Ferritin, bedeninizdeki demir miktarı ile aynı şey değildir. Ferritin demiri depolayan bir proteindir ve beden ihtiyaç duyduğunda onu serbest bırakır. Genelde bedeninizdeki hücrelerin içerisinde buluınur ve çok azı kan içerisinde dolaşım durumundadır.

Ferritin en yüksek oranda karaciğer ve bağışıklık sistemi hücreleri içerisinde yer alır.

Daha fazla alyuvar üretimi gerekene kadar hücrelerin içerisinde depolanır. Beden hücrelere ferritini salmaları için işaret gönderir. Sonrasında bu ferritinler transferrin adı verilen başka bir maddeye bağlanırlar.

Transferrin ise ferritini alyuvarların üretileceği noktaya taşıyan başka bir proteindir. Demir için bir taksi vasıtası görür denilebilir.

Kişinin normal demir düzeylerine sahip olması önemlidir ancak yeterince depolanmış demir olması da önem taşır. Eğer kişinin yeterince ferritini yoksa, demir depoları hayli hızlı tükenir.

Ferritin Testi Nedir?

Ferritin testi kanınızdaki ferritin miktarını ölçer. Eğer test sonucunda kandaki ferritin düzeyleri normalden düşük çıkarsa, bu durum demir depolarınızın düşük olduğu ve demir eksikliğiniz olduğu anlamına gelebilir. Bunun sonucunda anemik olabilirsiniz.

Eğer ferritin sonuçları normal düzeylerin üstünde çıkarsa, bu durum bedeninizde çok fazla demir depolanmasına sebep olabilen bir rahatsızlık olduğu anlamına gelebilir. Ayrıca karaciğer hastalıkları, romatoid artrit ve diğer inflamatuvar rahatsızlıklar veya hipertiroidi belirtisi de olabilir. Bazı kanser türleri de kandaki ferritin düzeylerinin yüksek olmasına sebep olurlar.

Ferritin Testi Ne Zaman Gerekir?

Eğer diğer kan testleri kandaki oksijenin yetersiz olmasına sebep olabilen anemiye işaret ediyorsa, doktor ferritin testi de isteyebilir. Ayrıca huzursuz bacak sendromu ve Still hastalığı teşhisinde de kullanılabilir.

Eğer aşağıdaki şartlar mevcutsa demir düzeyleri düşük olabilir:

  • Sık sık sersem, zayıf ve yorgun hissetme
  • Baş ağrısına sahip olma
  • Solgun görünme
  • Nefes darlığına sahip olma
  • Yüksek nabız değerleri

Ayrıca meyan kökü, tebeşir, toprak veya kil yeme isteği gibi garip istekleriniz olabilir. Dilinizde bir yanma hissi de olabilir.

Kontrolsüz bırakılan düşük demir düzeyleri kalp krizine sebep olabilir. Ayrıca aşağıdaki belirtileri de ortaya çıkartabilir:

  • Göğüs ağrısı
  • Bacak ağrısı
  • Kulaklarda çınlama

Ferritin kan testi doktorun bedeninizde çok fazla demir depolanıp depolanmadığını görmesini de sağlayabilir. Yüksek düzeyler aşırı alkol tüketiminden, enfeksiyondan, karaciğer hastalıklarından, romatoid artritten, aşırı aktif tiroid bezinden veya bazı kanser türlerinden kaynaklanabilir.

Yüksek demir düzeylerinin belirtileri arasında şunlar olabilir:

  • Bitkinlik
  • Kalp problemleri
  • Eklem ağrıları
  • Düşük cinsel istek
  • Beden tüylerinde azalma
  • Mide ağrısı
  • Kilo verme
  • Karın ağrısı
  • Enerjisizlik

Ferritin Testi Nasıl Uygulanır?

Eğer kan testi sadece ferritin ölçümü için kullanılacaksa, testten önce normal şekilde yiyip içebilirsiniz. Eğer numune başka testlerde de kullanılacaksa, testten önce bir süre aç kalmanız gerekebilir. Doktor size gereken talimatları verecektir.

Test sırasında bir sağlık çalışanı kolunuzdaki damardan iğne vasıtasıyla kan numunesi alacaktır. Bu kan daha sonra değerlendirme için laboratuvara gönderilir. Normal günlük yaşantınıza hemen dönebilirsiniz.

Ferritin Kaç Olmalı?

Ferritin kan test sonuçları değerlerin normal aralıkta olup olmadığını gösterecektir. Beklenen değerler şu şekildeler:

  • Erkeklerde mililitre başına 20-500 nanogram
  • Kadınlarda mililitre başına 20-200 nanogram

Ancak tüm laboratuvarlarda kandaki ferritin düzeyleri aynı sonuçları vermeyebilirler. Bunlar standart aralıklar ancak farklı laboratuvarlarda farklı değerler olabilir. Bu nedenle değerlerin düşük mü yüksek mi olduğu konusunda doktorunuzla konuşmalısınız.

Ferritin Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Ferritinin normalden yüksek düzeylerde olması hemokromatoz adlı demir depolama bozukluğunun işareti olabilir.

Kalıtımsal hemokromatoz genetik ile geçen bir hastalıktır ve bedende aşırı demir birikimi vardır. Bu hastalığa sahip olan bireylerde bağırsaklardan demir emilimi günlük kayıpları karşılamak için gerekli olandan çok daha fazladır. Beden demir atımını arttıramayacağı için emilen demir bedende birikir.

  • Hemokromatoz sahibi olan bir erkekte 40-50 yaş civarında bedende toplam birikmiş demir miktarı 20 gramı bulabilir ve normalde bu 3-4 gramdır. Fazla demir eklemlerde, karaciğerde, testislerde ve kalpte birikebilir ve bu organlara hasar vererek belirti oluşturur.
  • Kadınlarda hemokromatoz kaynaklı demir birikimi daha yavaş olur çünkü adet döngüsünden dolayı daha fazla demir kaybederler. Bu nedenle organ hasarına dair işaret ve belirtiler erkeklere göre 10 sene daha geç ortaya çıkar.

Kalıtımsal hemokromatozun işaret ve belirtisi olmayabilir, normal bir yaşam sürülebilir. Fakat ağır belirti ve işaretleri de olabilir ve bunlar arasında şunlar var:

  • cinsel iktidarsızlık
  • kalp durması
  • eklem ağrıları
  • karaciğer sirozu
  • diyabet
  • kilo verme
  • yorgunluk
  • ciltte kararma

Belirtiler organlarda demir birikiminden dolayı gerçekleşen yıkımdan kaynaklanırlar.

Diğer yüksek ferritin düzeyi sebepleri arasında kronik inflamatuvar hastalıklar bulunuyor. Bunlar arasında karaciğer hastalıkları, romatoid artrit ve bazı kanser türleri var.

Düşük Ferritin Düzeyleri Ne Anlama Gelir?

Normalden daha düşük kan ferritin düzeyleri demir eksikliğinde görülür. Yeterince demir olmazsa beden yeterli hemoglobini üretemez ve hemoglobin normalde alyuvarların oksijen taşımasını sağlar. Demir eksikliği anemisi oluşur. Hafif anemi genelde belirti vermez. Daha ağır vakalarda ise aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilirler:

  • nefes darlığı
  • yorgunluk
  • sersemlik
  • baş dönmesi
  • solgunluk
  • kalp ritminde artış