Yaz zamanı gidilen plajlar, aile mangalları, sıcak geceler ve güneş yanıkları ile meşhur. Maalesef güneş kremini delicesine sürseniz bile UV ışınları bunların arasından sızabiliyor ve ağrılı, kaşıntılı yanıklar ile başbaşa kalıyorsunuz.

Güneşe belli bir miktarda maruz kalmanın D vitamini eksikliğini önleyerek sağlığa fayda sağladığı bilinse de, her şeyin iyisinin fazlası zararlı ve bu durum güneş yanıkları ile güneş zehirlenmesi riskini arttırarak cilt kanseri ve erken kırışıklıkları beraberinde getirebiliyor.

Uzun bir yaz gününün ardından sıcak güneşin altında çok vakit geçirdiyseniz, gerçekten işe yarayan pek çok doğal güneş yanığı çözümü var.

Güneş yanıklarından kurtulmak istiyorsanız, mutfağınızdan daha uzağa gitmenize gerek yok çünkü siyah çay ve yulaf ezmesi gibi pek çok doğal tedavi mutfakta bulunuyor. Öz yağları seviyor ve evinizde tutuyor musunuz? Eğer evet diyorsanız öz yağların da güneş yanığı tedavisinde başka bir tercih olduklarını duymak sizi sevindirecektir.

Güneş Yanığı Nedir?

Güneş yanığının tanımı şöyle: Özellikle güneşten kaynaklanan UV ışınlarına aşırı maruz kalmaktan kaynaklı cilt inflamasyonu. Güneş yanığı ne kadar süre devam eder? Genel olarak bir kaç gün sürer.

Güneş yanığı güneş veya başka bir UV ışını kaynağından gelen ışınları korunmayan bedeninize vurması ve cildin kaldırabileceği düzeyden fazla olması durumunda ortaya çıkar. Bu cildin koruyucu bir pigment olan melanin salgılamasına sebep olur.

Bazı ilginç bilgiler şöyle:

  • Açık tehli kişiler öğle güneşinde 15 dakikadan kısa sürede güneş yanığı oluyorlar.
  • Aynı miktarda güneşe maruz kalıp yanmak için koyu tenli kişilerin saatlerce güneşte vakit geçirmesi gerekiyor.
  • İlginç şekilde, yanık süreci çıplak gözle görülür hale gelmeden önce başlıyor ve ilk etkiler bir kaç saate kadar görülemiyorlar.
  • Yanıklara bağlı su kabarcıklarının oluşumu saatler ila günler alabilir.
  • Güneş yanığının tam etkilerinin yüzeye çıkması 24 saat sürebilir.

Güneş Yanığı Sebepleri

Güneşte cildinizi koruyan kıyafetler ve güneş kremleri olmadan çok vakit geçirirseniz, cildiniz yanar veya bronzlaşır. Bazıları bronzlaşırken bazıları neden yanar? Bu ciltteki melanin adlı pigmentin düzeyine bağlı. Açık teni olanlarda daha az melanin var, esmer insanlarda ise daha fazla.

Güneşin ışınları cilde zarar verirken, cilt onu hasardan korumak için melanin üretmeye başlar. Bu da cildin tonunun değişmesine sebep olur. Açık tenlilerde cildin kırmızıya dönme ihtimali daha fazla.

Güneş yanıkları bronzluğa döner mi? Bazen güneş yanığı doğal olarak bronzluğa döner ancak soymaktan kaçınmanız gerekli. Ancak bronzlaşma umudu ile asla güneş yanığı olmamalısınız çünkü cildinize hasar veriyorsunuz.

Güneş Yanığı Belirtileri

Güneş yanığı belirtileri arasında şunlar var:

  • Ciltte pembelik ve kızarma
  • Cildin dokununca sıcak olması
  • Ağrı ve hassasiyet
  • Güneş yanığı kaşıntıları
  • Şişkinlik
  • Su kabarcıkları
  • Baş ağrısı, ateş, bulantı ve yorgunluk (eğer ağır yanık varsa)

Yanığın üstünde yara ve su kabarcıklarının olması, yanıktan dolayı üşümek veya ateş basması ile bulantı, güneş zehirlenmesi belirtisidir.

Teşhis

Doktorun güneş yanığı tanısını koyması için bedeninizi incelemesi normaldir ve ayrıca belirtilerinizi sorar ve güneşe maruz kalıp kalmadığınızı sorar.

Geleneksel Tedavi

Güneş yanıkları için en iyi tedavi ne? Amerikan Dermatoloji Akademisi’ne göre, pek çok cildiye uzmanı aşağıdaki tedavi türlerine benzer şeyler öneriyor:

  • Soğuk duş genelde ağrıları azaltıyor. Kuruma sırasında cilt üstünde biraz su bırakın ve sonra bu suyu cilde hapsetmek için nemlendirici uygulayın ve cildi nemlendirin.
  • Aloe vera ve soya geleneksel bir yanık kremi üretiminde kullanılabilir.
  • Orta düzey bir yanıktan fazlası varsa ve rahatsızlık veriyorsa, hidrokortizon krem bir diğer geleneksel tedavi yöntemi.
  • Aspirin ve ibuprofen gibi geleneksel ağrı kesiciler yanık şişkinliğini, kızarıklığını ve rahatsızlığını azaltabiliyorlar.
  • Dehidrasyonu önlemek için bol su içmek.
  • Ciltte kabarcıklar varsa ikinci derece güneş yanığınız var demektir. Bu kabarcıklara dokunmayın çünkü cildin iyileşmesine yardımcı oluyorlar ve onu enfeksiyondan koruyorlar.

ABD’deki Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü, termal yanıkların aksine güneş yanığının hemen görünür olmadığını belirtiyor. Belirtiler genelde güneşe maruziyetten 4 saat sonra ortaya çıkmaya başlıyorlar ve 24-36 saatte en kötü hale gelerek 3-5 gün içinde geçiyorlar.

Mayo Clinic ise en iyi çözümlerin bile cildi iyileştirmediğini, sadece ağrılara, şişmeye ve rahatsızlığa iyi geldiğini belirtiyor.

Güneş Yanığı İçin Doğal Çözümler

Güneş yanığı hızlıca nasıl geçer? Eğer çok ağır değilse, ev çözümleri ile yanığın daha kısa sürede iyileşmesini sağlayabilirsiniz.

Buzdolabı Çözümleri (Haricen Kullanılanlar)

Eğer güneş yanığını doğal yoldan geçirmek istiyorsanız, mutfaktaki ne kadar çok şeyin haricen uygulanabildiğini görünce şaşıracaksınız. Hafifleme sağlayacak bazı yaygın mutfak malzemeleri şöyle:

  • Yulaf ezmesinin kaşıntılı kuru cilde iyi geldiği ve yanıklar iyileşirken inflamasyonu azalttığı kanıtlanmış. Kuru yulafı blenderda toz haline gelene kadar öğüterek iyileştirici etkilerinden faydalanabilirsiniz. Ilık banyo suyuna bir bardak yulaf ezmesi atın ve içinde biraz vakit geçirin.
  • Süt de cilt ağrısına ve sıcağa iyi gelir. Soğuk süte kumaş batırabilir ve doğrudan yanık bölgelere tutabilirsiniz veya soğuk banyoya bir bardak soğuk süt ekleyebilir ve içinde yatabilirsiniz. Tam yağlı süt olmalı çünkü doğal yağ içeriğinin faydası var.
  • Siyah çayı içmesi sadece keyifli değil, aynı zamanda yanıkların kızarıklıklarını azaltıyor ve iyileşme sürecini hızlandırıyor. Biraz siyah çay demleyin ve su süper siyah olana kadar bekleyin. Çayı iyice soğuttuktan sonra bir kumaş ile ilgili bölgeye sürün ama durulamayın. Çaydaki tannic asit, ısıyı azaltır ve rahatlama sağlar.
  • Yoğurtta probiyotikler ve laktik asit bulunuyor ve bu da onu kızarıklıkları giderme ve cildi rahatlatma için ideal bir hale getiriyor. Tam yağlı yoğurt alın ve yanık yerlere hafifçe sürün. 10 dakika beklettikten sonra duşta durulayın.
  • Mısır nişastası: Gece inflamasyonlu cildin yatak çarşaflarına yapışmasından kaynaklanan ağrılı yıpranmaları azaltmak için idealdir. Çarşaflara mısır nişastası dökmeniz sürtünmeyi azaltır ve cildiniz ile çarşaf arasında bir bariyer oluşturarak daha rahat uyumanızı sağlar.

Aloe Vera ve Hindistan Cevizi Yağı

Doğal güneş yanığı tedavinizin ortasında, bedeniniz nem ihtiyacı duyar. Saf hindistan cevizi yağı veya aloe vera jeli gibi nemlendiricileri uygulamak yanığa yardımcı olabilir. Aloe vera o kadar yardımcı ki, en yaygın geleneksel öneriler arasında. Ayrıca bazen yanık bitkisi olarak da adlandırılıyor çünkü kötü yanıklara çok iyi geliyor.

Bir şişe saf aloe vera alabilir veya yaprağını ikiye ayırıp içindeki sıvıyı cildinize uygulayabilirsiniz. Uyguladıktan sonra yenileme için dolapta bir şişe bulundurun.

Nemlendirici Gıdalar

Güneş yanıkları için çok sayıda harici doğal çözüm var ancak yanıklardan hızlıca nasıl kurtulacağınızı merak ediyorsanız, içeriden de biraz yardım almayı unutmayın. Bol sulu gıdalar tüketerek cildi içeriden de nemlendirebilirsiniz.

Portakal ve karpuz gibi meyveleri atıştırabilirsiniz. Bunlarda C vitamini de boldur ve iyileşmeyi hızlandırır. Hatta karpuzun %92’si su. Bol bol su ve hindistan cevizi suyu gibi elektrolitli sıvılar içebilirsiniz. Güneş yanığından iyileşme sürecinde alkolden ve şekerli gıdaların kaçının çünkü bunlar inflamasyonu arttırarak iyileşme sürecini yavaşlatabiliyorlar.

Elma Sirkesi

Güneş yanıklarında elma sirkesinin kullanılabildiğini biliyor muydunuz? Kokusu çok güzel değil ancak onu güneş yanığına uygulayarak çok daha iyi hissedeceksiniz. Sağlığa pek çok faydası var ve güneş yanıkları da bunlardan birisi.

Soğuk bir banyoya bir bardak katın ve çeyrek bardak da hindistan cevizi yağı kattıktan sonra bir iki damla da lavanta öz yağı katarak iyileştirici bir banyo elde edin. Banyoya zamanınız yoksa birebir oranda suyla seyreltip bir sprey şişesine doldurabilir ve sıkabilir, ayrıca kumaşa batırarak uygulayabilirsiniz.

Öz Yağlar

Öz yağlar sadece evin güzel kokmasını veya stres ve anksiyete atmayı sağlamıyorlar, aynı zamanda yanıklar için de öz yağlar var. İki yaygın favoriyi öneriyorum:

  • Nane yağı doğal bir analjezik, yani ağrı kesici. Ayrıca soğutucu etkisi ile yanık bölgeleri yatıştırıyor. Baş ağrılarına da iyi geliyor ve yanık sonrası baş ağrısı yaşıyorsanız işinize yarar.
  • Lavanta yağı ise yanıklar için uygun bir diğer öz yağ. Antioksidan, ağrı kesici ve inflamasyon karşıtı etkileri sayesinde iyileşme sürecini hızlandıracak bri tercih.

Lavanta ve nane yağını karıştırıp, içine aloe vera suyu ve hindistan cevizi yağı ekleyip sprey şişesine doldurarak kullanabilirsiniz.

Güneş Yanığı Nasıl Önlenir?

Bulutlu ve soğuk havada bile güneş yanığı olmak mümkün. Ayrıca UV ışınlarının yüksek rakımlarda daha güçlü olduklarını unutmamak, güneş ışınlarının kum, su ve kar çevresinde cilde daha rahat vurduğunu da unutmamak gerekli.

Güneşe maruziyetten kaynaklanan yanıklardan kaçmak için şu ipuçları önemli:

  • Dışarıda çok vakit geçirecekseniz, özellikle de 10-16 saatleri arasında gölgede durmayı hedefleyin. Bu saatlerde ışınlar en güçlü durumdadırlar.
  • Tüm açıkta kalan cildinize güneş koruma kremi sürün.
  • Her 40-80 dakikada bir kremi yenileyin, yüzdüyseniz, terlediyseniz veya silindiyse daha kısa sürede yenileyin.
  • Cildi koruyan kıyafet ve şapkalar giyin.
  • UVA ve UVB ışınlarını engelleyen güneş gözlükleri takın.
  • Alkolsüz içecekler ile su alın, özellikle de içme suyu.

Belli gıdalarda bulunan özel bileşenler güneş yanıklarını genelde zamana bağlı olarak engelliyorlar:

  • C ve E vitamini: C vitamini turungillerde, biberde, guavada ve brokolide bol bulunuyor, badem ve ayçekirdeği gibi kuruyemişler ise iyi birer E vitamini kaynağı.
  • Beta-karoten: Havuç, balkabağı ve tatlı patates gibi gıdalar beta karoten bakımından zenginler.
  • Likopen: Domates ve karpuzda bol bulunuyor.
  • Balık yağı: Güneş yanığının tepkisi, omega-3 yağ asitleri dolu balık yağı ile azaltılabilir.