“Hayatımdaki her şey yolunda gidiyor, ancak yine de boşluk hissediyorum.” Bu cümleyi insanların söylediğini duymak oldukça yaygın bir durumdur. Bu boşluk hissine yol açan şey nedir? Bu boşlukla yüzleşmek ve yeni bir gerçeklik yaratmak ne kadar zordur?

“Hayatta istediğim her şeye sahibim ancak hala boşluk hissediyorum.” Bu cümle, psikolojik danışmalarda sürekli olarak tekrarlanır. Bir zamanlar istediğin bir şeye sahipsiniz, ancak hala mutlu hissetmiyorsunuz. Böyle bir durumda bireylerin, bu gerçeği düşünmekten kaçınmaya yönelik olarak dikkatlerini dağıtmak için her şeyi yapmaları oldukça sık olarak görülür.

Ancak genel olarak konuşmak gerekirse kişilerin, artık dayanamayacakları bir an gelir. O anda kişi, boşlukla yüzleşmenin yapılacak en doğru şey olduğunu düşünür. Ancak bunu yapmak, göründüğünden daha zordur. Bu boşluğun nedenlerini öğrenmek acı verici olabilir; ama yapılması gereken bir şeydir.

Boşluk hissi

Boşluk hissinden bahsederken kelimeler yetersiz kalır. Hayatınızın bir noktasında yaşadıysanız veya tam şu anda bu hissi yaşıyorsanız ne hakkında konuştuğumu çok iyi biliyor olmalısınız. Bazen bu, hayatın anlamı hakkındaki tüm fikirleri altüst ettiği için “varoluşsal bir kriz” haline gelir.

Bu boşluk hissi, büyük bir rahatsızlığa neden olur. Hatta bu his o kadar şiddetlidir ki insanlar bunu durdurmak için her şeyi yaparlar. Ama her seferinde başarısız olurlar. Boşluk hissini kontrol etmek, ellerinizle bir kase oluşturup onunla suyu tutmaya benzer. Bu rahatsızlık kişiyi, nereye gideceğini ya da ne yapacağını bilmemenin belirsizliği ile birlikte umutsuz hissettirir.

İster inanın ister inanmayın, ancak pek çok insan bunu günlük olarak deneyimlemektedir. Genelde gerçekleşen şey şudur: Dilediği her şeye sahip gibi görünen bir kişi vardır; iyi bir iş, arkadaşlar, eş ve yine de memnuniyetsiz hisseder. Buna başka türlü bakmak da mümkündür. Çok fazla çaba ve özveri göstererek uzun vadeli bir hedefinize ulaştığınızı hayal edin. Bu gerçekleştiğinde mutlu ve başarılı olacağınızı düşünmüştünüz, ancak bunun yerine hayal kırıklığına uğradınız.

Boşluğu doldurmaya çalışmak

Bu boşluk hissi o kadar huzur kaçırıcıdır ki ilk dürtü, o boşluğu olabildiğince çabuk doldurmak olmaktadır. Bu şekilde hisseden insanlar, uzun vadede işe yaramayan araçlarla bu duyguyu gidermek için çok kez girişimde bulunurlar.

Bu insanların yapmaktan hoşlandığı şey, sıkıntıdan kaçmaktır. Bu şekilde içinden geçiyor oldukları varoluşsal kriz hakkında düşünecek zamanları kalmaz. Ayrıca hareketsizlik zamanlarında ya da boş zamanlarda bu kişilerin, güçlü kaygı duygularına sahip olduklarını da belirtmek gerekir.

Bu kişilerin, boşluk hissini gidermek için kullandıkları bir başka kaynak da maddi şeylerin elde edilmesiyle ilgilidir. Huzursuzluk duygularını, dürtüsel bir alışveriş yapma davranışıyla gizlemek ile sık karşılaşılır; bu durumda gerçekten ihtiyaç duyulmayan şeyler satın alınır. Aynı şekilde alkol, kumar ve aşırı yemek gibi bağımlılıklara da başvurulabilir. 

Tüm bu stratejilerin ortak yani kuşkusuz ki boşluk hissini anlık olarak hafifletmeleridir. Ayrıca bu tarz bağımlılık yapıcı davranışlar kişinin başkalarından yardım istemeye ihtiyaç duyduğu başka sağlıkla, ekonomiyle ve ilişkilerle ilgili sorunlara yol açabilir.

Bu his neden ortaya çıkar?

Boşluk hissi, ruh hali ile ilgili olan belirtilerle ilişkilidir; daha spesifik olmak gerekirse anhedoni ile ilişkilidir. Anhedoni, geçmişte zevk almak için yapılan şeylerden zevk alamamayı ifade eder. Bu eksikliğin, beynin farklı fonksiyonlarıyla ilgili olduğunu belirtmek önemlidir.

Boşluk hissine sahip olan insanlar, zevk duygusuyla yakından ilişkili bir beyin bölgesi olan striatumda daha az aktiviteye sahiptir.

Buna ek olarak bu duygu, çeşitli psikolojik patolojiler ya da önemli anlar ile ilgilidir. Bunlardan en önemli olan birkaçına göz atalım:

  • Depresyon gibi duygudurum bozuklukları: Boşluk hissi kronik hale geldiği zaman, bu bozukluğun esas belirtilerinin umutsuzluk ve anhedoni olduğu düşünüldüğünde, depresif bozukluk gelişebilir.
  • Keder: Sevdiğiniz birini kaybettiğinizde ya da zor bir ayrılık yaşadığınızda tanıdığınız hayat bir anda değişir ve bu da sizi dengesiz hale getirebilir. Elbette bu tarz bir deneyim yaşadıktan sonra boş hissetmek oldukça yaygın olarak görülmektedir.
  • Çok yüksek beklentilere sahip olmak: Bir insan, tüm çabalarını tek bir hedefe yönlendirdiğinde, bu ister sabit bir iş bulmak ister bir aile kurmak olsun, yüksek beklentilere sahip olması oldukça normaldir. Ancak bu kişinin istediği gerçekleşmezse hayal kırıklığından kaçamaz. Örneğin bu durumu, yaş krizleri dediğimiz durumlarda görebiliriz.
  • Her şeyi aşırı kontrol etmeyi istemek: Nevrotik spektrum bozukluklarının temel özelliği, meydana gelen her şeyi kontrol etme isteğidir. Bu nedenle bu kişiler, her şeyi planlamayı sever. Pek çok şeyin kontrolleri dışında olduğunu anladıklarında ise boşluk ve umutsuzluk hissi ortaya çıkar.

Boşluk hissiyle yüzleşmek

Boşluk hissi, derin ve belirli olmayan bir keyifsizlikle bağlantılıdır. Kişi, kendini çok huzursuz hisseder ve bu şekilde hissetmeyi nasıl durduracağı hakkında hiçbir fikri yoktur.

Hatta bu boşluk o kadar yoğun duygular yaratır ki insanların, bu duyguları hafifletmek için hızlı stratejiler (meşgul olma, bağımlılıklar ve dürtüsel alışveriş) bulmaları yaygın olarak görülür. Ancak bu davranışlar yalnızca esas sorunun kendisinden daha fazla zorluk yaratabilen yamalardır.

Bu hisse neden olan şeyler çok sayıdadır. Aslında bunlar genelde kişinin yaşına bağlıdır. Bununla birlikte boşluk hissi kronik hale geldiği zaman, depresyon gibi bir duygudurum bozukluğu yüzeye çıkabilir.

Bunu fark etmek acı verici olsa da değişimi başlatmak açısından hayatın belli aşamalarında belli bir boşluk seviyesi ya da varoluşsal kriz gereklidir. Kişi, bu boşlukla yüzleştiği zaman boşluğun sebebini bulmak için kendi içinde derinlere inmekten başka şansı yoktur.

Hatta bu arayış, kişinin kendisini daha mutlu ve genel olarak daha rahat hissedebileceği yeni ve daha iyi bir kimliğin yeniden inşa edilmesine izin verir. Bazen ihtiyacınız olan şey, kendinizi yeniden keşfetmek için iç gözlem yapmaktır.