Herkes yabancı bir madde yutabilir. Ancak bebekler ve ufak çocuklar buna karşı doğal bir eğilime sahipler ve bir şeyleri ağızlarına koymayı seviyorlar, bu da onları daha yüksek risk altında bırakıyor.
Pek çok vakada sindirim yolu yutulan nesneyi işler ve nesne vücuttan doğal yoldan çıkar. Diğer vakalarda ise nesne takılır veya beden boyunca hasara sebep olur. Bu olduğunda tedavi için doktora gitmek gerekir. Ameliyat duruma göre gereklilik olabilir.
Kimler Yabancı Madde Yutma Riskine Sahip?
Bebekler ve küçük çocuklar genellikle nesneler hakkındaki bilgilerini arttırmak ve keşfetmek için onları ağızlarına koyarlar. Yabancı madde yutanların büyük kısmı 3 yaşının altında.
Çocuklar yalnız başlarına bırakıldıklarında veya dikkat edilmediğinde madde yutma riskleri potansiyel olarak artar. Risk ayrıca şu tip nesneler yakınlarındaysa da artar:
• bozuk para
• küçük piller
• düğmeler
• bilyeler
• taşlar
• tırnaklar
• vidalar
• iğneler
• küçük mıknatıslar
Eğer çocuk dikkatlice izlenmiyorsa, ağzına girebilecek her şey zaman içerisinde o ağıza girer. Çocuğun oyun alanını daima bu tip nesnelerden uzak tutmalısınız.
Yabancı Maddenin Yutulduğunu Nereden Bilebilirim?
Yabancı madde yutulunca ortaya çıkan belirtileri fark etmemek zordur. Nesne hava yollarını tıkarsa belirtileri hemen fark edeceksiniz. En yaygın belirtiler şöyle:
• boğulma
• nefes darlığı
• öksürme
• hırıltılı nefes
Eğer çocuk nesneyi kolayca yuttuysa ve boğazına takılmadıysa, hemen belirti ortaya çıkmayabilir. Nesne artık sindirim yoluna girmiştir. Ya doğal olarak geçer ya da vücut onu geçirmekte zorlanırsa belirtiler ortaya çıkabilir.
Nesne yemek borusu veya bağırsaklarda kalırsa muhtemel belirtiler şöyle:
• kusma
• salya akması
• öğürme
• göğüs veya boğaz ağrısı
• yemeyi reddetme
• karın ağrısı
• ateş
Tedavi olmaksızın vücut içinde uzun süre kalan bir nesne enfeksiyona sebep olabilir, örneğin tekrar eden zatürree gibi. Bu da göğüs ağrısına, balgamlı öksürüğe ve hırıltılara sebep olabilir. Bazen ateş de bu belirtilere eşlik eder.
Çocuğunuz yabancı bir madde yuttuysa doktora danışmak önemli, nesnenin doğal yoldan çıkacağını düşünseniz bile.
Manyetik bir nesne yutmak acil durumdur. Eğer birisinin manyetik nesne yuttuğunu düşünüyorsanız hemen acile gitmelisiniz.
Doktor Yabancı Madde Yutulduğunu Nasıl Anlar?
Çocuğunuz yabancı madde yuttuysa hemen tıbbi yardım alın.
Doktor nesneyi belirlemek için röntgen isteyebilir veya kişi rahat nefes alamıyorsa hava yollarını incelemek için bronşoskopi uygulayabilir. Bronşoskopide ince bir tüp kullanılarak kamera ile hava yolları incelenir.
Teşhis sırasında doktor diğer belirtileri de kontrol eder. Nesnenin yutulduğu şüphesini doğuran işaretleri doktora söylemelisiniz.
Tedavi Nasıl Olur?
Tedavi seçenekleri kişinin durumuna göre değişiyor.
Acil Tedavi
Eğer kişi tıkanan hava yollarından dolayı zorla nefes alıyorsa acil tedavi uygulanır. Sırta vurularak, Heimlich manevrası veya ilkyardım kullanılarak objenin hava yollarından çıkarılması sağlanır.
Sivri uçlu nesneler bağırsakları veya yemek borusunu yırtabilirler. Saat pili gibi küçük piller doku hasarına sebep olabilirler. Bunların hemen çıkarılmaları gerekir. Bunun gibi koşullar altında hemen tıbbi yardım alın.
Evde Bakım
Eğer kişi yabancı nesne nedeniyle boğulmuyorsa ve tamamen yuttuysa, doktor vücudun nesneyi normal şekilde geçirip geçirmediğini kontrol etmek isteyebilir. Ayrıca kusma, ateş ve ağrı gibi belirtileri de gözlemelisiniz. Doktor maddenin çıktığını görmeniz için dışkıyı kontrol etmenizi isteyebilir.
Ameliyat
Eğer nesne ağrıya sebep oluyorsa yahut bağırsak ile yemek borusuna hasar verdiyse, doktor sorunu hemen çözmek isteyecektir. Bunun için ameliyat veya endoskopi uygulanarak batan nesne çıkartılır. Endoskopide küçük bir kameralı tüp kullanılır. Tıbbi aletler kullanılarak tüp ağızdan sokulur ve nesne yemek borusundan çıkartılır.
Yabancı Nesne Yutulması Nasıl Engellenir?
Çocukların ve bebeklerin yakınlarında küçük nesneler bulundurmayarak işe başlayabilirsiniz. Ayrıca kendi ağzınıza da küçük nesneler koymayın. Özellikle de kolayca boğaza veya hava yollarına kaçıp tıkama yapabilecek nesneleri. Unutmayın, herkes yanlışlıkla yabancı madde yutabilir.
Uzun Vadede Ne Olur?
Bebekler, çocuklar ve hatta yetişkinler yabancı madde yutabilirler. Pek çok vakada sindirim sistemi maddeyi normal yoldan işler ve yedi gün içerisinde herhangi bir hasar olmadan dışarı atar.
Ancak yabancı nesne vücutta enfeksiyon yapabilir veya organlara hasar verebilir. Bu nedenle en iyisi doktor kontrolü. Eğer nesne hava yollarını tıkarsa acil tedavi uygulanmalı.
