Hemoglobin, bedeninizin tümüne oksijen taşıyan alyuvarların içerisindeki proteindir. Ayrıca hücrelerden karbondioksiti alarak onu ciğerlere de taşır ve böylece nefesle atılmasını sağlar.
Erkeklerde kanda desilitre başına 13.5 gram, kadınlarda ise 12 gramdan daha az miktarda bulunması düşük hemoglobin yani hgb düşüklüğü olarak değerlendirilir.
Hgb düşüklüğüne sebep olabilen pek çok şey var ve bazıları şöyle:
- demir eksikliği anemisi
- hamilelik
- karaciğer problemleri
- idrar yolu enfeksiyonları
Buna ek olarak bazı insanların hemoglobin değerleri herhangi bir sebep olmaksızın doğal olarak düşüktür. Bazılarında ise düşük hemoglobin değerlerine karşın asla bir belirti ortaya çıkmaz.
Yükseltmek İçin Ne Yapmalı?
Demir ve Folat Zengini Gıdalar Tüketin
Demir hemoglobin üretiminde önemli bir rol oynar. Transferrin adı verilen protein demire eklemlenir ve onu beden boyunca hareket ettirir. Bu bedenin hemoglobin içeren yeni alyuvarlar yapmasına yardımcı olur.
Hemoglobin düzeylerini kendi kendine yükseltmek için atılacak adımlardan ilki daha fazla demir tüketmek. Demir bakımından zengin bazı gıdalar şöyle:
- karaciğer ve sakatatlar
- deniz kabukluları
- kırmızı et
- brokoli
- kara lahana
- ıspanak
- taze fasulye
- lahana
- fasulye ve mercimek
- tofu
- haşlanmış patates
- takviyeli gevrekler ve ekmek
Folat, vücudun heme üretmek için kullandığı bir B vitamini ve heme hemoglobin sahibi olan alyuvarların bir parçası. Yeterince folat olmazsa, alyuvarlar olgunlaşamazlar. Bu da folat eksikliği anemisine ve düşük hemoglobin düzeylerine sebep olur.
Beslenmenize şunları ekleyerek daha fazla folat alabilirsiniz:
- dana eti
- ıspanak
- börülce
- avokado
- marul
- pirinç
- barbunya
- yer fıstığı
Demir Takviyeleri Alın
Eğer hemoglobin düzeylerinizi yüksek miktarda arttırma ihtiyacınız varsa, oral demir takviyeleri de alabilirsiniz. Ancak çok fazla demir hemokromatoz adlı rahatsızlığa sebep olur. Bu da siroz gibi karaciğer hastalıklarına sebep olabilir ve aynı zamanda kabızlık, bulantı ve kusma gibi yan etkiler yaratabilir.
Güvenli bir doz için doktorunuzla görüşün ve tek seferde 25 miligramdan fazlasını almaktan kaçının. Erkeklerin günde 8 mg’a kadar, kadınların ise 18 mg’a kadar alabilecekleri belirtiliyor. Eğer hamileyseniz günde 27 mg’a kadar alabilirsiniz.
Bir hafta ile bir ay arasında demir düzeylerinizde fark görmeye başlayacaksınız ve bu süre düşük hemoglobine sebep olan faktörlere bağlı.
Demir takviyeleri daima çocukların erişemeyecekleri yerlerde tutulmalılar. Eğer çocuğun demir takviyesine ihtiyacı olursa, çocuklar için güvenli olanlardan birisini seçmelisiniz.
Çocukların kan hacimleri daha düşüktür ve bu da onları demir zehirlenmesine daha açık hale getirir. Eğer çocuğunuz kazara demir takviyesi yutacak olursa hemen doktorunuzu arayın.
Demir Emilimini Maksimize Edin
Demir alımını gıdalarla da arttırsanız takviyelerle de arttırsanız, bedenin ona verdiğiniz fazladan demiri kolayca işlediğinden emin olmalısınız. Belli şeyler bedenin demir emiliminin artıp azalmasına sebep olurlar.
Demir Emilimini Arttıran Şeyler
Demirce zengin bir şeyler yiyince veya demir takviyesi alınca, C vitamini bakımından zengin gıdalar tüketin veya takviye alın. C vitamini bedenin emdiği demirin artmasını sağlayabilir. Emilimi arttırmak için demir zengini gıdaların üzerine biraz taze limon sıkın.
C vitaminince zengin bazı gıdalar şöyle:
- turunçgiller
- orman meyveleri
- koyu yeşil yapraklı sebzeler
A vitamini ve bedenin A vitamini üretmesine yardımcı olan beta karoten, bedenin daha fazla demir emmesine de yardımcı olabilir. A vitaminini balık ve karaciğer gibi hayvansal gıda kaynaklarında bulabilirsiniz. Beta karoten ise aşağıdakiler gibi kırmızı, sarı ve turuncu meyve ile sebzelerde bulunuyor:
- havuç
- balkabağı
- tatlı patates
- mango
A vitamini takviyesi de alabilirsiniz ancak doğru doz için doktorunuzla görüşün. Çok fazla A vitamini almak hipervitaminoz A adlı potansiyel olarak tehlikeli rahatsızlığa sebep olabilir.
Demir Emilimini Azaltan Şeyler
Hem besin takviyelerindeki hem de gıdalardaki kalsiyum bedenin demiri emmesini zorlaştırır. Ancak kalsiyumu tamamen bırakmamak gerek çünkü temel besinlerden birisi. Sadece kalsiyum takviyelerinden kaçının ve kalsiyum zengini gıdaları demir takviyesi almadan hemen önce veya hemen sonra kullanmayın.
Kalsiyum zengini gıdalar şöyle:
- süt ürünleri
- soya fasulyesi
- çekirdekler
- nohut
Fitik asit de bedenin demir emilimini azaltabilir, özellikle de et yemiyorsanız. Ancak sadece tek bir öğündeki emilimi etkiler, bütün günü değil. Eğer et yemiyorsanız, demir zengini gıdalar ile birlikte fitik asit zengini gıdaları tüketmekten kaçının.
Fitik asit zengini gıdalar şöyle:
- ceviz
- brezilya fındığı
- susam
Ayrıca kalsiyum gibi fitik asitin de temel bir besin olduğunu ve beslenmeden tamamen çıkarılmaması gerektiğini unutmayın.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Bazı düşük hgb değerleri sadece beslenme ve takviyeler ile çözülmez. Eğer hemoglobin düzeylerinizi yükseltmeye çalışırken aşağıdaki belirtilerden herhangi birini görürseniz hemen doktorunuza ulaşın:
- solgun ten ve diş etleri
- yorgunluk ve kas zayıflığı
- hızlı veya düzensiz kalp atışları
- sık sık baş ağrıları
- sık ve açıklanamayan morluklar
Sonuç Olarak
Beslenme veya takviyeler yoluyla hgb düşüklüğünü tedavi etmenin pek çok yolu var. Ancak bunu yaparken doktorunuzla daima iletişimde olmayı unutmayın.
Demir nakli gibi ek bir tedaviye ihtiyacınız olabilir, özellikle de hamileyseniz veya kronik bir sağlık probleminiz varsa.
Altta yatan sebebe ve yaptığınız değişikliklere bağlı olarak hgb değerlerinin yükselmesi bir kaç haftadan bir kaç yıla kadar zaman alabilir.
