Çavdar günümüzde bilhassa ekmek ve diğer hamurişi gıdaların üretiminde sıklıkla kullanılan tahıllardan birisi ancak onun önemine dair pek çoğumuzun yeteri kadar fikri bulunmuyor.

Çavdar temel olarak buğday ve arpa ile yakından bağlara sahip bir tahıl ve unu üretilebiliyor, unundan ekmek yapılabiliyor, hayvan yemlerine katılabiliyor ve bazı alkollü içeceklerin üretiminde de kullanılıyor.

Milattan önce 400 yılından itibaren üretiminin olduğu tespit edilen çavdar, diğer tahıllara nazaran daha kolay üretilebilmesi nedeniyle her daim bir tercih sebebi olmuş.

128 gram çavdar 416 kaloriye sahipken, 88 gram karbonhidrat ve 3 gram yağ barındırıyor. Diğer besin değerlerini de kısaca listelemek gerekirse;

• 20.4 gram protein
• 31 gram lif
• günlük ihtiyacın %64’ü kadar fosfor
• günlük ihtiyacın %51’i kadar magnezyum
• günlük ihtiyacın %43’ü kadar çinko
• günlük ihtiyacın %36’sı kadar demir
• günlük ihtiyacın %28’i kadar B6 vitamini
• günlük ihtiyacın %27’si kadar niasin
• günlük ihtiyacın %26’sı kadar potasyum
• günlük ihtiyacın %19’u kadar riboflavin
• günlük ihtiyacın %11’i kadar E vitamini
• günlük ihtiyacın %9’u kadar K vitamini

Çavdarın Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Kilo Vermeye Yardımcı Olur

Bu konu bilhassa çavdar ekmeği için oldukça geçerli çünkü onu kahvaltıda tükettiğiniz zaman kilo verme yolculuğuna başlamışsınız demektir. Çünkü çavdar ekmeğinde beyaz ekmeğe nazaran dört kat daha fazla lif ve %20 daha az kalori bulunur.

Çavdar ekmeği daha fazla doygunluk verir ve böylece iştahı bastırarak kilo kontrolünü daha mümkün kılar.

Çalışmalar çavdar ekmeğinin açlığı 8 saate kadar erteleyebildiğini gösteriyorlar. Bu nedenle vücut yağlarını vermek daha kolay hale geliyor. Aynısı çavdar ununu yemeklerinizde kullanırsanız da geçerli.

Diyabet Riskini Azaltır

Çavdar ekmeği kan şekeri düzeylerinin kontrol altına alınmasını sağlayabilmekte ve bu nedenle diyabet sahibi olan bireylerde bile hormonal tepkileri kontrol altında tutmaktadır.

Tam tahıllı çavdar, diyabet hastalarında metabolik faktörleri kontrol altına alabilmekte ve tip-2 diyabet riskini azaltmaktadır.

Çavdardaki lifler, kan şekeri düzeylerini sınırlandırmakta ve iştahı kontrol etmektedirler, böylece diyabet kaynaklı obeziteye de engel olmaktadırlar.

Safra Taşlarına Engel Olur

Bu konuda araştırmalar sınırlı ancak İsveç’te yapılan bazı çalışmalarda çavdar içeren ürünleri tüketmenin hamsterlarda safta taşları oluşumu riskini düşürdüğü görülmüştür.

Kalp Hastalıklarına Engel Olur

Çavdar tam bir tahıldır ve tam tahılların kalp sağlığına iyi geldiklerini gösteren çalışmalar mevcut. Lif ile dolu olan çavdar, kandaki kolesterolün düşmesini sağlar ve böylece kalp hastalığı riskini azaltır. Günde 25-30 gram lif almak yeterlidir ve bunun için tek yapmanız gereken günde 3 porsiyon çavdar tüketmektir.

Çavdar aynı zamanda magnezyum bakımından da zengin olduğu için kan basıncını düşürür ve kalp krizlerine engel olur, kalp damarlarının tıkanmasını engeller.

Kanserin Önlenmesine Yardımcı Olur

Pek çok çalışmada çocukluğundan bu yana çavdar ekmeği tüketen bireylerin prostat kanseri gelişimi risklerinin yarı yarıya düştüğü görülmüştür.

Çavdar ekmeği kolorektal kansere karşı koruma sağlar ve aynı zamanda midedeki sindirim asitlerinin düzeylerini de düşürerek kolon kanseri riskini %26 azaltır. Bir diğer çalışmada ise meme kanseri riskini bol lifli ve antioksidanlı içeriği sayesinde düşürebildiği görülmüştür.

İnflamasyonlar İle Savaşır

Bu konuda araştırmalar net değiller ancak metabolik sendrom kaynaklı inflamasyonların çavdar ile azaltılabildiğine dair çalışmalar mevcut. Ayrıca inflamasyon tip-2 diyabete de sebep olabildiğinden, tip-2 diyabet riskinin azalmasına da yardımcı olmaktadır.

Tehlikeli Genleri Engeller

Vücuttaki bazı genler, bireyleri bazı hastalıklara açık hale getirirler. Bu durum tehlikelidir ancak yaşam tarzı ve beslenmedeki değişimler ile bu genlerin baskılanması mümkün olabilmektedir. Çavdarlı ürünler tüketmenin diyabet ve diğer sağlık sorunlarına sebep olabilen genleri baskılayabildiği görülmüştür.

Adet Dönemi Sağlığını İyileştirir

Çavdar, hormonal dengesizlikleri dengeleyebilmekte, menopoz sonrası dönemde kadınların bağırsak fonksiyonlarını iyileştirebilmektedir.

Sindirim Sağlığına İyi Gelir

Çavdar liflerle dolu olduğu için sindirim sağlığına hayli iyi gelmektedir. Ayrıca vücuttaki toksinlerin atımına da yardımcı olmakta, kabızlığı iyileştirmektedir.

Çavdar bol miktarda probiyotik bakteriye de sahiptir ve böylece bağırsaklardaki bakteri dengesinin korunmasına yardımcı olmaktadır. Çavdarın sahip olduğu liflerin su tutma kapasitesi çok yüksektir ve bu da doygunluk hissine katkı sağlamaktadır. Böylece aşırı yiyerek sindirim sisteminize hasar verme ihtimaliniz de düşmektedir.

Toksinleri Ortadan Kaldırır

Bu konuda yeterli araştırma mevcut olmasa da, çavdarın lifli içeriği sayesinde toksinlerin atımına imkan tanıdığı belirtilmektedir.

Kemik ve Dişleri Güçlendirir

Çavdarda bol miktarda kalsiyum ve magnezyum, bunun yanında manganez bulunur ve bir miktar da fosfor sahibidir. Bunlar güçlü kemik ve diş yapısına sahip olmanıza yardımcı olurlar.

Cilt ve Saç Sağlığına İyi Gelir

Çavdar unu iyi bir cilt temizleyicidir. Unu banyodan sonra cildinize sürebilir ve 15 dakika bekledikten sonra yıkayabilirsiniz.
İçeriğindeki çinko, magnezyum, kalsiyum ve demir gibi mineraller ise erken yaşlanmanın etkilerini ortadan kaldırır, kırışıkları azaltırlar. Antioksidan içeriği sayesinde serbest radikallerden korunmanıza da yardımcı olur.

Çavdar saç sağlığına da iyi gelir ve şampuanınıza çavdar unu katarak bu etkileri elde edebilirsiniz. Bir kaç dakikalık masaj yeterli olacaktır.