En çok yanlış anlaşılan ve klinik anlamda en karmaşık hastalıklardan bir tanesi, bipolar bozukluktur. Tanı kriterleri açısından iki tipe ve on altı alt tipe sahip olan bipolar bozukluğun teşhisi ve tedavisi zordur.
Bipolar Bozukluk Neden Olur?
Bipolar bozukluğun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte hastalığın ortaya çıkmasında genetiğin rol oynadığı düşünülmektedir. En azından bir ebeveynde bipolar bozukluğu olan ailelerdeki çocuklarda bipolar bozukluk, depresyon ya da dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) görülme olasılığı yüksektir.
Bipolar bozukluğu olan kişilerde nörotransmitterlerde dengesizlik ve beyindeki nöronların hizalanmasında anormallik olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır. Bipolar ebeveynle büyüyen çocuklar genelde bu tanıya eşlik eden işlev bozukluklarına maruz kalacaklardır. Çocuklar bu durumda bazen ruh hali değişimlerine, şiddete, madde bağımlılığına, depresyona ya da manik dönemlere katlanmak zorunda kalabilirler. Bu durumda genetik faktörler de göz alındığı zaman çocuğun, ebeveyniyle aynı tipte bipolar bozukluk tanısı alma ihtimali artacaktır.
Bipolar Bozukluk Belirtileri
Bipolar bozukluğun belirtileri oldukça nettir. Ancak Bipolar 1 ve Bipolar 2 bozukluk arasında temel bir fark vardır. Bipolar 1 bozuklukta mani atakları olurken Bipolar 2 bozuklukta hipomani atakları vardır. Mani ataklarında psikoz olabilirken, hipomani atakları daha az şiddetlidir ve psikotik atalar içermez. Bipolar 2 bozukluğu olan kişide halüsinasyonlar ya da psikoz ancak depresif ataklar sırasında görülür.
Bipolar bozukluğu olduğundan şüphelendiğiniz biri varsa çok mutlu olduğu zamanlar ve çok depresif zamanlar yaşayıp yaşamadığına dikkat edin. Bu kişilerin ruh hallerindeki değişimler aynı gün içerisinde ya da bir hafta boyunca meydana gelebilir. Bu değişiklikler dikkate değer ölçüde olacaktır. Bazı kişilerde ruh halinde değişimler çok hızlı olur ve bu insanların kişilikleri birden bire değişebilir. Bir an mutlu, enerjik ve ilgiliyken bir anda öfkeli, üzgün ya da şiddete yatkın olabilir.
Manik epizodda kişinin kafası karışık olabilir, kişi uykuya ihtiyaç duymayabilir ve günlerce uyanık kalabilir, finansal ve cinsel açıdan riskli dürtüsel davranışlar sergileyebilir. Kişi gün içerisinde birden çok kez etrafındaki mobilyaları değiştirebilir. Mani epizodu, bipolar bozukluğu olan kişinin genelde hoşuna giden bir şeydir. Çünkü bu süre içerisinde kendisini özgür ve sınırsız hisseder ve üretken olabilir. Risk alma davranışı nedeniyle riskli bir dönem olan manik epizodda, depresif epizodda ortaya çıkan intihar düşünceleri gerçekleştirilebilir.
Bipolar bozukluğu olan kişinin intihara meyilli olduğunu gösteren işaretler arasında diğer insanlarla vedalaşıyormuş gibi duyguları hakkında konuşma, tüm değerli eşyalarını insanlara ya da hayır kurumlarına dağıtma, ilaç istifleme ya da silah satın alma ve daha önceden intihar girişimi ya da düşüncesine sahip olma gibi şeyler yer almaktadır.
Bipolar Bozukluk Tedavisi
Bipolar bozuklukların tedavisi kısa süreli değildir. Bipolar bozukluğu olan kişinin hayatındaki bozulmaların şiddeti nedeniyle tedavi, hastanın ihtiyacını karşılamak için dönemsel olarak değiştirilmelidir.
Bipolar bozukluğu olan kişilerde beyindeki kimyasal dengesizliği gidermek ve halüsinasyonlar ve psikozla başa çıkmaya yardımcı olmak için ilaç reçete edilebilir. Ancak manik epizodda hastalar genelde kendilerini iyi hissettikleri için ilaçlarını bıraktığından dolayı ilaç reçete etmek zordur. Hastalar bu dönemden sonra depresif epizoda girerek duygularıyla ilgili çöküş yaşayabilir.
Bipolar bozuklukla başa çıkmak için yapılabilecek yaşam tarzı değişiklikleri arasında mevcut epizod tipinden bağımsız olarak takip edilebilecek belli bir günlük program, reçeteli ilaçlarla etkileşime girebilecek madde ve alkolün bırakılması ve terapistle düzenli olarak gerçekleştirilen seanslar yer almalıdır. Terapist ile kişi, hayatını yönetme konusunda becerilere sahip olabilir ve ruh halindeki değişikliklerin farkında olarak bunları başarılı bir şekilde atlatabilir. Kişi kendisi ya da çevresindekiler için tehlike teşkil ediyorsa ya da canlı halüsinasyonlar ile psikoz yaşıyorsa, kişinin durumu stabil hale gelene kadar hastane ortamında tutulması ve yatarak tedavi görmesi gerekebilir.
Kaynak: https://www.psy-ed.com/wpblog/mental-disorders/bipolar-disorder/
