Uçucu yağlar, yüzyıllardır çeşitli amaçlarla kullanılan yağlardır. Bu yağlar antik çağlardan beri Çin, Mısır, Hindistan ve Güney Avrupa dahil olmak üzere pek çok kültürde kullanılmıştır.

Hatta bazı uçucu yağlar, mumyalama sürecinin bir parçası olarak ölüler üzerinde de kullanılmıştır. Bunun doğru olduğunu 2000 yıldan eski mezarlarda bulunan kalıntılardan biliyoruz. Uçucu yağlar, aromaterapide yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Fransız Cerrah Jean Valnet, uçucu yağların İkinci Dünya Savaşı sırasında ilaç bulma sıkıntısı yaşanırken askerleri tedavi etmeye yardımcı olabileceğini öğrenmiş ve aromaterapiyi geliştirmiştir.

Uçucu yağların güzelliği doğal olmalarından, çiçeklerden, yapraklardan, ağaç kabuğundan ya da bitki köklerinden elde edilmelerinden gelir. Saf uçucu yağlar, yani kimyasallar ya da katkı maddeleriyle seyreltilmemiş uçucu yağlar kullandığınızdan emin olmanız iyi olacaktır. Bunlar, anksiyete dahil olmak üzere çeşitli rahatsızlıklarda ihtiyaç duyulan rahatlamayı ve iyileşmeyi sağlayan doğal çözümlerdir.

Anksiyete için En İyi Uçucu Yağlar

Anksiyete, her gün yüzleşmeyi gerektiren zorlu bir savaştır. Bu nedenle uçucu yağ karışımı gibi doğal çözümlere sahip olmak önemlidir.

American College of Healthcare (Amerikan Sağlık Bilimleri Koleji) tarafından 2014 yılında yapılan bir araştırmada 58 darülaceze hastasına bir hafta boyunca haftada bir kez yüzde 1,5 oranında badem yağı ile seyreltilen bir uçucu yağ karışımı ile masaj yapıldı. Uçucu yağ karışımında eşit miktarlarda bergamot, sığla ve lavanta yağı bulunuyordu.

Araştırma sonucu aromaterapi masajı yapılan hastalar, daha az ağrı ve depresyon yaşadıklarını bildirdiler. Bu da ağrı ve depresyon tedavisinde uçucu yağ karışımı ile yapılan masajın, yalnızca masaj tedavisine göre daha etkili olduğu sonucunu gösterdi.

Anksiyete için kullanabileceğiniz en iyi uçucu yağlar şunlar olmaktadır:

Lavanta (Lavandula angustifolia)

En çok kullanılan uçucu yağlardan biri olan lavanta yağı, sakinleştirici ve rahatlatıcı etkilerin yanı sıra başka faydalara da sahiptir. Lavanta yağının sinir sistemini onarıcı etki gösterdiği kabul edilir ve bu uçucu yağ iç huzur, uyku, huzursuzluk, sinirlilik, panik atak, sinir gerginliği ve midede gerginlik gibi rahatsızlıklarda da faydalıdır.

Prof. Dr. Hüsnü Can Başer’in “Uçucu Yağlar El Kitabı: Bilim, Teknoloji ve Uygulamalar” isimli kitabının ikinci baskısında lavanta uçucu yağının koklanmasının, stres ve anksiyetede azalmayı sağladığını belirten bir dizi klinik çalışmadan bahsedilir.

Ağızdan kapsülle alınan lavanta uçucu yağının kullanıldığı bir çalışmada, anksiyeteyi tetikleyen bir film izlenirken kalp hızı değişkenliğinin, plasebo almaya göre önemli ölçüde arttığı görüldü. Bu durum, lavantanın anksiyete giderici etkileri olduğunu göstermektedir.

Daha ileri araştırmalar ise lavantanın, koroner arter baypas ameliyatı geçiren hastalarda ve diş hekimini ziyaret eden kişilerde kaygıyı azaltma yeteneğini göstermektedir.

Rahatlamayı desteklemesi için lavanta yağını bir difüzöre, banyo suyuna ya da su dolu bir sprey şişesine ekleyebilirsiniz. Lavanta yağını sardunya yağı, ylang ylang yağı ve papatya yağı gibi pek çok uçucu yağ ile kullanabilirsiniz. Lavantayı bileklerinize, şakaklarınıza ve ensenize sürerek de kullanmanız mümkün.

Gül (Rosa damascena)

Gül uçucu yağının faydalarından bir tanesi duygusallığı yatıştırmasıdır. Bu nedenle anksiyete ve depresyonu hafifletme ve panik ataklara, üzüntüye ve şoklara yardımcı olma konusunda lavanta yağından sonra gelen en popüler ikinci yağdır.

İran Kızılayı Tıp Dergisi’nde yer alan ve ilk kez hamile kalan kadınlarla yapılan bir çalışmada, bir grup kadına gül yağı ile 10 dakikalık inhalasyon ve ayak banyosu yapılırken diğer gruba ise 10 dakikalık ayak banyosu uygulandı. Kontrol grubu ile araştırma grubu karşılaştırıldığında aromaterapi ve ayak banyosunun, daha önce hiç doğum yapmamış kadınlarda aktif fazda kaygıyı azalttığı görüldü.

Vetiver (Vetiveria zizanioides)

Vetiver yağının sakin, topraklayıcı ve güven verici bir enerjisi vardır. Bu yağ çoğunlukla travmalarda öz farkındalık, sakinlik ve istikrar sağlanmasına yardımcı olur. Sinir sisteminde etkinlik gösteren yağ, gerginlik ile aşırı duyarlılığı azaltır ve aynı zamanda panik atak ve şok durumları için de faydalıdır.

Natural Product Research dergisinde yayınlanan bir araştırmada kaygı benzeri davranışlar gösteren fareler incelendi ve vetiver yağının, kaygıyı azaltma konusunda faydalı olabileceği görüldü. Bununla birlikte araştırmadan elde edilen bu bilgiyi doğrulamak için daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Ylang ylang (Cananga odorata)

Oldukça popüler olan bu uçucu yağ, sakinleştirici ve canlandırıcı etkileri sayesinde anksiyete ve depresyon tedavisinde kullanılabilir. Ylang ylang yağı neşe, cesaret ve iyimserlik ile kişiye yardımcı olur ve korkuları yatıştırır. Ayrıca huzursuzluk hali ile sinirden kaynaklanan çarpıntıyı yatıştırabilir ve hafif güçlü bir yatıştırıcı olduğu için uykusuzlukta da yardımcı olabilir.

Kore’de bulunan Geochang Devlet Üniversitesi tarafından 2006 yılında yapılan bir araştırmada dört hafta boyunca günde bir kez ylang ylang yağı ile birlikte lavanta ve bergamot yağlarını kullanmanın, psikolojik stres tepkileri ile serum kortizol seviyelerini, hipertansiyonu olan hastalarda ise tansiyonu düşürdüğü görüldü.

Ylang ylang yağı, cildi hassas hale getirebileceği ya da tahriş edebileceği için bu yağı kullanırken dikkatli olmanız gerekiyor. Ayrıca düşük tansiyon sorununuz olması durumunda da bu yağdan uzak durun. Ylang ylang yağını evinizde difüzöre koyup kullanabilirsiniz. Bu yağ, yasemin yağı ve lavanta yağı ile güzel bir karışım oluşturmaktadır.

Bergamot (Citrus bergamia)

Bergamot genellikle Early Grey çayında bulunur ve kendine özgü çiçeksi bir tadı ve aroması vardır. Bergamot yağı sakinleştirici bir etkiye sahiptir ve depresyon tedavisinde enerji sağlaması için kullanılır. Ayrıca gevşemeyi teşvik ederek ve huzursuzluğu azaltarak uykusuzluğun giderilmesine yardımcı olabilir.

Bergamot yağının, farelerde kortikosteron tepkisini azalttığı kanıtlanmıştır. 2011 yılında yapılan başka bir çalışmada ise katılımcılara bergamot da bulunan bir uçucu yağ karışımı uygulandığında depresyon ve anksiyetenin tedavisine yardımcı olabileceği varsayılmaktadır. Uçucu yağ karışımı, lavanta ve bergamot yağlarından oluşuyordu.

Denek grubu, plasebo grubu ile karşılaştırıldığında uçucu yağ karışımının, kan basıncı ile kalp atış hızını düşürmeyi doğal olarak başardığı görüldü ve bu gruptaki katılımcılar kendilerini daha sakin ve daha gevşemiş olarak değerlendirdiler.

Bergamot yağının kullanımı genelde güvenli olmakla birlikte kişiyi ışığa karşı hassas hale getirerek güneş yağı ve kızarıklık riskini arttırabilir. Bu nedenle güneşe maruz kalmadan 12 saat önceden itibaren bergamot yağını kullanmaktan kaçınmanız iyi olacaktır.

Papatya (Chamaemelum nobile)

Huzurlu ve sakinleştirici bir kokusu olan papatya, iç uyum konusunda faydalıdır ve huzursuzluğu, aşırı düşünmeyi, kaygıyı ve endişeyi azaltır. Pennsylvania Tıp Fakültesi’nde papatyanın antidepresan özelliği üzerine yapılan keşifsel bir araştırmada bu uçucu yağın, önceden gözlemlenen anksiyete giderici etkisine ek olarak klinik bakımdan anlamlı bir antidepresan etki sağlayabileceği bulundu.

Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi tarafından yayınlanan başka bir araştırmada ise papatya içeren kapsüllerin, anksiyete belirtilerini azalttığı görüldü.

Papatya yağı, kanarya otuna alerjisi olan risk grubundaki kişiler haricinde genellikle güvenli bir şekilde kullanılabilmektedir.

Sığla (Boswellia carteri veya boswella sacra)

Sığla yağı, depresyon ve anksiyete tedavisi için mükemmeldir. Çünkü spiritüel anlamda topraklanmanın yanı sıra sakinleştirici bir enerji de verir. Sığla yağı aromaterapide meditasyonu derinleştirmeye ve zihni sakinleştirmeye yardımcı olarak kronik stres gibi sorunları rahatlatabilir.

Kore’de Keimyung Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada aroma el masajında 1:1 oranında lavanta ve bergamot ile karıştırılan sığla yağının, kanserin son aşamasında olan darülaceze hastalarında ağrı ve depresyon üzerinde olumlu etki yaptığı görüldü.

Uçucu Yağlar Nasıl Kullanılır?

Uçucu yağları üç farklı şekilde kullanabilirsiniz: aromaterapiyle, sindirim yoluyla ve topikal olarak.

Aromaterapi

Anksiyete söz konusu olduğunda aromaterapi oldukça ünlüdür, çünkü koku alma duyumuz güçlü duygusal tepkileri harekete geçirir. Koku alma duyumuzla pek çok bilgi işleriz. Daha spesifik söylemek gerekirse beyinde limbik bölgenin yanındaki bölgede koku alma ile ilgili bilgileri işleriz. Duygusal işleme ve hatırlama ile ilgili bölge burasıdır.

Uçucu yağın kokusu içe çekildiği zaman moleküller, burun boşluklarına girer ve beynin limbik sisteminde zihinsel yanıtları harekete geçirir. Bu uyarıcılar, stresi ya da kalp atış hızı, solunum örüntüleri, hormonların üretimi ve kan basıncı gibi sakinleştirici tepkileri düzenler.

Aromaterapiden bu uçucu yağları banyoda kullanarak, doğrudan soluyarak, sıcak su buharıyla, buharlaştırıcı ya da oda nemlendiriciyle, vantilatörle, parfümle, kolonyayla ya da aromaterapi difüzörleri kullanarak faydalanabilirsiniz.

Sindirim

Pek çok uçucu yağı ağızdan alarak tüketmek mümkündür. Bununla birlikte kullandığınız yağların güvenli ve saf olduklarından emin olmanız gerekir. Piyasada satılan pek çok yağ seyreltilmiş ya da sindirimi güvenli olmayan sentetik maddelerle karıştırılmış olabilir.

İncelemelere göre sindirimi güvenli olan uçucu yağları tüketmenin en etkili yolu, bunları bir damla suya damlatarak ya da bir çay kaşığı bala koyarak tüketmek olmaktadır. Veya uçucu yağı dilinizin altına bir ya da iki damla damlatabilirsiniz. Dilin altındaki kılcal damarlar yüzeye çok yakın oldukları için buraya damlatacağınız yağ, kan dolaşımına daha hızlı geçecek ve vücutta ihtiyaç duyulan bölgelere gidecektir.

Uçucu yağları kapsül şeklinde alarak, sevdiğiniz bir içeceğin içine birkaç damla ekleyerek, çay yaparak ya da pişirmede kullanarak da tüketebilirsiniz.

Topikal uygulama

Pek çok insan uçucu yağları topikal olarak uygulamaktadır. Topikal uygulama uçucu yağın, vücutta deri, saç, ağız, dişler, tırnaklar ya da mukus zarlarına sürülmesi gerçekleştirilir. Yağlar cilde temas ettiğinde hızlı bir şekilde nüfuz eder.

Uçucu yağlar çok güçlü oldukları için bunları tatlı badem, jojoba, zeytin, avokado ya da hindistancevizi yağı gibi taşıyıcı bir yağ ile seyreltmeniz ve karıştırmanız önemlidir. Karışımı kompres kullanarak, banyo suyuna koyarak ya da masaj yoluyla doğrudan istediğiniz bölgeye, ayak tabanlarına, kulak kenarlarına uygulayabilirsiniz.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Uçucu yağları uygun eğitimi almadan ya da tıbbi gözetim olmaksızın seyreltmeden ağız yoluyla almayın ya da cilde uygulamayın. Bu yağları en iyi şekilde nasıl kullanacağınızı anlamanız çok önemlidir.

Uçucu yağ kullanmadan önce bir uzmana danışın ve uygulama yapacağınız bölgeyi test edin. Bu yağlar, özellikle çocuklar ve hamileler olmak üzere farklı kişilerde farklı tepkiler verebileceği için dikkatli olmanız gerekir.

Sonuç Olarak

Anksiyeteyi azaltmak ve rahatlamak için sakinleştirici etkiye sahip uçucu yağları kullanmak çok kolay ve tamamen doğaldır.

Anksiyetede kullanılabilecek en iyi uçucu yağlardan bazıları lavanta, papatya,  ylang ylang, bergamot ve sığla yağıdır. Bu yağlar, huzurlu ve rahatlatıcı bir ortam yaratmak adına aromatik olarak kullanılabilir. Uçucu yağları, stresi azaltmak için bileklerinize ve şakaklarınıza birkaç damla olmak üzere damlatarak topikal olarak da uygulayabilirsiniz.