Alıç; çeşitli kardiyovasküler koruma yetenekleri nedeniyle sıklıkla “kalp bitkisi” olarak adlandırılır. Kalbi hem duygusal hem de fiziksel olarak iyileştirme ve güçlendirme yeteneği nedeniyle alıç; yüzyıllardır her türlü ciddi kalp kaygısı olanlar için doğal bir çare olarak kullanılmıştır. Bu kaygılara; anjin, yüksek tansiyon, arterlerin sertleşmesi, düzensiz kalp atışı ve hatta konjestif kalp yetmezliği dahildir. Aslında alıç, kalp hastalıklarını birinci yüzyıla kadar geriletmek için kullanılmıştır. 1800’lü yılların başlarına kadar ABD’deki doktorlar, bu şifalı alıç bitkisini; solunum ve dolaşım bozuklukları için kullanıyorlardı.

Alıç; meyvesi, yaprakları ve çiçekleri bugün tıbbi olarak kullanılmaktadır. Alıç meyvesi küçük kırmızı meyveler şeklindedir. Yerli Amerikan kabileleri bu meyveyi yemenin keyfini çıkarırken, bir yandan da kalp rahatsızlıklarının yanı sıra gastrointestinal şikâyetleri tedavi etmek için alıç kullandılar.
Alıçları çok şifalı yapan şey nedir? Öncelikle parlak kırmızı renginden dolayı yapısında çok sayıda flavonoid varmış gibi görünüyor. Flavonoidlerin ne olduğunu iyi yaşam sayfamda çok kereler anlattım, bağışıklık fonksiyonunu artırırken, iltihaplanmayı etkili bir şekilde azalttığı bilinen güçlü antioksidanlardır. Flavonoid bakımından zengin gıdaların yüksek oranlarda tüketilmesi; kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıkların yanı sıra kanserin önlenmesiyle bağlantılıdır.

Alıç’ın Kökeni ve Kimyasal Bileşenleri

Thornapple ya da Mayıs ağacı olarak da bilinen alıç çalıları yaprak döken bir bitkidir. Crataegus cinsine ait gül ailesinin (Rosaceae) üyesidir. Alıç, dikenli alıç çalılığı veya alıç ağacı biçiminde olabilir. Çoğu zaman güneşli ormanlık tepelerin kenarlarında büyür. Alıç, Mayıs ayında çiçek açar; çiçekleri kırmızı, pembe veya beyazdır. Alıç; çiçeği tam olarak olgunlaştığında, genellikle kırmızı renkli meyve verir. Çoğu kişi, alıç meyvesinin tadını; tatlı ve ekşi karışımı olarak tanımlar. Alıç, sağlıklı yararlı bileşiklerle doludur. Bu bileşiklerin kalp sağlığını gerçekten artırdığı gösterildi. Alıç’ın antioksidan flavonoidleri kan akışını geliştirir, kan damarı hasarına karşı koruma sağlar ve hatta kan damarlarını genişletmeye yardımcı olur. Bu flavonoidler OPC içerir. OPC nedir? OPC; oligomerik proantosiyanidinleri ifade eder. OPC’ler, bitkilerde bulunan en yaygın polifenolik maddelerden bazılarıdır. Alıçta bulunan birçok kimyasal bileşikten bazıları şunlardır:

• Hiperozit başta olmak üzere çeşitli flavonoidler
• Kuersetin
• Vitexin
• Pentasiklik triterpen
• Acantolik asit
• Neotekalik asit
• Kolin
• Asetilkolin
• Klorojenik asit
• Kafeik asit
• B1 vitamini
• B2 vitamini
• C vitamini
• Kalsiyum
• Demir
• Fosfor

Belli Başlı Kalp Hastalıkları Riskini Azaltır

Alıç, kalp üzerindeki faydalı etkileri ile ünlüdür. “Kardiyotonik bir bitki” olarak alıç; her türlü ciddi kalp kaygısı için etkileyici bir şekilde yardımcı olabilir. Bunlara kalp yetmezliği, kalp hastalığı, anjin, kardiyak ritm değişiklikleri ve ateroskleroz dahildir. Current Medicinal Chemistry Dergisi’nde yayınlanan 2016 tarihli bir araştırmaya göre, alıçın güçlü kalp yararı, yüksek polifenolik içeriğinden kaynaklanmaktadır.

Bugüne kadar yapılan araştırmalar, alıçların konjestif kalp yetmezliği (CHF) üzerinde yararlı bir etkisi olabileceğini gösterdi. Birden fazla çalışma alıç takviyesinin birçok parametre temelinde kalp fonksiyonlarında iyileşme sağladığını göstermiştir. Bu parametreler kan basıncını, kalp hızı, kalp debisini ve egzersiz toleransını içerir.

Özellikle bir denemede NYHA Sınıf II kalp yetmezliği olan 78 hastaya, ticari bir alıç yaprağı ve çiçek preparatı verildi. İki ay sonra, günde üç kez 200 miligram alıç alan hastalar, artan bir çalışma kalp kapasitesine ve semptomlarda azalmaya sahipti. Bu grup ayrıca; fiziksel aktivite sırasında sistolik kan basıncında bir düşüş gösterdi. Bir başka Alman araştırması da, alıç özütünün (LI132 Faros®) yaklaşık olarak reçeteli bir kalp yetmezliği ilacı (kaptopril) ile aynı şekilde çalıştığını da gösterdi. Ve, alıç özütü daha az yan etkiye sahipti.

Kalp yetmezliği olan 952 hastanın (NYHA II) bir başka kohort araştırması; bireyler, tek başına ya da konvansiyonel tedaviye ek ve düzenli olarak bir alıç (Crataegus) özü aldıktan iki yıl sonrasında, yorgunluk, stres, nefes darlığı ve çarpıntılar (kalp yetmezliğinin üç ana belirtisi), belirgin şekilde azaldı.

Kan Basıncı

Birçok bitkisel şifacı, doğal tansiyon düşürücü olarak alıç çiçekleri ve yaprakları tavsiye eder. The British Journal of General Practice’de yayınlanan bilimsel bir araştırma, tip 2 diyabetik hastası olan79 kişiye; ya günde 1200 miligram alıç ya da toplam 16 haftalık bir plasebo kullandı. Ayrıca katılımcıların %71’i tarafından hipotansif ilaçlar alındı. Ne buldular?
Alıç alınan grupta diyastolik tansiyonun daha fazla düştüğü görülmüştür. Ancak, sistolik kan basıncında düşüş açısından grup farklılığı yoktu. Kan basıncını düşürmek amacıyla alıç kullanımını desteklemek için daha çok çalışma yapılmalıdır.

Göğüs Ağrısı (Anjin) ve Kalp Hastalığı

Kalbe kan akışındaki azalma, anjin olarak bilinen göğüs ağrısına neden olur. Bazen hazımsızlık ile karıştırılır. Ancak, gerçek anjin; koroner kalp hastalığının bir belirtisi olabilir. Araştırmalar şu ana kadar, alıç meyvesini anjinden kaçınmak ve tedavi etmek için etkili doğal bir çare olarak görüyor.
Bitkisel Tıp ve Toksikoloji Dergisi’nde yayınlanan bilimsel bir makaleye göre, alıçların biyoflavonoidleri hem çevresel hem de koroner kan damarlarını genişletmeye yardımcı olur. Bu, kalpteki kan akışını artırabilir. Alıçta bulunan proantosiyanidin de kan damarı duvarlarının gerginliğini azaltabilir. Bu da anjin riskini azaltmak için çok yararlıdır.

Yüksek Kolesterolü Önleyebilir

Araştırmalar alıç meyvesi özütünün; LDL (kötü) kolesterolün vücuttan indirgenmesi için yararlı doğal bir çare olduğu gösterildi. Çin’de, alıçlara “Shan-Zha” adı verildi. Hayvanları içeren bir araştırma, büyük alıç meyvesi olan vahşi bir Shan-Zha çeşidi olan Zhongtian etanol özünden gerçekten etkileyici bazı sağlık sonuçları elde etti. Bu 2016 çalışması, alıç özütünün, genel olarak yüksek kolesterol düzeylerini düşürmesinin yanı sıra LDL kolesterolü, karaciğer kolesterolünü, trigliseritleri ve vücut ağırlığını da önemli ölçüde düşürdüğünü ortaya koymuştur.

Genel Sağlık İyileştiricisidir

2008 yılında yapılan bilimsel araştırmalar, alıç meyvesi özünün iltihaplanmayı azaltmada mükemmel olduğunu ortaya koymuştur. Enflamasyonun birçok hastalığın kökeninde olduğunu bildiğimiz için sağlık açısından çok büyük bir yarar sağlayabilir. Araştırma aynı zamanda, alıç özütünün serbest radikal temizleyicisi olduğunu gösteriyor. Bu, insan sağlığı için son derece yararlıdır çünkü serbest radikaller, oksidasyon denilen bir süreçle elektronları çalmak suretiyle (DNA hasarı da dahil olmak üzere) hücre hasarına neden olabilir. 2008’de hayvanlarda yapılan araştırmalar ayrıca alıç çiçeği tohumunun; gastrointestinal sistem için koruyucu etkilere sahip olduğunu ve çeşitli istenmeyen bakterileri başarılı bir şekilde öldürdüklerini gösterdi. Peki en önemli soru nereden bulacağız? Yağ formunda aktarlarda, yine meyvesini kuşburnu gibi kaynatarak tarifim aşağıda, kapsüllerini bir fitoterapistin önerdiği şekilde kullanabilirsiniz.

Alıç Çayı

1 avuç alıç meyvesi, fincana konur üzerine 200 ml kaynar su dökerek 3 dakika demlenir, balla tatlandırılarak içilir.