Nordik diyette İskandinav ülkelerinde yaygın olarak tüketilen gıdalar bulunuyorlar.

Çeşitli çalışmalarda bu tipte yemenin en azından kısa vadede kilo vermeye yardımcı olabildiği ve sağlık işaretçilerini iyileştirebildiği görülüyor.

Nordik diyetin bir incelemesini hazırladık ve yemeniz veya kaçınmanız gereken gıdalar ile sağlığa potansiyel faydalarını değerlendirdik.

Nordik Diyet Nedir?

Nordik diyet Norveç, Danimarka, İsveç, Finlandiya ve İzlanda ülkelerinden oluşan iskandinavya bölgesine has olan gıdalar üzerine odaklanan bir diyet türü.

2004 yılında bir grup beslenme uzmanı, bilimadamı ve şef tarafından iskandinavyada artan obezite oranları ve sürdürülemez tarım uygulamaları hedeflenerek yaratıldı.

Çevresel perspektiften bakıldığında iyi bir tercih olabilir çünkü yerel olarak üretilen ürünlere odaklanıyor ve sürekliliği hedef alıyor.

Ortalama bir batı tipi beslenme ile karşılaştırınca, daha az şeker ve yağ barındırdığı ancak iki kat lif ve deniz ürünü barındırdığı görülüyor.

Yenilecek ve Kaçınılacak Gıdalar

Nordik diyette sağlıklı olarak görülen, yerel olarak üretilen geleneksel ve sürdürülebilir gıdalar hedefleniyorlar.

  • Sık sık yenilecekler: meyveler, orman meyveleri, sebzeler, baklagiller, patates, tam tahıllar, kuruyemişler, çekirdekler, çavdar ekmekleri, balık, deniz ürünleri, az yağlı süt ürünleri, bitkiler, baharatlar, kanola yağı.
  • Ölçülü yenilecekler: av hayvanı etleri, serbest gezen tavuk yumurtası, peynir ve yoğurt.
  • Nadiren yenilecekler: diğer kırmızı etler ve hayvansal yağlar.
  • Yenmeyecekler: Şeker ilaveli içecekler, şeker ilaveleri, işlenmiş etler, gıda katkıları ve rafine fast foodlar.

Nordik diyet Akdeniz diyetine hayli benziyor. En büyük fark sızma zeytinyağı yerine kanola yağının odak noktasında olması.

Eleştirenlerin doğru şekilde değindikleri gibi, Nordik diyet içerisindeki gıdaların bazıları yüzyıllar önce iskandinavyada bulunmuyorlardı.

Bunlar arasında az yağlı süt ürünleri ve kanola yağı gibi modern gıdalar bulunuyorlar. Pek çok meyve de kuzeyde iyi yetişmiyor, elma ve bir kaç orman meyvesi dışında.

Yine de Nordik diyet iskandinavya insanlarının yüzyıllar önceki beslenme alışkanlıklarını yansıtmak için hazırlanmamış. Bunun yerine modern iskandinavyada yerel olarak bulunabilen sağlıklı gıdalara odaklanıyor.

Kilo Vermeye Yardımcı Oluyor mu?

Çeşitli çalışmalarda Nordik diyetin kilo verme üzerindeki etkileri değerlendirilmiş.

Kalorilerinin kısıtlanmaması gerektiği söylenen 147 obez bireyle yapılan bir çalışmada, Nordik diyet yapanlar 4.7 kilo vermişler, klasik bir Danimarka tipi beslenme uygulayanlarda ise kilo kaybı 1.5 kg olmuş.

Ancak bir yıl sonra yapılan takip çalışmasında, Nordik diyet katılımcıları kiloların büyük kısmını geri almışlar.

Bu sonuçlar kilo verme üzerine yapılan uzun vadeli çalışmalara oldukça benziyorlar. Başta kilo veren insanlar bunu 1-2 yıl içerisinde aşama aşama geri alıyorlar.

6 haftalık bir diğer çalışmada ise Nordik diyetin kiloyu azaltan etkileri destekleniyor ve Nordik diyet yapan grup beden ağırlığının %4’ünü veriyor. Bu standart bir diyetten oldukça fazla.

Sağlığa Potansiyel Faydaları

Sağlıklı yemek kilo vermenin ötesindedir.

Metabolik sağlıkta da ciddi iyileştirmelere sebep olabilir ve pek çok kronik hastalığın riskini azaltabilir.

Çeşitli çalışmalarda Nordik diyetin sağlık işaretçileri üzerindeki etkileri inceleniyor.

Tansiyon

Obez insanlar üzerinde yapılan 6 aylık bir çalışmada, Nordik diyetin büyük tansiyonu kontrol grubuna göre 5.1 mmHg, küçük tansiyonu ise 3.2 mmHG düşürdüğü  görülüyor.

12 haftalık bir diğer çalışmada ise metabolik sendroma sahip katılımcılarda küçük tansiyonda ciddi bir düşüş görülmüş.

Kolesterol ve Trigliseritler

Nordik diyet pek çok kalbe sağlıklı gıdaya sahip olsa da, kolesterol ve trigliseritler üzerindeki etkileri tutarlı değil.

Bazı çalışmalarda trigliseritlerde azalma görülüyor ancak kötü ve iyi kolesterol üzerindeki etkileri istatistiksel olarak önemsiz.

Yine de bir çalışmada kötü kolesterolde yumuşak bir azalma görülmüş, ayrıca LDL-c/HDL-c ve Apo B/Apo A1 oranlarında da düşüş olmuş. Bunlar kalp hastalıkları için güçlü risk faktörleri.

Kan Şekeri Kontrolü

Nordik diyetin kan şekeri düzeylerini düşürmekte pek etkili olmadığı görülürken bir çalışmada açlık kan şekerinde küçük bir azalma görülmüş.

İnflamasyon

Kronik inflamasyon pek çok ciddi hastalığın temel sebepleri arasında.

Nordik diyet ve inflamasyon üzerinde yapılan çalışmalarda karmaşık sonuçlar var. Bir çalışmada inflamasyon işaretçisi CRP üzerinde azalma görülürken, diğer çalışmalarda ciddi bir etki görülmüyor.

Bir başka çalışmada ise Nordik diyetin vücudun yağ dokularında bulunan inflamasyon ile alakalı genlerin yorumlanmasını azalttığı gösteriliyor.

Sonuç Olarak

Nordik diyet sağlıklı çünkü işlenmiş gıdaları tam, tek bileşenli gıdalar ile değiştiriyor.

Kısa vadeli kilo kaybı sağlayabilir ve tansiyon ile inflamasyon işaretlerinde de biraz azalma sağlayabilir. Fakat kanıtlar zayıf ve düzensiz.

Genel olarak batı dünyasında tüketilen çöp gıdalar yerine tam gıdaları öneren herhangi bir diyet kilo verme ve sağlıkta iyileşme konusunda daima daha başarılı olacaktır.