Bir çocuğun astım sahibi olup olmadığını tespit etmek zor olabilir.
Astım genellikle tıbbi muayene ve akciğerlere hava giriş ve çıkışının ölçüldüğü testler ile teşhis edilir. Ancak okul çağının öncesinde veya daha küçük olan çocuklarda hava testini tamamlamak mümkün olmayabilir çünkü bu testte bir tüpe çok sıkı şekilde hava üflemek gerekiyor. Bebekler ve küçükler nasıl hissettiklerini tarif edemedikleri için aile ve bakıcıların belirtilere karşı tetikte olmaları gerekir.
Ailenizde astım ve alerji geçmişi varsa, doktorunuzu bilgilendirmeniz gerekli. Hem alerjiler hem de astım genetik yolla aktarılır ve ailenizde mevcutsa çocuğunuzda olması da muhtemel. Aile geçmişinizde astım ve alerji varsa bir alerji uzmanı ile görüşmeniz de iyi olabilir.
Alerji uzmanı cilt ve kan testleri ile çocuğunuzun alerjilerinin astım belirtilerini tetikleyip tetiklemeyeceğini görebilir. Bu testler her yaşta uygulanabilirler. Uzman aynı zamanda bir veya daha fazla astım ilacı da yazabilir. Eğer çocuğunuz ilacı alınca daha iyi olursa belirtilerinin astımdan kaynaklandığının bir sinyali olabilir.
Belirtiler
Astım sahibi olan çocukların büyük kısmında 5 yaşına gelmeden belirtiler ortaya çıkar. Çok küçük çocuklarda bunu algılamak aileler için ve hatta doktor için bile zor olabilir. Bebeklerin, ufak çocukların ve okul öncesi dönemdekilerin bronş tüpleri zaten ufak ve dardırlar, bunun yanında üşütme ve diğer hastalıklar bu hava yollarında inflamasyon yaratarak onların daha da küçülmelerine ve tahriş olmalarına sebep olabilirler.
Pediyatrik astımın belirtileri günler veya haftalar süren öksürükten tutun da ani nefes alma problemlerine kadar değişebilir. En yaygın belirtiler şöyle:
- öksürük, özellikle de geceleri
- bilhassa nefes verirken hırıldama sesi
- nefes alma zorluğu veya kaburga ile boynun gerilmesine sebep olan hızlı nefes alma
- göğüste görülen sık üşütme vakaları
Çocuğunuzda bunlardan birisi veya birden fazlası olabilir. Soğuk aldığını veya bronşit olduğunu düşünebilirsiniz. Eğer belirtiler tekrar ederse, çocuğunuzda astım olduğuna dair bir işaret olabilir. Buna ek olarak, belirtiler astım tetikleyicilerinin olduğu ortamlarda daha kötü hale gelebilirler (örneğin duman veya güçlü kokular, polen gibi alerjenler).
Başa Çıkma ve Tedavi
Herhangi bir astım belirtisi, hafif de olsa ağır da olsa, her zaman ciddidir. Hafif belirtiler bile yaşamı tehdit eder hale gelebilirler. Çocuklarda kontrol edilmeyen ve teşhis edilmemiş astım acile gidip durmakla, hastanede yatmakla, ailelerin işlerini aksatmaları ve kendini ifade edemeyen çocukların çile çekmeleri ile sonuçlanabilir. Astımlı çocukların doğru tedavi almaları çok önemli.
Tedavi süreci belirtilerin yoğunluğu ve sıklığına göre değişir. Çocukluk astımı ile başa çıkabilmek için doktor iki tip ilaç yazabilir:
- Hızlı çözüm: Astım sahibi olan çocukların hastalığın öksürük, hırıltı ve nefes darlığı belirtileri gibi astım krizini gösteren belirtileri için hızlı kullanılır ilaçlara ihtiyaçları var. Bu inhaler ilaçlar çocuğun yanında olmalı ve belirti çıktığı anda kullanılmalı.
- Uzun vadeli kontrol: Astımın hava yollarında inflamasyon gibi sessiz gelen yanları için günlük ilaçlar alınarak astım atakları engellenebilir.
Çocuğunuz hem ilaçları hem de inhalerı almak mümkün. Spreyleri ciğerlere göndermek için nebulizer denilen makineler de kullanılabilir. Doktor, hemşire veya eczacı bu cihazların nasıl kullanılabileceğini gösterecektir.
Astım ilaçları söylendiği gibi kullanıldıklarında güvenli ve etkililer. Bazı çalışmalarda uzun vadeli kullanımlarının çocuğun gelişimini yavaşlatabileceği söyleniyor ancak nefes alabilmek bu riskleri egale ediyor.
Eğer ilaçlar yardımcı olmazsa veya çocuğunuz astım tetikleyicilerinden kaçınamıyorsa, belirtilerin hangi alerjenlerden kaynaklandığının tespit edilmesi gerekiyor. Bu durumda immunoterapi bir seçenek olabilir ve genelde önerilir.
Çocuğunuzun astımı olabileceğini düşünüyorsanız doktorunuz ve alerji uzmanı ile görüşün. Alerji uzmanı astıma karşı bir aksiyon planı yaratabilir ve böylece çocuğun astımının nasıl kontrol altına alınacağını öğrenebilirsiniz. İlaç değişim zamanları ve acil yardım ihtiyacı böylece belirlenebilir. Astım aksiyon planında astım tedavisi ve sağlık için hedefler de olmalı.
Astımlı çocuklar her sonbaharda grip aşısı olmalılar. Yumurta alerjisi olanlar grip aşısının burundan alınan versiyonunu kullanmamalılar. Enjeksiyonlu versiyonda çok az yumurta proteini bulunur ve genelde yumurtaya alerjisi olanlarda bile problem oluşturmaz. Ancak güvende olabilmek için alerjisi olan çocukların aşıyı doktorun muayenehanesinde olmaları daha iyi olur.
Doğru tedavi ile çocuğunuz geceleri rahat uyuyabilir, nefes problemleri yaşamadan günlük yaşantısına devam edebilir.
