Yaşa bağlı işitme kaybı yavaşça gelişir ve herkeste bir dereceye kadar olur ve yaşlanmanın en yaygın rahatsızlıklarından birisidir.
Yaşları 65-74 arasında olan 3 kişiden 1 tanesinin işitme kaybı olduğu tahmin ediliyor ve bunların 75 yaşın üzerinde olanlarının yarısından fazlasında işitme zorluğu var. İşitme problemleri insanların ne dediklerini anlamayı zorlaştırabilir, uyarılara tepki vermeyi zorlaştırır, kapıyı işitmeyi engeller ve karşılıklı sohbete bile engel olarak yalnızlaşma hissine yol açabilir.
Yaşa bağlı işitme kaybı genelde her iki kulakta da olur ve bu kaybın dereceli şekilde olması nedeniyle insanlar bir miktar işitme yeteneği kaybettiklerinin farkına bile varmazlar. Genelde televizyon ve telefonun volümünü arttırmakta tereddüt edilmez ve sorunun ekipmanda olduğu sanılır. Halbuki bu esnada duyma kaybı telafi ediliyordur.
Yaşa bağlı işitme kaybının pek çok sebebi ve ona katkı sağlayan faktörü olabilir. Bunun en yaygın olanı yaşa bağlı olarak iç kulakta yaşanan değişimlerdir ancak orta kulaktaki değişimlerden kaynaklanabildiği gibi, beyinden kulaklara gelen sinir yollarındaki karmaşık değişimlerden ve belli ilaçlardan da kaynaklanabilir.
Yaşa bağlı işitme kaybı veya gürültü kaynaklı olanlar gibi diğer koşullara bağlı işitme kaybı arasındaki farkı ayırmak zor olabilir. Gürültü kaynaklı duyma kaybı çok yüksek seslere maruz kalmak veya çok uzun süre sese maruz kalmak sonucunda ortaya çıkabilir. Bu durumda kulaklardaki duymayı sağlayan tüy hücreleri hasar görürler ve bunlar bir defa hasar gördükleri zaman tekrar tamir olmazlar. Dolayısıyla duyma kaybı gerçekleşir. Yüksek tansiyon ve şeker hastalığı da işitme kaybına sebep olabildiği gibi, duyu hücrelerine toksik etkiler veren bazı kemoterapi ilaçları gibi ilaçlar da bunun sebebi olabilir.
Nadiren de olsa yaşa bağlı duyma kaybı dış ve orta kulaktaki anormalliklerden kaynaklanabilir. Bu da kulak zarının işlevinin azalmasına sebep olabilir. Ayrıca kulakta ses dalgalarının iç kulağa taşınmasına yardımcı olan orta kulaktaki üç kemiğin fonksiyonları da azalmış olabilir.
Kendinizi gürültü kaynaklı işitme kaybından korumanın yolları var ancak şu anda yaşa bağlı duyma kaybını engellemenin yolu bilinmiyor. Yüksek sesli müzik, havai fişekler, çim biçme makineleri, silahlar, sesli makineler gibi potansiyel gürültü kaynaklarından uzak durun. Kulaklarınızı gürültülü seslerden korumak ve kulak tıkaçları kullanarak bu seslere olan maruziyeti azaltmak kulaklarınızı korumanın en iyi yollarından birisi ve böylece yaşlandıkça yaşadığınız duyma kaybının miktarını azaltabilirsiniz.
İşitme problemleri ciddi olabilirler ve hatta doktorun önerilerini anlamanızı ve takip etmenizi bile zorlu hale getirebilirler. Eğer duyma zorluğu yaşadığınızı düşünüyorsanız bir doktordan, KBB uzmanından, odyologdan veya işitme uzmanından tavsiye almak isteyebilirsiniz. Hepsinin eğitim ve uzmanlık alanı farklı ve işitme sağlığının önemli bir parçası olabilirler.
İşitme kaybının şiddetine göre farklı tedavi seçenekleri ve çeşitli cihazlar daha iyi duymanızı sağlayabilirler. Duyma yardımcıları, koklear implantlar, kemiğe eklemlenen duyma sistemleri, yardımcı dinleme cihazları, dudak okuma gibi seçenekler duymanıza yardımcı olabilirler.
Aile ve arkadaşlarınızla birlikte çalışarak işitme kaybı ile yaşamınızı kolaylaştırabilirsiniz. Konuşurken size doğru bakmalarını isteyebilirsiniz. Özellikle yüzü görmek anlamanızı kolaylaştırabilir ve sesin doğrudan size gelmesini sağlar. Ayrıca daha sesli ve açık konuşmalarını isteyebilirsiniz. Duymanızı daha zor hale getiren çevresel seslere de dikkat edin çünkü arkaplan gürültüsü genelde insanları anlamayı zorlaştırır. Aktif olarak dinlemiyorken radyo ve TV’yi kapatın, ayrıca mutfakta oturmaktan kaçının.
Tipik olarak işitme kaybı yaşayan pek çok yaşlı birey, aslında hem gürültü kaynaklı hem de yaşa bağlı işitme kaybını aynı anda yaşıyor. Seslere reaksiyon zamanı ve duyulabilen en yüksek ton genelde yaşlanmanın biyoişaretlerinden birisidir ve bunlar istatistikler veya makine öğrenme algoritmaları ile ölçülerek sağlık düzeyi görülebilir. Kayıp ne kadar erken tespit edilirse daha iyi duymanız için adımlar daha erken atılabilirler.
Bir sağlık uzmanı duyabildiğiniz en yüksek frekansı ve sese reaksiyon zamanınızı ölçebilir, böylece yaş ve cinsiyetinize bağlı olarak duyma yüzdenizi belirler. Kişinin ne kadar genç veya yaşlı şekilde fonksiyon gösterdiğinin tespit edilmesi, biyokimyasal ve genetik biyolojik yaş testlerinin sonuçlarının doğrulanmasını sağlar ve ayrıca yaşlanmayı önleme terapilerinin çalışıp çalışmadığını da gösterir.
