İnsanlar arıları binlerce yıldır besliyor ve onların ballarını tüketiyorlar.
Bal peteği yemek ise arıların emeğinin meyvesini yemenin en keyifli yollarından bir tanesi. Bunun sağlığa pek çok faydası var ve bunlar enfeksiyon riskini düşürmekten tutun da daha sağlıklı bir karaciğer ve kalbe kadar çok sayıda şeyden oluşuyorlar.
Ancak balı direkt olarak peteğinden yemek bazı riskleri de beraberinde getiriyor.
Bal Peteği Nedir?
Bal peteği, arıların ballarını, polenlerini depolamak ve ayrıca larvalarını yerleştirmek için kullandıkları doğal bir ürün.
İçerisinde genelde çiğ bal bulunuyor ve balmumundan inşa edilmiş altıgen hücreler halinde oluyorlar.
Çiğ bal ticari baldan farklı çünkü pastörize edilmemiştir ve filtrelenmemiştir.
Bal peteğinde aynı zamanda bir miktar arı poleni, propolis ve kraliçe sütü bulunabilir ve bunların hepsi sağlığa faydaları olan ek arı ürünleri. Ancak bunlar sadece küçük miktarlarda bulunuyorlar.
Tüm bal peteğini balı ve mumu ile birlikte tüketebilirsiniz.
Çiğ balın yapısı filtrelenmiş baldan biraz daha dokuludur. Buna ek olarak mumlu kısımlar bir sakız gibi çiğnenebilirler.
Belli Besinler Bakımından Zengin
Bal peteği karbonhidratlar ve antioksidanlar bakımından zengin. Ayrıca diğer besinler de eser miktarda bulunuyorlar.
Temel bileşeni çiğ bal ve az miktarda protein, vitamin ve mineral sağlasa da içeriğinin %95-99’u su ve şekerden oluşuyor.
İşlenmemiş olduğu için çiğ balda glukoz oksidaz adlı enzimler bulunuyorlar ve bunlar bala mikrop ve bakteri karşıtı özellikler kazandırıyorlar.
Bu enzimler pek çok ticari balda ısıtma ve filtrelemeden dolayı bulunmuyorlar.
Ayrıca çiğ balın yüksek fruktozlu mısır şurubu gibi tatlandırıcılara sahip olma ihtimali daha düşük ve işlenmiş bala göre daha fazla antioksidana sahip.
Antioksidanlar sağlığı iyileştiren, inflamasyonu azaltan ve bedeni hastalıklardan koruyan bitkisel bileşenlerdir. Çiğ baldaki miktarları işlenmiş baldan 4.3 kata kadar daha fazla olabilir.
Polifenoller ise baldaki temel antioksidan türü. Araştırmalar onların diyabet, demans, kalp hastalığı ve belli kanser türlerine dair riskinizi azaltabileceğini gösteriyorlar.
Bal peteğinde balmumu da bulunuyor ve bu da kalbe faydalı uzun zincirli yağ asitlerine ve alkollerine sahip. Bu bileşenler kolesterol düzeylerini düşürmeye yardımcı oluyorlar.
Kalp Sağlığına İyi Gelebilir
Bal peteği kalp sağlığını iyileştirebilir.
Araştırmalar uzun zincirli yağ asitleri ve alkollerinin kalp hastalıkları için bir risk faktörü olan yüksek kolesterol düzeylerini düşürebildiğini gösteriyorlar.
Örneğin bir incelemede, balmumu alkolleri kötü kolesterolü %29 oranında düşürürken, iyi kolesterolü %8-15 aralığında yükseltmişler.
Ancak bu değerlendirme çalışmasında balmumundan elde edilmiş yüksek düzeyde izole alkol kullanılmış ve bu nedenle bal peteğinde bulunan az miktarının da aynı etkilere sahip olup olmayacağı bilinmiyor.
Bununla birlikte balın kendisinin kolesterolü düşürme yetenekleri var.
Küçük bir çalışmada katılımcılara günde 70 gram şeker veya bal veriliyor. 30 günün ardından bal grubunun iyi kolesterolü %3.3 artarken, kötü kolesterolü %5.8 azalıyor.
Buna ek olarak, şekeri balla değiştirmek trigliserit düzeylerini de %19’a kadar düşürebiliyor.
Ayrıca balın antioksidanları kalbinize giden damarların genleşmesini sağlayabilir. Böylece kan akışı artar, tansiyon düşer ve kan pıhtısı, kalp krizi ve inme riskiniz potansiyel olarak azalır.
Enfeksiyonlara Karşı Koruyabilir
Bal peteği bedenin belli bakteri ve mantarlara karşı savaşma yeteneğini güçlendirir.
Örneğin test tüpü çalışmalarında balmumu ekstresinin bazı hastalık sebebi mantar ve bakterilere karşı koruma sağlayabileceği görülmüş.
Bal mikrop karşıtı özellikleriyle de biliniyor. Araştırmalar onun sindirim sisteminizi Giardia lamblia adlı iç parazitten korumaya yardımcı olabileceğini gösteriyorlar.
Ancak bu etkileri onaylamak için insanlar üzerinde daha fazla araştırma gerekli.
Çocuklarda Öksürüğü Azaltabilir
Bal peteği çocuklarda öksürüğü azaltabilir.
Çocuklar üst solunum yolu enfeksiyonlarına yatkınlar ve bu da öksürüğe sebep olabilir. Araştırmalar balın bu öksürüğü baskılayabileceğini gösteriyorlar.
Bir çalışmada, yatmadan 30 dakika önce yarım çay kaşığı kadar balın bile çocuklarda öksürük kaynaklı rahatsızlığı azaltmakta öksürük şurubundan daha etkili olduğu görülüyor.
Karabuğday balı verilen bir grup çocuğun öksürük şurubu verilen veya hiç bir şey verilmeyen çocuklara göre daha iyi uyudukları da görülmüş.
Bal peteği de bal bakımından zengin olduğundan benzer etkiler verecektir.
Bununla birlikte balın içerisinde. C.botulinum bakterisinin sporları bulunur ve bunlar küçük bebeklere zarar verebilirler. Bu nedenle bal veya bal peteği 12 aylıktan daha küçük olan bebeklere verilmemeli.
Diyabeti Olanlar İçin Şeker Alternatifi
Bal peteği diyabeti olan insanlar için şekere alternatif olabilir.
Bunun kısmen sebebi, balın şekerden daha tatlı olması ve daha az miktarda kullanarak aynı düzeyde tatlılık elde edebilirsiniz. Ek olarak, bal kan şekeri düzeylerini rafine şekere göre daha az yükseltiyor.
Bununla birlikte bal yine de kan şekerini yükseltir ve bu nedenle diyabeti olan insanların çok fazla tüketmemeleri gerekli.
Ayrıca balmumunda bulunan alkoller insülin direncini azaltmaya yardımcı olabilirler çünkü bu rahatsızlık yüksek kan şekeri düzeylerine genelde eşlik eder.
Alkol kaynaklı olmayan karaciğer yağlanmasına sahip insanlar ile yapılan küçük bir çalışmada, balmumu alkolü ekstraktının insülin düzeylerini %37 oranında azalttığı görülmüş.
Bu düşük insülin düzeyleri insülin direncinde azalmaya işaret edebilir ve bu da diyabeti olan insanlar için faydalı olur.
Fakat bu konuda yüksek kaliteli çalışmaların gerekli olduğunu belirtelim.
Karaciğer Fonksiyonlarını İyileştirebilir
Bal peteği daha sağlıklı bir karaciğer sağlayabilir.
24 haftalık bir çalışmada, karaciğer hastalığı olan bireylere bir balmumu alkolleri karışımı günlük verilmiş. Dikkat çekici şekilde, bu grubun %48’inde belirtilerde azalma görülmüş ve plasebo grupta bu sadece %8 olmuş.
Ayrıca balmumu alkolleri verilen grubun %28’inde karaciğer fonksiyonları normal hale gelmiş ve plasebo grupta böyle bir şey gözlenmemiş.
Bu sonuçlar umut verici görünseler de, aynı faydaları elde etmek için ne kadar bal peteği tüketilmesi gerektiği belli değil. Dolayısıyla güçlü sonuçlara varmak için daha fazla insan deneyi gerekiyor.
Nasıl Kullanılır?
Bal peteği çeşitli şekillerde tüketilebilir.
Onu olduğu gibi yiyebileceğiniz gibi, ekmeğin ve diğer hamurişlerinin üzerine de yayabilirsiniz. Pankek, yulaf ve yoğurtla birlikte tüketilerek bir tatlı haline getirilebilir.
Bazıları onu salatanın tepesine koyabiliyorlar, meyveler ve peynirler ile tüketebiliyorlar.
Bal peteğini hem marketlerde hem de internette bularak satın almak mümkün.
Bal peteği seçerken, balın rengi koyulaştıkça antioksidanlar gibi faydalı bileşenlerin daha fazla olacağını unutmamalısınız.
Bal peteği oda sıcaklığında uzun süreler saklanabilir. Ne kadar tutarsanız o kadar kristalize olma ihtimali vardır ancak kristalize olsa da tüketilebilir.
Potansiyel Tehlikeleri
Bal peteğini tüketmesi genelde güvenli.
Ancak içinde bal olduğu için C.botulinum sporları bulaşmış olabilir. Bu nedenle hamile kadınlar ve 12 aylıktan küçük bebekler için potansiyel zararları olabilir.
Bazı vakalarda bal peteğini çok miktarda tüketmenin mide problemlerine sebep olabileceği görülüyor.
Bunun olma riskini azaltmak için her gün çok miktarda tüketmekten kaçının veya balmumu kısımlarını çıkartın.
Arı zehiri veya polen alerjisi olan insanlar ise petek yerken dikkatli olmalılar çünkü alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
Ayrıca pek çok potansiyel faydasının yanında bal peteğinin yine de çok şekerli olduğu unutulmamalı ve sadece ölçülü tüketilmeli.
Sonuç Olarak
Bal peteği mumlu, altıgen hücrelerden oluşan ve içerisinde çiğ bal bulunan doğal bir arı ürünü.
Bal ve petekleri tüketilebilirdirler ve sağlığa pek çok faydaları vardır. Bunlar arasında enfeksiyonlarla savaş ve kalp sağlığının iyileşmesi de mevcut. Ayrıca karaciğer fonksiyonlarını da iyileştirebilir ve diyabetli insanlar için şekere bir alternatif olabilir.
Bununla birlikte şeker miktarı yüksek olduğundan ölçülü tüketilmeli.
