Patates diyeti, hızlı kilo verme vaadiyle ortaya çıkan geçici moda diyetlerden bir tanesi.

Her ne kadar pek çok çeşidi olsa da, en basit versiyonunun sadece patates tüketerek günde yarım kilo kadar vermenizi sağladığı iddia ediliyor.

Patatesin iyi bir besin kaynağı olduğu biliniyor ancak kilo vermek için sadece onu yemenin işe yarayıp yaramadığını merak ediyor olabilirsiniz.

Patates Diyeti Nedir?

Popüler patates diyetinin haftada 3-5 gün sadece patates tüketerek günde yarım kilo verdirdiği iddia ediliyor.

Bu konsept 1849 senesine dayanıyor ancak 2016 yılında Tim Steele tarafından yayınlanmış bir kitap sayesinde tekrar popüler hale geldi.

Steele kitabında patatesin icat edilmiş en iyi diyet hapı olduğunu söylüyor. Onun bağışıklık sistemini güçlendirdiğini, bağırsak sağlığını iyileştirdiğini ve kilo verirken size enerji verecek besinleri sağladığını belirtiyor.

Başkaları ise bu diyeti başka aşırı uçlara çekerek popülerliğini arttırıyorlar.

Örneğin Penn Jillette adlı bir sihirbaz, ilk 2 hafta boyunca sadece patates yemek dışında bir şey yapmadığını ve bu sürede 8 kilo verdiğini söylüyor.

Pek çoğu diyetin kilo vermelerine yardımcı olduğunu iddia etse de, bu iddiaları destekleyecek herhangi bir bilimsel çalışma yok.

Patates Diyetinin Kuralları

Patates diyetinin oldukça az talimatı var. Bir kaç versiyonu olsa da Tim Steele diyetin temel kurallarını kitabında şu şekilde belirlemiş:

  • 3-5 gün boyunca sadece pişmiş, sade patates yiyin.
  • Her gün 0.9-2.3 kilogram patates tüketin.
  • Başka hiç bir gıda tüketmeyin, ketçap ve peynir gibi soslar da koymayın.
  • Tuz illa ki istiyorsanız sorun değil ancak kaçınsanız daha iyi.
  • Susadığınızda sadece su, çay ve kahve için.
  • Ağır egzersiz önerilmiyor. Hafif egzersizler ve yürüyüşe bağlı kalın.
  • Doktorunuz tarafından verilen ilaçları almaya devam edin ancak reçetesiz diyet takviyelerini almayın.

Diyetin Steele versiyonunda sadece beyaz patatese izin var. Diyetin diğer versiyonları biraz daha yumuşak.

Örneğin Andrew Taylor tarafından yaratılan versiyonunda tatlı patatese izin ver. Bu versiyonda minimum miktarda bitki, baharat ve yağsız sosa da izin ver.

Pişirme yönteminin fark ettiğini de unutmayın. Kızarmış ve aşırı işlenmiş patates ürünleri menüde yer almamalı.

Kilo Vermenize Yardımcı Olabilir mi?

Patates diyeti üzerine doğrudan bir çalışma yok ancak çok düşük kalorili olduğu için kilo vermenize yardımcı olabilir.

Araştırmalar kaloriyi kısıtlayan diyetlerin kilo verdirme ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyorlar ancak bu, diyete bağlı kaldığınız sürece geçerli.

Her gün 0.9-2.3 kilogram patates çok gibi görünse de, bu sadece 530-1300 kalori yapıyor ve bir yetişkinin günlük kalori alımının çok altında.

İlginç şekilde, patateste proteinaz inhibitörü 2 adlı bir bileşen bulunuyor ve bu bileşen sindirimi yavaşlatarak açlığı azaltıyor.

Bir çalışmada, bu patates bileşeni verilen farelerin, tedavi görmemiş farelere göre daha az gıda tükettikleri ve daha fazla kilo verdikleri görülmüş. Ancak etkileri insanlar üzerinde henüz denenmedi.

Patates diyeti kısa vadede kilo vermek için etkili olsa da, uzun vadeli bir çözüm değil. Patates besleyici ancak sağlığınız için gerekli olan tüm besinleri içermiyor.

Bunlara ek olarak, çok düşük kalorili diyetlerin metabolizmayı yavaşlattıkları ve kas kütlesini azalttıkları belirtiliyor. Ayrıca normal beslenmenize geri döndüğünüzde kilo almanız yüksek ihtimal.

Diğer Faydaları

Patates diyetini eleştirmek için çok sebep olsa da, bazı potansiyel faydaları da var:

  • Patates hayli besleyici: Patates pek çok temel vitamin ve mineral için mükemmel bir kaynak. Bunlar arasında C vitamini, potasyum, folat ve demir bulunuyor.
  • Karmaşık değil: Sınırlayıcı olsa da patates diyetini kavraması oldukça kolay. Basitçe 3-5 gün boyunca patates yiyorsunuz.
  • Erişilebilir: Patates en ucuz gıdalardan birisi ve bu nedenle bu diyet pahalı değil.
  • Lif miktarı çok: Çalışmalar bol lifli beslenmenin bağırsak sağlığına fayda sağladığını ve obezitenin, kalp hastalıklarının ve tip-2 diyabetin önlenmesine yardımcı olduğunu gösteriyorlar.

Bu faydalara karşın patates ihtiyaç duyduğunuz tüm gıdaları sağlamıyor, hiç bir gıda tek başına bunu yapamaz. Örneğin patateste B12, kalsiyum ve çinko gibi sağlık için temel olan vitamin ve mineraller yok.

Çeşitli meyveler ve sebzelerden, tam tahıllardan, sağlıklı yağlardan ve proteinlerden oluşan iyi dengeli bir beslenme düzenine sahip olmak sağlığınız için daha iyi ve sürdürülebilir kilo vermeye yardımcı oluyor.

Potansiyel Dezavantajları

Tek gıda kaynağı olarak patatese yüklenmenin ciddi dezavantajları var.

Aşırı Sınırlayıcı

Patates diyeti bulunabilecek en sınırlayıcı diyetlerden birisi.

Bu da onu takip etmesi zor hale getiriyor. Daha endişe verici olan şey ise, bu tip sınırlayıcı diyetlerin gıdalar ile sağlıksız bir ilişki geliştirmenize sebep olabilmeleri.

Hatta, sınırlayıcı diyet yapma alışkanlığı, aşırı yeme gibi başka sağlıksız davranışlara yol açabilen bir bozulmuş yeme formu.

Bunlara ek olarak, bu diyette cesaretlendirilen diğer kısıtlayıcı davranışlar var ve bunlar arasında öğün atlama ve aç kalma da bulunuyor. Bu çok gereksiz çünkü diyetin zaten düşük kalorili olduğunu biliyoruz.

Şok edici bir şekilde, kitabın yazarı, diyet yapanların açlığı benimsemelerini ve sadece gerekliyse ona teslim olmalarını öneriyor.

Protein, Yağ ve Diğer Temel Besinler Eksik

Patates genel olarak dengeli bir beslenme içerisinde kesinlikle faydalı. Ancak tek başına tüm beslenme ihtiyaçlarınızı karşılayamaz.

İçinde iki temel gıda eksik: protein ve yağ. Bir orta boy patateste sadece 4 gram protein var ve yağ neredeyse yok.

Patates potasyum, C vitamini ve demir gibi belli vitamin ve mineraller bakımından zengin olsa da, kalsiyum, A vitamini ve bazı B vitaminleri bakımından zayıf.

Patates diyeti sadece 3-5 gün devam edilmesi gereken bir diyet olduğu için beslenme eksikliği yaşama ihtimaliniz düşük.

Yine de bu diyeti uzun vadeli olarak yaparsanız veya sık sık uygularsanız kendinizi ciddi bir besin yetmezliği içerisine sokabilirsiniz.

Kas Kaybedebilirsiniz

Patates diyeti gibi moda diyetler genelde hızlı kilo verme gibi iddialarda bulunurlar. Ancak diyet sırasında yağlarla birlikte kaslar da yok olurlar, özellikle de kalori ciddi miktarda düşerse.

Örneğin bir çalışmada, günde sadece 500 kalori tüketerek kilo veren katılımcıların kilo kayıplarının %18’i kas kütlesinden olmuş.

Buna karşılık günde 1250 kalori tüketenlerde kilo kaybının sadece %8’i kaslardan olmuş.

Çalışmalar fazladan protein tüketmenin kalori sınırlaması sırasında kas kaybını azalttığını gösteriyorlar ancak patates diyetinde yüksek kaliteli bir protein kaynağı yok.

Kiloyu Geri Alma İhtimaliniz Yüksek

Çok düşük kalorili bir diyeti takip ederken, bedeniniz buna metabolizmayı yavaşlatıp daha az kalori yakarak adapte olabilir.

Çalışmalar bu yavaşlamanın yıllar boyuunca devam edebileceğini, hatta kalori sınırlamalı diyet bittikten uzun süre sonra da sürebileceğini belirtiyorlar.

Buna adaptif termogenesis adı veriliyor ve kilo vermeyi uzun vadede zorlu hale getiriyor. Hatta araştırmacılar diyet yapanların %80’inin önceki kilolarına dönmelerinin temel sebebinin bu olduğunu düşünüyorlar.

Yenilecek Gıdalar

 

Patates diyetinde sadece patatese izin olsa da, çeşitli şekillerde hazırlanabilir:

  • haşlanmış patates
  • fırında patates
  • buğulanmış patates
  • çiğ patates
  • yağsız fırında hazırlanmış patates cipsi
  • yağsız fırında hazırlanmış patates kızartması

Diyetin en temel versiyonunda sadece tuza izin var. Ancak diğer varyasyonlarında baharatlar ve yağsız soslar kabul ediliyorlar.

Buna ek olarak, bazı diyet yapanlar patates püresi hazırlarken tavuk veya sebze suyu kullanıyorlar.

İçeceklerde ise su, çay ve sade kahve dışında bir seçenek yok.

Kaçınılacak Gıdalar

Patates diyetindeki yasaklı gıdalar listesi sonsuz çünkü patates harici her şey yasak.

Belli patates türlerinden de kaçınmalı, özellikle de kızarmış, yağlı ve aşırı işlenmiş türlerinden. Bunlar arasında cips, tatlı patates gibi seçenekler var.

Diyetin diğer versiyonlarını uygulamadığınız sürece sadece düz patates tüketiliyor. Tuz ise sadece bir istisna ancak ondan kaçınmanın daha iyi olduğu belirtiliyor.

Örnek Menü

Üç günlük bir patates diyeti için örnek yeme planı şu şekilde:

Birinci Gün

Toplam 1.4 kiloluk 9 orta boy patates içeriyor ve ortalama 780 kalorilik.

  • Kahvaltı: Bir bardak sade kahve ile 2 haşlanmış patates.
  • Atıştırmalık: 1 haşlanmış patates, soğuk.
  • Öğle yemeği: 2 haşlanmış patates, püre halinde.
  • Atıştırmalık: 1 çiğ patates, dilimlenmiş.
  • Akşam yemeği: Fırında yağsız hazırlanmış patates kızartması.

İkinci Gün

Toplam 1.8 kiloluk 12 orta boy patates içeriyor ve ortalama 1050 kalorilik.

  • Kahvaltı: Sade kahve ile fırında patates mücveri.
  • Atıştırmalık: 2 haşlanmış patates, soğuk.
  • Öğle yemeği: 2 buğulanmış patates, bir tutam tuz ile.
  • Atıştırmalık: 2 haşlanmış patates, soğuk.
  • Akşam yemeği: 2 fırında patates.

Üçüncü Gün

Toplam 2.3 kiloluk ve 1300 kalorilik bir gün.

  • Kahvaltı: Fırında patates kızartması ve bir bardak çay.
  • Atıştırmalık: 3 haşlanmış patates, soğuk.
  • Öğle yemeği: 3 fırında patates.
  • Atıştırmalık: 3 haşlanmış patates, soğuk.
  • Akşam yemeği: 3 buğulanmış patates ve bir tutam tuz.

Sonuç Olarak

Patates diyetinde 3-5 gün boyunca sadece boş patates yiyorsunuz. Bunun kilo vermeye yardımcı olduğu, bağırsak sağlığını iyileştirdiği ve bağışıklığı güçlendirdiği iddia ediliyor.

Kilo vermenize yardımcı olabilir ancak yeterli miktarda çalışma yok ve çok sınırlayıcı olduğundan belli gıdalar bakımından eksik ve ayrıca sağlıksız yeme davranışları geliştirmenize sebep olabilir.

Patates diyeti sağlıklı, sürdürülebilir kilo vermek için iyi bir tercih değil.