Aranacak 12 İşaret + Farklı Çeşitleri
Etrafınızdakilerin duygularına dair keskin bir farkındalığınız olduğunu hissettiyseniz, belki de siz de bir empat olabilirsiniz.
Bu terimi muhtemelen daha önce duymuşsunuzdur – ama aslında empat ne anlama geliyor? Bu yazıda; ortak özelliklerinden artılarına ve eksilerine kadar empatlar hakkında bilmeniz gereken her şeyin yanı sıra bu insanların ilişkilerde nasıl ilerlediği konusu irdeleniyor olacak.
Empat olmak ne demek.
Profesyonel bir sezgisel olan ‘Self-Care for Empaths’ kitabının yazarı Tanya Carroll Richardson’a göre bir empat; bireylerden, gruplardan ve hatta fiziksel alanlardan geliyor olsa da, çevrelerindeki enerjiye ve duygulara yüksek oranda uyum gösteren, anlayış geliştiren kişilere verilen isimdir.
Terim, bir başkasının duygularını anlama ve paylaşma yeteneği olan empati kelimesinden türetilmiştir. Eş deyişle bir empat, tahmin edebileceğiniz gibi, empatiyi çoğu insanın deneyimlediklerinin ötesine taşıyan kişidir. Aslında o kadar uyum ve anlayış geliştirir ki, uygun sınırlar olmadan başkalarının enerjisini emebilir (ki bu oldukça ezici olabilir).
Psikiyatrist ve ‘The Empath’s Survival Guide’ adlı kitabın yazarı Dr. Judith Orloff’un ifade ettiği üzere; empatlar hassas, sevgi dolu ve incelikli birer ön sezili insan olabilir – ancak “dünyanın olumsuzluğunu ve stresini emen duygusal ve fiziksel bir sünger” konumuna da gelebilir.
Empat olduğunuzun 12 işareti:
1. Duruduygu (clairsentient) yeteneğiniz vardır.
Richardson’ın işaret ettiği üzere; mesajlar duygu olarak geldiği için dört duyusallık katmanının en yaygın olanı, uzaktan ve içsel dokunma duyusunu anlatan bu duruduygu durumudur. Empatlar söz konusu olduğunda, “gaipten bilgi alma veya psişik hatları hissetme açısından doğuştan gelen güçlü bir yeti vardır“.
2. Başka bir “duyusallık” tipini somutlaştırırsınız.
Richardson’ın dile getirdiği gibi, bir empatın somutlaştırdığı en yaygın sezgi türü duruduygu olarak yer alsa da; duruişiti [clairaudience] (kelime olarak gelen mesajlar, neredeyse konuşma gibi), dokunsal duyu [clairvoyance] (zihinsel imgeler yoluyla gelen mesajlar) veya durubilgi [claircognizance] (anlık içgörü veya “yüklemeler” olarak gelen mesajlar) gibi diğer duyusallık çeşitlerini de deneyimlemeleri hiç duyulmamış bir durum değildir.
3. Sıklıkla aşırı uyarılmış hissedersiniz.
Richardson, empatların sürekli olarak etraflarındaki enerjiyle bombardımana tutuldukları için kendilerini aşırı uyarılmış hissedebileceklerini söyler. Görünüşte sakin bir ortam sözkonu olsa bile, bir kişinin negatif enerjisinin kendi kürenize sızması, bir anda sizi alanınızdan dışarı fırlatabilir.
4. Sınırlarla mücadele edebilirsiniz.
Empatların sınır koyması zor olabilir. Birincisi, başkalarına yardım etmek isterler ama aynı zamanda duru yeteneklerini nasıl “kapatacaklarını” da her zaman bilmezler. Richardson bu durumun empatlar açısından özellikle önem arz ettiğini ifade eder ki; her zaman her şeyi özümsemelerinin önüne geçmeleri adına, ne zaman gözlemci olmaları veya ne zaman tanık zihinde kalmaları gerektiğini öğrenmeleri açısından çok önemli olduğunu vurgular.
5. Başkalarının duygularını hissedebilirsiniz.
Psikolog ve ilişki uzmanı Dr. Margaret Paul’ün söylediği gibi, empatların en temel yönlerinden biri başkalarının duygularını hissetmektir. Birileri üzgün olduklarını dile getirmeden bile, bir empat bunu kolayca anlayabilir çünkü aniden bunu kendi bedeninde hissetmeye başlar.
6. Kalabalıkda bunalırlar.
Koruyucu zihinsel balonları konusunda henüz ustalaşmamış empatlar için kalabalığın içinde olmak hiç eğlenceli değildir. Sadece çevrenizdeki bireylerin enerjisini değil, bir bütün olarak kolektif kalabalığı ve fiziksel alanın genel enerjisini de üzerinize alırsınız. İşte bu çok fazladır!
7. Enerjinin içeri girmesine izin vermemeyi etkin bir şekilde, bilinçli olarak seçmelisiniz.
Başkalarının enerjisini bloke etmek zor mu geliyor? Richardson, bunun bir empat belirtisi olduğunu belirtiyor ve bu insanların diğerlerinden dikkatli bir şekilde nasıl uzaklaşacaklarını, “edinilmesi ve geliştirilmesi gereken bir beceri” olarak öğrenmelerinin çok önemli olduğunu ekliyor.
8. Özellikle çocukken her zaman hassas oldunuz.
Richardson, birçok empatın her zaman empat olduğunu ve genellikle akut hassasiyetlerinin ilk belirtilerinin çocukken gösterildiğini belirtiyor.
Bununla birlikte empatların, yaşamlarının sonraki dönemlerinde de yeteneklerinin farkına varması mümkündür. Çünkü bir empat; gençken ve hassasiyetini henüz anlamadığında, kendi enerjisini korumak adına yetisini bilinçaltında kapatabilir.
9. Siz doğuştan bir yardımcı veya şifacısınız.
Paul’ün belirttiği gibi, empatlar başkalarının acısını hafifletmeye yardımcı olmak isterler çünkü o acıyı kendi bedenlerinde hissedebilirler. Bu onları doğal birer yardımcı veya şifacı yapar. Diğer insanlar genellikle onların içindeki bu niteliği tanır ve yardım için empat arayışına girer. Richardson’ın deyişiyle, “İnsanların duygularını onlarla bir olarak hissettiğiniz için, ilgili ve şefkatli olmak sizin için doğaldır”.
10. Fiziksel mekânlar üzerinizde güçlü bir etkiye sahiptir.
Empatlar sadece insanların enerjisini değil, fiziksel alanlarınkini de üzerine alır. Richardson, bir empatın belirli alanlardan ve bunların nasıl korunduğundan çok etkileneceğini belirtir. Bu, olumlu bir çevrenin çok canlandırıcı, ancak olumsuz bir ortamın özellikle boğucu olabilmesi şeklinde iyi bir şey de olabilir ya da kötü de.
11. Sık sık izole hissedersiniz.
Paul, kişisel bir notunda; bir empat olarak çocukken kendini biraz izole hissettiğini, çünkü neden herkesin onun sahip olduğu bu hassas yeteneğe sahip olmadığını anlamadığını belirtir. Sadece bir empat olmak yalnız hissettirmekle kalmaz aynı zamanda; insanların etrafında olmak bunaltıcı hale geldiğinde, empatların başkalarını da izole ettiğini bilinir.
12. Kendi kendinizi şarj etmek adına zamana ihtiyacınız olur.
Ve son olarak ancak son derece önemli olarak, empatlar genellikle içe dönüktür ve başkaları tarafından tüketildiklerini hissederlerse, kendilerini yeniden şarj etmek ve enerjilerini yenilemek adına bolca zamana ihtiyaç duyarlar. Bu, kendini tecrit etme veya izole olma eğilimine kadar gider.
Kendinize yeniden şarj olmak için zaman vermenin yanlış bir tarafı bulunmasa da, tek başına çok fazla zaman geçirmek de olumsuz bir etkiye yol açabilir ki bu da, empatların enerjilerini nasıl koruyacaklarını öğrenmelerini daha çok önemli hale getirir.
Artılar ve eksiler.
Artıları:
Paul’ün söylediği üzere, empat olmak başkalarıyla çok derin bir bağlantı kurulmasına imkan tanır. Bu çok güçlü ve olumlu bir şey olabilir. Richardson’ın da eklediği gibi, “Diğer bireylerin, grupların ve fiziksel alanların enerjileri ile duygularını hissedebilmek, yaşamda yolculuk etmenin olağanüstü zengin ve yakınsak bir yoludur.”
Empatlar başkalarıyla derinden bağ kurar, diğer insanların bakış açılarını kolayca anlayabilir ve diğer insanların iyi hislerini veya ruh hallerini sırtlanabilir, diye de ekler Paul. Ayrıca Richardson, “enerjiden kolayca etkilenmek, empatların çevrelerindeki enerjiyi daha bilinçli bir şekilde oluşturup iyileştirebilecekleri anlamına da gelir” diye vurgular.
Eksileri:
Daha önce de belirtildiği üzere Paul, insanların nasıl bu kadar acımasız olabildiğini ve başkalarına acı çektirebildiğini anlamadığı için, çocukken empat olmayı çok zor bulduğunu söyler. Gerçekten de, empatların etraflarında deneyimledikleri içgüdüsel duygular her şeyi çok daha yoğun hale getirir, bu nedenle dünyadaki ıstırap onları gerçekten etkiler – çünkü onlar da o ıstırabı hisseder.
Ve Richardson’ın vurguladığı gibi empatlar; başkalarının ne istediğini, neye ihtiyaç duyduğunu ve neyi beklediğini çok yakından hissedebildikleri için, insanları memnun etmeye ve bağımlılık geliştirmeye çok daha eğilimli olabilir. Ayrıca kolayca bunalırlar ve aşırı uyarılırlar, bu da kendilerini endişeli veya bitkin hissetmelerine yol açabilir.
Bununla birlikte, biraz daha çaba ve dikkatle, “empat olmanın zor kısımları hafifletilebilir, böylece duyarlılığınızdan gerçekten zevk alabilir ve gelişebilirsiniz” diye ekler Richardson.
Farklı empat türleri:
1. Duygusal empat
Altı farklı empat türü olmakla birlikte ilki ve en yaygın olanı duygusal empatlıktır. Bu insanlar duygu; ister olumlu ister olumsuz olsun, etraflarındakilerin duygularını kolayca alır (ve üstlenir).
2. Fiziksel empat
Fiziksel empatlar, etraflarındaki diğer insanların fiziksel belirtilerini üzerine alan ve hatta bu belirtileri kendi bedenlerinde deneyimleyen empatlardır. Bazı durumlarda fiziksel empatlar,
birinin belirtiyi bedeninin neresinde yaşadığını da görebilir.
3. Sezgisel empat
Sezgisel empatların güçlü bir duru-bilme yeteneği vardır ve bu, içgörü yüklemesi şeklinde zihinlerine düşer. Adından da anlaşılacağı gibi, çok güçlü bir sezgileri vardır ve bu insanların yeteneklerini nasıl yöneteceklerini öğrenmeleri özellikle önemlidir ki böylece zihinsel, duygusal ve hatta fiziksel olarak bunalmasınlar, aşırı yüklenmesinler.
4. Bitki empatı
Bitkilerin kendi ihtiyaçları vardır ve bitki empatı bu ihtiyaçları kolayca üzerine alır. Bu insanlar, bitki arkadaşlarına tam olarak nasıl yöneleceklerini bildikleri için mükemmel bir bahçıvan veya peyzaj mimarı olabilir. İster doğada olsun, ister bahçede ilgilenebilecekleri bitkilerin etrafında olsun, bitkilerle vakit geçirmekten keyif alırlar.
5. Hayvan empatı
Hayvan empatları, hayvanların ihtiyaçlarını ve duygularını kolayca algılar. Bu insanlar muhtemelen her zaman hayvanlara karşı bir yakınlığa sahip olmuştur ve hayvanların da onlara çekilmemesi gibi bir durum pek olası değildir. Bitki empatının bitkilerin etrafında olmak istemesi gibi, hayvan empatı da hayvanlardan hoşlanır. Hatta veteriner olarak, hayvan barınağında vb. yerlerde hayvanlarla çalışmayı bile seçebilir.
6. Dünya empatı
Dünya empatları, adından da anlaşıldığı üzere, genel olarak Dünya ile oldukça uyumludur. Neredeyse bir bitki empatı gibi ama çok daha büyük ölçektedir uyumları. Tüm doğaya ve Toprak Ana’ya bağlı hissederler ve doğal afetler olduğunda derinden etkilenirler. Ayrıca hava koşullarından çok etkilenirler ve çevrenin zarar görmesine karşı çok hassastırlar.
Empatlar ve son derece hassas insanlar.
Empatlar ve son derece hassas insanlar (SHİ’ler) benzerdir, ancak aralarında küçük bir nüans vardır. Son derece hassas insanlar, tam da tanımlandıkları gibi görünürler: çok hassastırlar, yani dış uyaranlara karşı aşırı hassastırlar. Bu, empatlarda görülen hassasiyetten farklı değildir.
Bunu sırasıyla açıklamanın en basit yolu şudur ki, empatlar son derece hassas insanlardır ancak çok hassas insanların tümü empat değildir. Empatlardan farklı olarak SHİ’ler; etraflarındaki enerjiden kesinlikle etkilenseler de, başkalarının duygularını ve fiziksel belirtilerini mutlaka emmez veya üzerlerine almazlar.
İlişkiler söz konusu olduğunda empatlar hakkında bilinmesi gerekenler.
Empatların donatılmış olduğu belirli bir dizi hediye göz önüne alındığında, ilişkileri çok derin olabilir – ama aynı zamanda kendi zorlukları da olabilir.
Richardson’ın açıkladığı üzere, empatlar sınırları korumakta zorlanabilir ve bazen eşlerinin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önüne koyabilir. Bu, partnerlerinin duygularını yönetmeye çalışmalarına veya, ilişkinin onları ne kadar etkilediğinden bunalmış bir şekilde, aralarındaki yakınlıktan kendilerini tamamen çekmelerine yol açabilir.
Richardson’a göre işte bu yüzden empatların; duygusal sınırlar koyması, narsistlerden kaçınması ve partnerleriyle tamamen bir birleşme yoluna gitmemek konusunda bilinçli olması son derece önemlidir.
Siz bir empat ile çıkıyor iseniz de; başkalarıyla etkileşim söz konusu olduğunda, özellikle romantik bir ortamda, her zaman benzersiz bir deneyime sahip olduklarını hatırlayın.
Eğer kendilerine yer veya zaman ayırma ihtiyacı duyarlarsa, bunu kişisel algılamayın. Onları desteklemeniz de; onları kendi işlerini yapmaya teşvik etmeniz, deneyimlerini doğrulamanız ve yüksek düzeyde empatik doğalarından yararlanmamanız anlamına gelir. Fiziksel alanlarının rahat ve düzenli olmasını severler, bu yüzden bu detayı da göz önünde bulundurmayı unutmayın.
Ez cümle.
Empat olmak inanılmaz derecede güçlüdür ama aynı zamanda inanılmaz derecede ezici hissettirebilir. İyi haber şudur ki, farkındalık ve biraz pratikle herkes yeteneklerini geliştirebilir ve dış enerjinin bombardımanını, çok fazla gelmesi halinde de nasıl “kapatacağını” öğrenebilirler. Nihayetinde bu keskin duyarlılık, empatların dünyayı çok uyumlu ve zeki bir şekilde deneyimlemelerine izin veren bir hediye olarak yer alır.
