Eğer yakın bir zamanda korunmasız cinsel ilişkiye girdiyseniz ve bir bebek sahibi olmak istemediğinizi biliyor veya kendinizi bu duruma hazır hissetmiyorsanız, hızlıca ertesi gün hapı almanız gerekebilir.
Ertesi Gün Hapı Nedir?
Korunmasız cinsel ilişkiden sonra olabildiğince çabuk alınırsa, ertesi gün hapları doğum kontrol problemlerinde, tecavüz ve cinsel saldırı durumlarında veya hamile kalabileceğiniz ama kalmak istemediğiniz diğer tüm durumlarda çok etkili bir çözüm olabilir.
Ertesi gün hapı gebeliği önlemenize yardımcı olabilir. Çeşitli türleri vardır:
- Progestin olarak sunulan formu
- Ulipristal asetat içeren formu
- Hem östrojen hem progestin içeren standart oral doğum kontrol haplarının daha yüksek dozlarını içeren formu
- Hap olmamasına karşın bakır spiral
Hangi Ertesi Gün Hapı Size Uygun?
Farklı yöntemler çeşitli değişkenlere göre daha iyi performans gösterirler. Örneğin korunmasız ilişkinin ne zaman yaşandığı ve kilonuz önemli olabilir. Bu bilgileri eczacınıza danışarak elde edebilirsiniz.
Ertesi Gün Hapı Bir Doğum Kontrol Yöntemi Değildir, Bir Yedektir
Plansız gebelikleri önlemek için düzenli kullanılabilen ve güvenilir bir doğum kontrol yöntemi bulmanız gerektiğini unutmayın. Uzun vadeli bir doğum kontrolü için ertesi gün haplarına güvenemezsiniz. Bu yöntem bir yedektir, ilk adımda kullanılacak bir doğum kontrol yöntemi değildir.
Ertesi Gün Haplarının 4 Formu
Progestin Hapı
Progestin içeren hapların pek çok markası vardır. Bu tek hap en kısa süre içerisinde, korunmasız ilişkiden sonra en fazla 72 saat içerisinde alınmalıdır. Ne kadar erken alınırsa başarı oranı o kadar yüksek olur.
Bu hapta doğum kontrol haplarında da bulunan yapay progestin hormonu vardır. Progestin hormonu, progesteron adı verilen ve kadınların bedenlerinde yumurtalıklar tarafından üretilen ve gebelikte rol oynayan hormonun sentetik versiyonudur.
Progestin içeren ertesi gün hapları, korunmasız ilişkiden sonra 3 gün içerisinde alınırlarsa %75-89 başarı oranına sahipler.
Yan etkiler çok yaygın değillerdir ancak bir sonraki adetiniz olması gerekenden daha erken veya geç gelebilir, daha ağır veya hafif olabilir, lekelenmelere sahip olabilir. Ayrıca mideniz kalkabilir, baş dönmesi ve sersemlik olabilir, kısa bir süreliğine memelerinizde gerginlik olabilir. Eğer hapı aldıktan sonra 2 saat içerisinde kusarsanız, etkili olmaz ve bu nedenle tekrar almanız gerekir.
Bu haplar reçetesiz olarak satılırlar ve bu nedenle acil durumlarda hızlıca alabilirsiniz. Alırken herhangi bir şekilde kimlik göstermeniz gerekmez, yani anonim kalabilirsiniz. Kadınlar kadar erkekler de eczanelerden alabilirler.
Zaman zaman bu hapın bir kürtaj hapı olduğuna dair duyumlar alabilirsiniz ancak aslında öyle değildir çünkü döllenmeye en baştan engel olur. Yani döllenmiş bir yumurtanın düşmesine sebep olmaz. Dolayısıyla çekinmenize gerek yok.
Ulipristal Asetat İçeren Haplar
Bu haplar yumurtlamayı geciktirir veya önlerler. Tek hap almanız yeterli olur. Önerildiği şekilde alındığı taktirde, progestin içeren haplardan veya kombine acil durum haplarından daha iyi performans gösterirler. Korunmasız ilişkiden sonra 5 gün içerisinde alınırsa gebe kalmayı %85 oranında engeller.
70 kilogram üzerindeki kişilerde diğer ertesi gün haplarından daha iyi sonuçlar alınır. Ancak 90 kilonun üzerindeyseniz beklendiği kadar etkili olmayabilir.
Diğer haplarda olduğu gibi aldıktan sonra adetiniz erken veya geç gelebilir, daha ağır veya hafif geçebilir, lekelenmeler olabilir. Yaygın olmasa da mideniz biraz bozulabilir. Aldıktan sonra 2 saat içerisinde kusarsanız, etkili olmaz ve tekrar almanız gerekir.
Progestin içeren hapların aksine reçeteli olarak alındığı için öncelikle doktorunuza yazdırmanız gerekecektir.
Kombine Doğum Kontrol Hapları
Eğer başka bir ertesi gün hapı seçeneğine erişim sağlama imkanınız yoksa, progestin ve östrojen içeren kombine doğum kontrol hapları da yüksek dozlarda alınabilirler ve bu gebeliğin önlenmesini sağlayabilir.
Yuzpe yöntemi olarak bilinen bu yöntem ilk etapta tercih edilen bir seçenek değildir. Çünkü daha fazla yan etkisi vardır ve diğerleri kadar verimli de değildir. Bir doktor gözetiminde alınması gerekir çünkü alınması gereken doz markasına bağlıdır.
Gebeliği önleme konusunda %75 oranında etkili olduğu düşünülüyor ve korunmasız ilişkiden sonra 3 gün içerisinde alınmalı.
Bulantı ve kusma yüksek dozlarda doğum kontrol hapı alınması durumunda oldukça yaygındır.
Bu ilaçlara kolayca erişebilirsiniz ancak yöntemi kendi kendinize denemeyin. Çünkü alınması gereken miktar önemlidir. Eczacınıza veya kadın doğum uzmanınıza danışabilirsiniz.
Bakır Spiral
Bakır spiral olarak da adlandırılan bakır rahim içi araçlar, T şekilli esnek bir plastik ve ucunda bakır parçalardan oluşurlar.
Bu cihaz spermlerin yumurtayı dölleme ihtimalini azaltırlar ve düzenli bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılabileceği gibi acil durum yöntemi olarak da kullanılabilir. Korunmasız ilişkinin ardından beş gün içerisinde takılırsa, gebeliği önleme konusunda %99.9 oranında etkilidir ve sonrasında 10 yıla kadar güvenilir bir doğum kontrol imkanı sağlar.
Gebeliği önleme konusunda en etkili yöntemdir. Sonrasında içeride bırakılarak uzun vadeli bir koruma sağlaması sağlanabilir veya hamile kalmak isterseniz çıkarttırabilirsiniz.
Bakır spiraller adet döneminin daha ağır geçmesine yol açabilir veya sancılara sebep olabilirler. Ancak bu etkiler genelde ilk üç altı ay arasında daha yaygın olurlar. Genelde zaman içerisinde hafiflerler.
Cihazın takılması için bir kadın doğum uzmanıyla görüşmeniz gerekir. 70 kilo üzeri olanlarda bakır spiral diğer seçeneklerden daha uygundur.
Bazı Öneriler
Eğer fazla kilolu veya obezseniz, ertesi gün haplarının etkileri daha düşük olabilir ancak yine de işe yararlar ve zararları dokunmaz. Bu haplar yerine bakır spiral kullanımı konusunda doktorunuza danışabilirsiniz çünkü bakır spiral her kiloda kadına uygulanabilir.
Ayrıca hap tercih ederseniz, adet döngünüzün geri kalanı boyunca güvenilir bir doğum kontrol yöntemi kullanmanız daha iyi olur çünkü çoğu vakada yumurtlama tamamen önlenmez, sadece geciktirilir. Bu nedenle döngünün geri kalanında hala gebe kalmak mümkündür.
Ertesi Gün Haplarının Gücü Önemlidir
Bazı insanlarda bu hapların kullanımına dair bir korku vardır. Çünkü kullanılmaları sorumsuzluk olarak görülebilir. Fakat durum aslında böyle değil. Ertesi gün hapının olması insanların diğer yöntemleri boş vermelerine yol açmaz. Kondom yırtıldığında ertesi gün hapı problemleri önlemek için en etkili yoldur.
Ayrıca ertesi gün hapını kullandığınızda gebeliği önlemek için sonraki adımları da atmanız gerekir. Eğer bebek sahibi olmaya hazır değilseniz, ertesi gün hapını kullanmak çok sorumluluk sahibi bir davranıştır.
