Muhtemelen coronavirüs salgını ile bağlantılı olarak kullanılan sürü bağışıklığı tabirini duymuşsunuzdur.

Bazı liderler, onun coronavirüsün yayılımını durdurmak ve kontrol altına almak için iyi bir yol olabileceğinden bahsettiler. Sürü bağışıklığına toplum bağışıklığı veya sürü korunması adı da veriliyor.

Sürü bağışıklığı, toplumdaki çok sayıda insanın bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklık kazanması sonucunda hastalığın yayılmaya devam edememesini ifade ediyor.

Bu iki şekilde olabilir:

  • Pek çok insan hastalıkla temas eder ve ona karşı doğal bağışıklık geliştirir
  • Pek çok insan aşı olur ve böylece bağışıklık elde edilir

Sürü bağışıklığı bazı hastalıkların yayılımına karşı işe yarayabilir. Genelde işe yaramasının bazı sebepleri var.

Ayrıca sürü bağışıklığının coronavirüse karşı henüz herhangi bir işe yaramayacak olmasının da pek çok sebebi var.

Nasıl İşe Yarar?

Nüfusun büyük bir kısmı hastalığa karşı bağışıklık kazandığında, hastalığın yayılımı yavaşlar veya durur.

Pek çok virüs ve bakteri enfeksiyonu, kişiden kişiye geçer. Bu zincir, insanların büyük kısmı hastalık kapmadığında veya bulaştırmadığında kırılır.

Bu da aşı olmamış veya bağışıklık sistemi zayıf olan aşağıdaki listede bulunan kişilerin bile korunmasına yardımcı olur ve ayrıca hastalığın daha kolay atlatılmasını sağlayabilir:

  • yaşlı yetişkinler
  • bebekler
  • genç çocuklar
  • hamile kadınlar
  • bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar
  • belli sağlık problemlerine sahip olanlar

Sürü Bağışıklığı İstatistikleri

Bazı hastalıklar için, nüfusun %40’ının aşı gibi yöntemler ile bağışıklığa sahip olması sürü bağışıklığını devreye sokar. Fakat çoğu hastalıkta yayılımın durdurulması için nüfusun %80-95’inin bağışıklığının olması gerekir.

Örneğin sürü bağışıklığının devreye girip hastalığı önlemesi için 20 insandan 19 tanesinin kızamık aşısı olması gerekir. Yani bir çocuk kızamık kaparsa, çevresindeki herkes muhtemelen aşı olmuş olacaktır ve bu nedenle antikorları olacaktır ve hastalığın daha fazla yayılmasına engel olacaktır.

Sürü bağışıklığının hedefi, başkalarının hastalığı kapmasını önlemek ve yayılımı durdurmaktır.

Ancak kızamık olan çocuğun çevresinde daha fazla aşı olmamış insan varsa, hastalık daha kolay yayılabilir çünkü sürü bağışıklığı yoktur.

Hastalığın yayılımını durduracak veya yavaşlatacak olan sürü bağışıklığı düzeyine sürü bağışıklığı eşiği adı verilir.

Doğal Bağışıklık

Doğal bağışıklık, bir hastalığı kaptıktan sonra ona karşı geliştirdiğiniz bağışıklıktır. Bağışıklık sisteminizi enfeksiyona sebep olan mikroplara karşı antikor üretmek üzere uyarır. Antikorlar sadece belli mikropları tanıyan özel bekçilerdir.

Eğer hastalıkla tekrar temas ederseniz, daha önce bu mikrop ile savaşmış olan antikorlar yayılmadan ve sizi hasta etmeden onu öldürürler. Örneğin çocukken su çiçeği geçirdiyseniz, muhtemelen onu geçiren birisinin çevresinde olsanız bile tekrar kapmayacaksınızdır.

Doğal bağışıklık sürü bağışıklığı yaratmaya yardımcı olabilir ancak aşı kadar iyi çalışmaz. Bunun bazı sebepleri var:

  • Bağışıklık kazanmadan önce herkesin hastalığı geçirmesi gerekir.
  • Hastalığı geçirmenin de bazen ciddi olmak üzere sağlık riskleri vardır.
  • Hastalığı geçirdiğinizi bilmeyebilir veya bağışıklığınız olup olmadığını bilmeyebilirsiniz.

Sürü Bağışıklığı İşe Yarar mı?

Sürü bağışıklığı bazı hastalıklarda işe yarıyor. Norveç’teki insanlar aşılar ve doğal bağışıklık ile domuz gribine karşı kısmi sürü bağışıklığı elde ettiler.

Benzer şekilde Norveç’te grip virüsünün 2010-2011 yıllarında görece daha az ölüme sebep olduğu çünkü nüfusun daha büyük kısmının bağışıklık elde ettiği görülmüş.

Sürü bağışıklığı domuz gribi veya başka salgınların ülkede yayılmalarını önleyebilir. Ancak kimse fark etmeden bu durum değişebilir ve ayrıca her hastalığa karşı koruma sağlayacağının da garantisi yok.

Pek çok sağlıklı insan için, sürü bağışıklığı aşı olmaya iyi bir alternatif değildir.

Aşısı olan her hastalık sürü bağışıklığı ile durdurulamaz. Örneğin çevrenizdeki bakterilerden tetanoz kapabilirsiniz. Onu başkasından kapmazsınız ve bu nedenle sürü bağışıklığı işe yaramaz. Aşı olmak tek korunma yoludur.

Aileniz ve kendinizin aşı olarak belli hastalıklara karşı sürü bağışıklığına yardımcı olması mümkün. Sürü bağışıklığı toplumdaki her bireyi her zaman korumaz ancak hastalığın yayılmasını önleyebilir.

Coronavirüs ve Sürü Bağışıklığı

Sosyal mesafe ve sık sık elleri yıkamak şu anda coronavirüsün yayılımını önlemek ve çevrenizdeki insanları korumak için tek bilinen yol olarak görünüyor.

Yeni coronavirüsün yayılımını durdurma konusunda sürü bağışıklığının bir cevap olmamasının bazı sebepleri var:

  • Henüz aşısı yok. Aşılar topluma sürü bağışıklığı sağlamanın en güvenli yoludur.
  • Antiviral ve diğer ilaçların etkileri konusunda araştırmalar devam ediyorlar.
  • Bilimadamları coronavirüsü atlattıktan sonra tekrar kapıp kapmayacağınızı bilmiyorlar.
  • Coronavirüsü kapanlar ciddi yan etkiler gösterebiliyorlar. Bunlar ölüme sebep olabilirler.
  • Doktorlar bazı insanların neden şiddetli belirti verdiklerini, bazılarının ise vermediklerini bilmiyorlar.
  • Yaşlı bireyler ve kronik hastalıkları olanlar gibi toplumun hassas bireyleri, virüse maruz kalırlarsa çok hasta olabilirler.
  • Sağlıklı ve genç insanlar da çok hasta olabilirler.
  • Sağlık sistemi herkes aynı anda COVID-19 olursa bunu kaldırabilecek kapasitede değil.

Gelecekte Coronavirüs İçin Sürü Bağışıklığı

Bilimadamları şu anda coronavirüs aşısı üzerinde çalışıyorlar. Eğer aşı olursa, gelecekte virüse karşı sürü bağışıklığı geliştirme imkanı bulunabilir. Yani coronavirüsü belli dozlarda alırız ve dünya nüfusunun büyük kısmı aşılanır.

Neredeyse tüm sağlıklı yetişkinler, ergenler ve daha büyük çocukların aşılanması gerekiyor çünkü bu sayede aşı olamayan insanların sürü bağışıklığından faydalanmaları sağlanır.

Eğer aşı olduysanız ve coronavirüse karşı bağışık kazandıysanız, virüsü kapma ve onu bulaştırma riskiniz oldukça düşer.

Sonuç Olarak

Sürü bağışıklığı bir nüfustaki insanların bir miktarı hastalığa karşı bağışıklık kazandığında ortaya çıkan toplumsal korunmadır. Kızamık ve domuz gribi gibi bulaşıcı hastalıkların yayılımını durdurabilir veya yavaşlatabilir.

Bağışıklığı kazanmanın en kolay yolu aşıdır. Ayrıca hastalığı kaparak ve ona karşı immün tepki geliştirerek de doğal bağışıklık elde edebilirsiniz.

Sürü bağışıklığı, coronavirüsün yayılımını durdurma konusunda cevap değil. Virüs için aşı geliştirildiğinde, sürü bağışıklığının oluşturulması korunmasız insanları koruyabilmek için iyi bir yöntem haline gelebilir ancak şu anda elimizde bir aşı da yok.