Yaşamda mutluluk ve başarı söz konusu olduğunda, duygusal zeka (EQ) da entelektüel kabiliyet (IQ) kadar önem kazanır. Duygusal zeka daha güçlü ilişkiler geliştirmenize, okulda ve işte başarılı olmanıza, kariyerinizde ve kişisel hedeflerinizde başarılı olmanıza yardımcı olur. Duygusal zekanızı geliştirmek kendi duygularınızla bağ kurmaya, stresi yönetmeye, niyetleri aksiyona dönüştürmeye ve sizin için önemli olan şeylerde doğru kararlar vermenize de yardımcı olur. Duygusal zekanın neden bu kadar önemli olduğuna dair daha fazla şey öğrenin ve bir kaç temel yetenekte uzmanlaşarak kendi EQ’nuzu arttırın.

Duygusal Zeka veya EQ Nedir?

Duygusal zeka, stresi azaltmak, verimli şekilde iletişim kurmak, başkaları ile empati kurabilmek, zorlukların üstesinden gelebilmek ve çatışmaları ortadan kaldırmak için kendi duygularınızı anlamanızı, kullanmanızı ve yönetmenizi sağlayan pozitif yollardır. EQ aynı zamanda başkalarının duygusal olarak ne beklediklerini tanımlamanızı ve anlamanızı da sağlar. Çoğu zaman, bu sözlü olmayan işlem hem düşüncelerinizi bilgilendirir hem de başkalarına ne kadar iyi bağlandığınızı etkiler.

Duygusal zeka yaygın olarak dört temel nitelikle tanımlanır:

  1. Kendini yönetim: Eğer dürtüsel his ve davranışlarınızı kontrol edebilirsiniz, duygularınızı sağlıklı şekilde yönetebilirsiniz, inisiyatif alabilirsiniz, kendinizi adadığınız şeyleri takip edebilirsiniz ve değişen durumlara adapte olabilirsiniz.
  2. Kişisel farkındalık: Kendi duygularınızı tanırsınız ve onların düşünce ile davranışlarınızı nasıl etkilediklerini bilirsiniz. Güçlü ve zayıf yanlarınızın farkında olur, kendinize güven duyarsınız.
  3. Sosyal farkındalık: Empatiniz vardır. Duyguları, ihtiyaçları ve başka insanların endişelerini anlayabilirsiniz, duygusal ipuçlarını yakalayabilir, sosyal olarak rahat hissedebilir ve grup ile organizasyon içerisindeki güç dinamiklerini tanımlayabilirsiniz.
  4. İlişki yönetimi: Nasıl iyi ilişkiler geliştirip sürdürebileceğinizi bilirsiniz, açık şekilde iletişim kurarsınız, başkalarını etkilersiniz, takım içinde iyi çalışırsınız ve çatışmaları yönetirsiniz.

Duygusal Zeka Neden Bu Kadar Önemli?

Bildiğimiz gibi, yaşamdaki en başarılı insanlar en akıllı insanlar değiller. Muhtemelen akademik olarak çok başarılı ancak sosyal olarak yetersiz ve işte veya kişisel ilişkilerinde başarısız insanları biliyorsunuzdur. Entelektüel yetenekler (IQ) yaşamda başarı için tek başına yeterli değil. Evet, IQ sizi okula sokabilir ancak final sınavları yaklaşırken ortaya çıkan stres ve duygular ile yüzleşmeniz için size EQ yardımcı olacak. IQ ve EQ birlikte varolurlar ve birbirine destek olduklarında etkilidirler.

Duygusal Zekanın Etkiledikleri

Okul veya iş performansı: Yüksek duygusal zeka, işyerindeki sosyal karmaşada yolunuzu bulmanızı sağlar, başkalarını motive edip liderlik etmenizi sağlar ve kariyerinizi mükemmelleştirir. Hatta önemli bir iş için adayları ölçmek söz konusu olduğunda, pek çok şirket artık teknik yetenekler kadar duygusal zekayı da önemli görüyor ve işe almadan önce EQ testi uyguluyor.

Fiziksel sağlığınız: Eğer duygularınızı yönetemiyorsanız, muhtemelen stresi de yönetemiyorsunuz demektir. Bu da ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir. Kontrolsüz stres tansiyonu arttırır, bağışıklık sistemini bastırır, kalp krizi ve beyin kanaması riskini arttırır, kısırlığa katkıda bulunur ve yaşlanma sürecini hızlandırır. Stres yönetimini öğrenmek için ilk adım duygusal zekayı geliştirmek.

Ruh sağlığı: Kontrolsüz duygular ve stres ruh sağlığını etkiler ve sizi anksiyete ile depresyona karşı savunmasız hale getirir. Eğer duygularınızı anlamak ve onları kabullenmek veya yönetmek konusunda problemler yaşıyorsanız, güçlü ilişkiler kurma konusunda da sorunlar yaşayacaksınız. Bu da size yalnız ve terkedilmiş hissettirerek ruh sağlığı problemlerini daha kötüye götürebilir.

İlişkileriniz: Duygularınızı anlayarak ve onları kontrol etmeyi öğrenerek, nasıl hissettiğinizi daha iyi ifade edebilir ve başkalarının duygularını anlayabilirsiniz. Böylece hem işte hem de özel hayatınızda daha verimli şekilde iletişim kurabilir, daha güçlü ilişkiler oluşturabilirsiniz.

Sosyal zekanız: Duygularınızla bağınızın olması sosyal amaçlara hizmet eder ve başka insanlar ile çevrenizdeki dünyaya bağlanmanızı mümkün kılar. Sosyal zeka dostu düşmandan ayırmanızı sağlar, başka bir insanın size gösterdiği ilgiyi ölçmenize yardımcı olur, stresi azaltır, sosyal iletişim ile sinir sisteminizi dengeler ve sevilmiş ile mutlu hissetmenize yardımcı olur.

Duygusal Zekayı Arttırmak: EQ’yu Arttırmak İçin 4 Temel Yetenek

Duygusal zekayı oluşturan yetenekler herhangi bir zamanda öğrenilebilirler. Ancak EQ hakkında bir şeyler öğrenmek ile bu bilgiyi yaşamımıza uygulamak arasında fark olduğunu bilmek önemli. Çünkü bir şeyi nasıl yapacağınızı bilmek, özellikle de stres zamanlarında onu yapacağınız anlamına gelmez ve bu da niyetlerinizin tam tersine sebep olabilir. Baskı altında bile değişmeyecek şekilde davranış değişimleri elde etmek ve duygusal olarak farkında kalmak için, o anki ve ilişki içerisindeki stresle başa çıkmayı öğrenmeniz gerekiyor.

EQ’yu arttırmak ve duyguları yönetmek, başkalarına bağlanmak için temel yetenekler şöyle:

  1. Kendini yönetim
  2. Kişisel farkındalık
  3. Sosyal farkındalık
  4. İlişki yönetimi

Temel Yetenek 1: Kendini Yönetim

EQ’nuzu aktifleştirmeniz için, davranışlarınız hakkında yapıcı kararlar vermek üzere duygularınızı kullanabiliyor olmanız gerekli. Çok stresli hale geldiğinizde, duygularınızın kontrolünü ve düşünceli, uygun davranma yeteneğinizi kaybedebilirsiniz.

Stresin size üstün geldiği bir anı düşünün. Açık bir şekilde düşünmek ve mantıklı kararlar vermek kolay mıydı? Muhtemelen değildi. Çok stresli hale geldiğinizde, hem açıkça düşünme hem de duyguları doğru değerlendirme yeteneğiniz bozulur.

Duygular size kendinizi ve başkalarını anlatan önemli bilgi parçalarıdırlar ancak bizi konfor alanımızdan çıkartan bir stres olduğunda, bu bize fazla gelir ve kendimizin kontrolünü kaybederiz. Stres yönetimi yeteneği ve duygusal olarak varlık gösterme ile çileden çıkan bilgileri düşünce ve kişisel kontrolü bozmadan alma yeteneği kazanırsınız. Dürtüsel hisleri ve davranışları kontrol etmenize yardımcı olacak tercihlerde bulunabilir, duygularınızı sağlıklı şekilde yönetebilir, inisiyatif alabilir, taahhütlerinizi yerine getirebilir, değişen durumlara adapte olabilirsiniz.

Temel Yetenek 2: Kişisel Farkındalık

Stres yönetimi duygusal zekanın arttırılması için sadece ilk adım. Bağlanma bilimi mevcut duygusal deneyimlerinizin, muhtemelen yaşamınızın erken dönemlerindeki deneyimlerinizin bir yansıması olduğunu söylüyor. Sinir, üzüntü, korku ve keyif gibi temel duygularınızı yönetebilme kabiliyetiniz sıklıkla yaşamınızın erken dönemindeki duygusal deneyimlerinizin kalitesi ve tutarlılığına bağlı. Eğer bakımınızı üstlenen kişi siz bebekten duygularınızı anladı ve onlara değer verdi ise, sizin duygularınızın da yetişkin yaşamınızda değerli katkılar haline gelmeleri mümkün. Fakat küçükken yaşadığınız duygusal deneyimler kafa karıştırıcılarsa, tehdit edici ve acı vericilerse, muhtemelen kendinizi duygularınızdan uzaklaştırmaya çalıştınız.

Ancak duygularınıza bağlanabilmek (değişen duygusal deneyiminiz ile anlık bağlantı kurabilmek), düşünce ve eylemlerinizi etkileyen duygusal etkileri anlamak için temel.

Deneyimleriniz andan ana değişirken duygu üstüne duygu ile karşılaşıyor ve duyguların aktığını mı deneyimliyorsunuz?

Duygularınız onları deneyimlerken mide, boğaz ve göğüs gibi yerlerde fiziksel hislere eşlik mi ediyorlar?

Sinir, üzüntü, korku ve keyif gibi tekil duygu ve hisleri deneyimliyor ve bu sırada belli yüz ifadeleri mi takınıyorsunuz?

Hem sizin hem de başkalarının dikkatini çekecek kadar güçlü yoğun hisler mi yaşıyorsunuz?

Duygularınıza dikkat gösteriyor musunuz? Karar vermenizi etkiliyorlar mı?

Eğer bu deneyimlerden herhangi birisi size tanıdık gelmiyorsa, duygularınızı kapatmış olabilirsiniz. EQ’yu arttırmak ve duygusal olarak sağlıklı hale gelmek için temel duygularınıza tekrar bağlanmanız, onları kabullenmeniz, onlarla rahat olmanız gerekli. Bunu farkındalık uygulaması ile gerçekleştirebilirsiniz.

Farkındalık, amaçlı olarak dikkatinizi yargılara varmadan şu ana vermeniz uygulamasıdır. Farkındalığın kökenleri Budizme kadar gidiyor ancak çoğu dinde benzer şekilde ibadet ve meditasyon teknikleri var. Farkındalık düşünceler ile meşgul olmanız yerine ana değer vermenizi, fiziksel ve duygusal hislerinize odaklanmanızı ve yaşama daha büyük bir perspektiften yaklaşmanızı sağlar. Farkındalık sizi sakinleştirir ve odaklar, kendinizin farkına varmanızı sağlar.

Duygusal Farkındalık Geliştirme

İlk önce stresi nasıl yöneteceğinizi öğrenmeniz önemli, böylece güçlü ve rahatsız edici duygularınıza tekrar bağlanabilir, bunları deneyimleme şeklinizi değiştirebilir ve hislerinize yanıt verebilirsiniz. Duygusal farkındalığınızı farkındalık meditasyonu ile arttırabilirsiniz.

Temel Yetenek 3: Sosyal Farkındalık

Sosyal farkındalık başkalarının sizinle iletişim kurarken ortaya koydukları temelde sözlü olmayan ipuçlarını yakalamanızı ve yorumlamanızı sağlar. Bu ipuçları sizin başkalarının gerçekte nasıl hissettiğini anlamanıza, duygusal durumlarının an ve an nasıl değiştiğini fark etmenize ve onlar için neyin önemli olduğunu öğrenmenize yardımcı olurlar. İnsan grupları benzer sözlü olmayan ipuçları gönderdikleri zaman, grubun paylaşılan duygusal deneyimlerini ve güç dinamiklerini anlayabilirsiniz. Kısacası, empatik ve sosyal olarak rahat olursunuz.

Temel Yetenek 4: İlişki Yönetimi

Başkaları ile birlikte çalışmak duygusal farkındalık ve başkalarının ne deneyimlediğini farketme ve anlama yeteneğinizle başlar. Duygusal farkındalığımız başladığı zaman, ilişkilerimizi daha verimli, tatmin edici ve sonuç verici hale getirecek daha fazla sosyal-duygusal yetenek geliştirebiliriz.

Sözlü olmayan iletişimi ne kadar etkili kullandığınızın farkında olun. Ne düşündüğünüz ve ne hissettiğiniz hakkında başkalarına sözlü olmayan mesajlar göndermekten kaçınmanız imkansız. Yüzdeki pek çok kas, göz, burun, ağız ve alın çevresindekiler, tek kelime etmeden duygularınızı ifade etmenizi sağlarlar ve başka insanların duygusal niyetlerini anlamanıza yardımcı olurlar. Beyninizin duygusal yanı daima açıktır ve onun mesajlarını gözardı etseniz bile başkaları etmez. Başkalarına gönderdiğinzi sözlü olmayan mesajları tanımanız, ilişkilerinizi iyileştirmekte büyük bir rol oynayabilir.

Mizah ve oyunları stres atmak için kullanın. Mizah, gülme ve oyunlar strese karşı doğal ilaçlardır. Ağırlığınızı azaltırlar ve her şeyi belli bir perspektif içinde tutmanıza yardımcı olurlar. Gülmek sinir sistemini dengeye getirir, stresi azaltır, sizi sakinleştirir, zihni keskinleştirir ve sizi daha empatik hale getirir.

Çatışmaları başkalarına yakınlaşmak için bir fırsat olarak görmeyi öğrenin. Çatışmalar ve anlaşmazlıklar insan ilişkilerinde kaçınılmazlardır. İki insanın aynı ihtiyaçlara, görüşlere ve beklentilere daima sahip olmaları imkansızdır. Ancak bunun kötü bir şey olmasına gerek yok. Çatışmaların sağlıklı, yapıcı şekilde çözülmeleri insanlar arasındaki güveni güçlendirir. Çatışma tehdit veya ceza içermeyecek şekilde algılandığı zaman, özgürlüğü, yaratıcılığı ve güvenliği temin eder.

Koronavirüs ( Covid-19), sizde travma oluşturduysa ve sürekli olarak bu konu ile ilgili yoğun ve süreğen kaygı hissediyorsanız ve  neler yapacağınızı, nasıl baş edeceğinizi bilmiyorsanız bunu birlikte çalışabiliriz. Online terapi almak isterseniz bana bu numaralardan ulaşabilirsiniz.

Uzman Klinik Psikolog Diana Güler
Telefon: 0216 266 24 48 & 0533 086 30 22
Mail: info@dianaguler.com
İnstagram: dianagulerr