Bazı durumlarda diş teli ve ortodontik tedavinin çocuğunuz için gerekli olup olmadığına karar vermek kolaydır. Örneğin dişlerinin ciddi derecede hizasız olması böyle bir durumdur. Ancak dişlerin çok hizasız görünmemesine karşın doktorunuzun diş telleri olmaksızın gelecekteki ağız sağlığında sorunlar yaşanacağını belirtmesi ise o kadar basit bir durum olmayabilir. Diş telinin sağlığa gerçekten faydası var mı yoksa hizasız dişler sadece kozmetik bir sorun mu teşkil ediyorlar? Diş tellerinin yan etkilerinin olma ihtimali var mı?

Bazı durumlarda diş tellerinin ağız sağlığı ve yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini doğrulayacak yeteri kadar yüksek kaliteli araştırma bulunmuyor. Geçmişte bu uygulamanın doğrudan ağız sağlığına etkili olduğu düşünülüyordu ancak günümüzde yüksek kalitede kanıtlar bulunmadığı biliniyor. Bu nedenle kanıtlara dayalı daha fazla veri elde etmek için standardize edilmiş araştırmalar gerekli denilebilir. Yine de diş telinin uygulanmasına dair akla gelen bazı soruların cevaplarına göz atalım.

Çocuklar Kaç Yaşında Bir Ortodontiste Görünmeliler?

Beş ila yedi yaşlar en uygun aralık olarak görülüyorlar. Çünkü ön dişler bu yaşlarda değişiyorlar ve gerçek dişler ortaya çıkıyorlar. Bir ortodontist her iki dişe ve çene yapısına bakarak dişlerin kusurlu bir kapanışa sahip olup olmadıklarını tespit edebilir.

Estetik Amaçla Yapıldığında, Dişlerin Kendi Kendilerine Düzelmeyeceklerini Nasıl Bilebiliriz?

Kusurlu diş yapısı genelde kendi kendine düzelmez. Ancak nadiren de olsa dişlerin pozisyonları zaman içerisinde çözümlenebilir. Çocuklarda üst dişler arasında boşluk olabilir. Ancak sonrasında kalıcı dişleri çıkmaya başladığında, bu boşluklar kapanır. Maalesef bazı ortodontistler çocuklardaki bu durumu tedavi ediyorlar ancak aslında beklemenin önemli olduğu belirtiliyor. Dişlerin ve çenenin gelişimini takip etmek daha önemli. Duruma bağlı olarak daha ileri yaşlarda bir operasyon da gerekebilir.

Ortodontik Tedavi Ne Zaman Başlamalı?

Bazı diş yerleşim problemleri beş ila yedi yaşlar arasında tedavi edilirse daha iyi olur. Örneğin alt dişlerin ön dişlerin üstünde olması bu aralıkta daha kolay bir tedavi imkanı sağlar.

Fakat ön ve arka dişlerin tam olarak birbirlerine denk düşmedikleri çok çeşitli çene ve diş problemleri vardır. Bu durum dilin dışarı çıkmasına sebep olduğunda, dilin doğru pozisyonda kalmayı öğrenmesi için bazı araçlar vardır. Bu rahatsızlık genelde hasta beş ila yedi yaşları arasındayken tedavi edilir. Özellikle de parmaklarını emen veya çok uzun süredir emzik kullanan çocuklarda görülür.

Çapraz kapanış ise üst dişler ve çenenin alt dişlerden daha dar olmasıdır ve üstteki geri dişlerin alttaki dişlerin içine doğru kapanmasıdır. Bazen çene sağa veya sola doğru kaymıştır. Eğer çocuğun büyüme döneminde üst arkı genişleterek tedavi edilmezse gelecekte çocuğun çenesi bir tarafa doğru kaymış kalabilir. Erken tedavi edilirse çene doğru bir şekilde gelişir.

Bazı durumlarda çocuğun zorbalığa uğraması halinde veya gülmekten kaçınması durumunda tedavi ile çocuğun daha iyi hissetmesi mümkün olabilir. Yoksa tedavi yetişkinliğe kadar ertelenebilir.

Hangi Durumlar Yetişkinliğe Kadar Bekleyebilirler?

Pek çok yaygın rahatsızlığın yetişkinlik döneminde tedavi edilmesi daha uygundur. Buna birinci sınıf maloküzyonlar, yani çenenin pozisyonunun doğru olduğu ancak dişlerin hizasız olduğu, boşluklu olduğu veya yamuk olduğu durumlar dahildir. Üst dişlerin alt dişleri büyük oranda kapattıkları durumda da bu geçerlidir.

Üst dişlerin çok önde oldukları ikinci sınıf maloküzyonlarda on iki ila on dört yaşlarda tedavi daha uygundur. Çocuğun bu yaşlardaki gelişim sürecinin zirvesinde olması istenir. Ancak dişlerin öne çıkışları çok fazlaysa, dişlerin çatlama ihtimali vardır ve bu nedenle yetişkinliğe kadar beklemek daha uygun olur. Yapılan araştırmalar analiz edildiğinde, erken tedavinin üst kesici dişlerin çatlamasına engel olabildiği belirtiliyor ve bu nedenle bazen de tedavi erken yapılabiliyor.

Gelecekte Ağız Sağlığı Problemlerinin Önlenmesi İçin Ortodontik Tedavi Gerekir mi?

2020 yılında bu konuda sistematik bir araştırma yayınlandı. Pek çok ortodontist ise bu sonuçtan memnun olmadı çünkü tedavi olmazsa insanların sağlığına dair problemler oluşturacağına dair pek de kesin kanıtlar yok. Çoğu hizasızlık türüne dair iyi kanıtlar mevcut değiller. Ancak tedavi sonrasında ısırma, çiğneme ve konuşma gibi eylemlerde iyileşme görülüyor ve buna karşın sağlığa çok büyük faydaları olduğuna dair veriler yok. Sağlık üzerindeki etkilerinin görülmesi için daha fazla yüksek kaliteli araştırma gerekiyor.

Bu tedaviler ile sağlığa bazı faydalar olacağını gösteren bir kaç durum da var. Örneğin ciddi şekilde öne çıkan dişler tedavi edilmezlerse, üst kesici dişlerde çatlaklar ortaya çıkabilirler.

Hizalanma problemi olan pek çok hasta, tedavi sonuçlarından memnun oluyor. Ancak bu iyileşmelerin yaşam kalitesini veya sağlığı arttırdığına dair yeterince kanıt yok. Araştırmalar mevcutlar ancak ciddi sonuçlara varmıyorlar.

Ağız Yapısıyla Oynamanın Gelişim Problemlerine ve Nefes Sorunlarına Yol Açtığına Dair Kanıtlar Var mı?

Ortodontik tedavilerin insanlarda uyku apnesi veya nefes problemleri ile sonuçlandığına dair bir kanıt yok. Ancak geçmişte dişlerin çekilmesi çok daha yaygın bir durum olduğundan bu tip problemlerin oluşmuş olması ihtimal dahilinde. Fakat günümüzde diş çekmek eskisi kadar gerekli değil.

Ebeveynler İçin Diğer Öneriler Nelerdir?

Her çocuğun gelişimini takip etmek önemlidir. Eğer garip bir şey görürseniz, çocuk yedi yaşına geldiğinde onu bir ortodontiste göstermek iyi olur. Çünkü bazen basit bir tedavinin gelecekte büyük faydaları olur. Bazı tedavilerin yedi yaş gibi başlaması gerektiğini ve bu nedenle kontroller için yetişkinliği beklememeniz gerektiğini de unutmayın.