanne Salamon.

Bu günlerde Alzheimer hastalığı tanısı artmış gibi görünebilir, ama aslında hastalığa yakalanma riski değişmedi. Aksine, insanlar daha uzun yaşıyorlar. Yani, insanların ömrü uzadıkça hastalığa yakalanma şansı da gelişiyor. Alzheimer Derneği’ne göre, Alzheimer hastalığı 65 yaşın üzerindeki her 10 kişiden birini etkilemeye devam ediyor.

Öyleyse, ne zaman zihinsel boşluklar hakkında endişelenmeli ve ne yapmalısınız?

Belirtiler ve Bulgular


İyi haber şu ki, yukarıda tarif edilenler gibi hafıza boşlukları yaşıyorsanız, muhtemelen stres yapmanız gereken bir şey değildir. “İsimleri unutmak veya bir odaya girip, neden orada olduğunuzu unutmak gibi, insanların çoğunun endişe duyduğu şeyler genellikle Alzheimer hastalığını işaret etmez” diyor Dr. Salamon.

Aslında, çoğu zaman Alzheimer hastalığının erken belirtileri ve diğer bunama biçimleri tipik olarak ilk önce aile üyeleri veya arkadaşlar tarafından fark edilir, hastalığa sahip kişi tarafından değil. Değişiklikler incedir ve aynı olaylar tekrar etme eğilimindedir.”

Alzheimer’ın ilk aşamalarında, birinin günlük hayatta çalışma yeteneğinde değişiklikler görebilirsiniz. Randevuları veya faturaları ödemeyi unutabilir ya da tanıdık yerlere giderken kaybolabilirsiniz. Ya da her zaman tatil için rezervasyon yaptıran kişi sizseniz, aniden bu görevi yerine getirmekte zorlanabilirsiniz.

Ne Zaman Yardım Almalısınız?

Sevdikleriniz veya arkadaşlarınızda yukarıda anlatılanlar gibi günlük bir sorun fark ediyorsanız, bu problemin bir tıp uzmanı tarafından daha fazla araştırılması iyi bir fikirdir. İnsanlar, hafıza kaybı belirtileri yaşadıklarında genellikle iki farklı ruh haline bürünürler. “Bazı insanlar endişelenir ve ne olduğunu bilmek isterler.” ya da “Test yaptırmaktan kesinlikle kaçınırlar çünkü etiketlenmek istemezler.” diyor Dr. Salamon.

Direnci Aşmak

Kişinin yardım almaya dirençli olması ya da öfkeli bir tepki vermesinden korkmanız halinde, bireyin kendi doktoruna gözlemleriniz hakkında bilgi vermeniz yerinde bir tavır olacaktır. Tıbbi gizlilik yasaları, doktorun sizinle hasta hakkında bilgi paylaşmasını yasaklar, ancak doktorla bilgi paylaşmanızı engelleyen hiçbir şey yoktur.

Destek Almak

Alzheimer hastalığı olan birine bakmak zordur. Sevilen bir kişi için erken teşhis koyulması, potansiyel bakıcının destek için zaman kazanmasına yardımcı olabilir. Alzheimer grupları, sadece bakım için destek vermekle kalmaz, aynı zamanda ihtiyaç duyacakları duygusal gücü bulmaları için de yardımcı olurlar.

Nereye Gidip Kimi Göreceksiniz?

Bir problemden şüphe ederseniz, aile hekimi ilk temas noktası olabilir. Anahtarlarını sık sık kaybeden veya birkaç isim unutan insanlar, sadece küçük bir unutkanlık şeklinde, yaşlanmanın normal bir parçası olduğunu, hekimlerinden öğrenebilirler. Bellek problemleri devam ederse veya endişe verici hale gelirse, demans tanısı koymada uzmanlaşmış bir eğitime sahip bir geriatrist veya nöroloğun görülmesi gerekebilir.

Alzheimer hastalığının erken evrelerinin fark edilmesi zor olabilir. Problemin farkına varmak, daha fazla eğitim almış ve daha yüksek zekaya sahip insanlarda, diğerlerinden daha uzun sürebilir. Durum böyle olabilir, çünkü açıklarını telafi edebileceklerdir. Örneğin, bir kelimeyi hatırlamakta güçlük çekerlerse, aralarından seçim yapabilecekleri daha geniş bir kelime haznesine sahip olurlar ve başka bir kelimeyle hızlı bir şekilde yer değiştirebilirler. Dr. Salamon, “Bunu bazen test aşamasında görüyoruz. Temel bir hafıza testi yapıyorsanız, daha zeki bir kişi bu testi bazen geçebilir” diyor. “Ancak testi yapan kişi, bir şeyin doğru olmadığını ve hastanın daha yoğun bir teste ihtiyaç duyduğunu görebilir.” Yani, bir uzmanın görüşüne ihtiyaç vardır.

Potansiyel bir problemle başa çıkabilmek için, aşağıdakiler de dahil olmak üzere erken müdahalenin birçok faydası vardır:

Diğer nedenleri dışlamak: Bilişsel değişikliklerin tümü Alzheimer ya da demans sebebiyle oluşmaz ve diğer faktörleri dışlamak iyi bir fikirdir. Bazı durumlarda, bir ilaç, enfeksiyon veya başka bir tıbbi durum, kafa karıştırıcı düşüncelere ve hafıza boşluklarına yol açabilir. Çoğu zaman insanlar farklı doktorlarca reçete edilen birden fazla ilaç kullanıyor ve takip etmek zor olabilir. İlaç etkileşimleri bilişsel değişikliklere neden olabilir, bu yüzden tüm tıbbi muayeneler için reçetesiz ürünler ve takviyeler de dahil olmak üzere tüm ilaçların kapsamlı bir listesini doktorunuza verin.

Daha fazla hasarın önlenmesi: Bazı bunama vakaları Alzheimer hastalığından farklı olan, vasküler demans olarak bilinen bir durumu içerir. Beyninizin bir bölgesine kan akışı engellendiğinde, çalışmasını etkileyen bir hasara neden olabilir. Bu durumun ilerlemesini önlemek için mümkün olduğunca erken tespit etmek önemlidir. Statinler veya düşük doz aspirin gibi bazı ilaçlar, yaşam tarzı değişiklikleri ile birleştiğinde, bilişsel gerilemenin daha da ilerlememesine yardımcı olabilir.

İlerlemeyi hafifletmek: Eğer fark ettiğiniz zihinsel değişiklikler Alzheimer hastalığına atfedilirse, ilerlemesini yavaşlatmakta etki gösteren ilaçlar vardır, diyor Dr. Salamon. Ancak, herkesin fayda görmediğini ve bazı kişilerin yan etkilere tahammül edemeyeceğini belirtmek önemlidir. Ayrıca bu ilaçlar bir tedavi değildir.

İlerisini planlamak: Alzheimer hastalığının teşhis edilmesi zor olduğu gibi, erken uyarı sizin işlerinizi düzene sokmanıza, yaşam durumunuzu değerlendirmenize, isteklerinizi özetlemenize ve artık aklınız başınızda olmadığında sizin için tıbbi kararlarınız verebilmesi için bir vekil atamanıza izin verir. Bu kararları kendiniz alabilirsiniz. “Meselenin gerçeği, planlamanın düşündüğünüz kadar zor olmadığıdır” diyor Dr. Salamon. İnsanlar, Alzheimer hastalığı tanısı için en riskli yaşlarına yani 70’lere ve 80’lere ulaştıklarında, bu kararlarla yüz yüze gelmek zorunda kalabilirler ya da çevrelerinde bu hastalıkla yüzleşen birileri olabilir ve bu seçimleri zamanı gelmeden yapmanın önemini anlarlar.

Bu nedenle, tüm hafıza boşlukları bir sorunu işaret etmemekle birlikte, bir sorundan şüphe duyuyorsanız, Alzheimer hastalığını veya başka bir demans türü olasılığını dışlamak için ya da sonuca daha iyi bir şekilde hazırlandığınızdan emin olmak için erken yardım almak akıllıca olacaktır. Durumu gerekli desteklerle yönetebilirsiniz.