Hafıza Kaybına Neler Sebep Olur?
Araba anahtarlarınızı bulamıyorsanız, favori yemeğinizi yapmaya çalışırken tarifini unuttuysanız, oturma odanıza gidip ne için oraya gittiğinizi hatırlayamıyorsanız, hafıza problemi hiç beklemediğiniz bir anda gelmiş olabilir. Peki bunun önemsiz bir konu mu yoksa daha endişe verici bir şey mi olduğuna nasıl karar verebilirsiniz?
Her hafıza kaybında Alzheimer hastalığı korkusu yaşamanıza gerek yok. Hafıza kaybının çoğu tedavi edilebilir başka sebepleri de olabilir. Hangi rahatsızlıkların hafıza kaybına sebep olduğuna ve bunun hakkında ne yapabileceğinize bir göz atalım.
Hafıza Kaybı ve Unutkanlığa Hangi Sağlık Sorunları Sebep Olur?
Hafıza kaybı ve unutkanlığa bir kaç sağlık problemi sebep olur ve bunlar arasında şunlar var:
Depresyon ve Anksiyete
Depresyon ve anksiyete hafıza kaybına sebep olabilir mi? Kısa cevap: Evet. Depresyon ve anksiyete geçiren insanlar belli anıları, olayları ve gerçekleri hatırlamakta zorlanabilirler. Bazı çalışmalara göre kronik stresin de beyin inflamasyonu ile bağlantısı vardır.
Depresyonun bunamayla da bağlantısı vardır. Bazı çalışmalara göre depresyon bunamanın bazı erken uyarı işaretlerinden birisi olabilir. Hem bunama hem de depresyon beyinde daha az gri maddeye sebep olabilir. Gri madde hafıza ve duygulardan sorumludur.
Tiroid Hastalıkları
Az çalışan veya fazla çalışan bir tiroid hormonu, bilişsel belirtilere sebep olabilir. Çünkü bedendeki bu kelebek şekilli bez, temel olarak beyin de dahil olmak üzere organ işlevlerini düzenleyen hormonlar üretir.
Tiroid rahatsızlıkları hafıza kaybına ve beyin sisine sebep olabilirler. Ancak bunlar tedavi edilebilirlerdir. Pek çok insan günlük tiroid hapı ile iyileşir.
Diyabet
Kan şekeri düzeylerini sabit tutmak, diyabet yönetimi için önemlidir. Kan şekeri bedenin temel yakıt kaynağıdır. Eğer düzeyleri doğru değilse, bu işlev gösterme yeteneğinizi etkiler. Zaman içerisinde çok fazla kan şekeri beyne zarar verebilir. Çok azı ise hipoglisemiye sebep olabilir ve ağır vakalarda kafa karışıklığına sebep olabilir.
Diyabet aynı zamanda damarlara hasar verebilir ve bu da kalp hastalığı ve inme riskini arttırır. Beyne giden kan akışı düzgün olmazsa, hafıza problemleri ortaya çıkabilir.
COVID-19
COVID-19 geçiren çoğu insan herhangi bir problem yaşamasa da, geçirenlerin %20-30’unda long COVID denilen belirtiler haftalar sonra ortaya çıkıyor. Belirtileri arasında hafıza problemleri, özellikle yeni anılar depolamak ve hatırlamak konusunda sorunlar bulunuyor. Bilimadamları COVID-19 enfeksiyonundan sonra neden bilişsel problemler ortaya çıktığını hala araştırıyorlar. Bazıları bunun beyin inflamasyonundan kaynaklandığını düşünüyor.
Lyme Hastalığı
Lyme hastalığı kenelerden kapılan bir hastalıktır. Enfekte bir kene sizi ısırdığında, bir kaç gün içerisinde kanınıza onda bulunan bakteriler geçiyorlar.
Lyme hastalığı beden boyunca ve sinir sisteminde inflamasyona sebep oluyor. Temel belirtilerinden birisi ısırıldığınız yerde göz şeklinde bir lekedir. Doğru tedavi olmazsa hastalık hafıza kaybı ve ruh hali değişimlerine sebep olabiliyor ve başka sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Neyse ki antibiyotikler bu konuda yardımcı olabiliyorlar.
Alzheimer Hastalığı ve Bunama
Bunama hafıza ve diğer zihinsel yetenekleri etkileyebilen bir beyin bozukluğudur. Alzheimer hastalığı en bilinen bunama türlerinden birisidir. Bunama beyin hücrelerine hasar verir ve onları yok eder. Ortaya çıkan hafıza kaybı genelde hafif başlar ve zaman içerisinde daha ağır olur.
Belli ilaçlar bir süreliğine belirtiler konusunda yardımcı olurlar. Eğer bunamadan şüpheleniyorsanız ve risk altında olduğunuzu görüyorsanız, değerlendirme için bir doktora görünün. Doktor hafıza kaybının kötüleşmesi konusunda bir plan oluşturabilir ve mümkün olduğunca diğer belirtilerin de kontrol altına alınmasını sağlayabilir.
Hafıza Kaybına Sebep Olabilen İlaçlar
Bazı ilaçlar bazı rahatsızlıkları iyi ederken, zararlı yan etkilere sebep olabilirler.
Hafıza kaybı ve kafa karışıklığına sebep olabilen bazı ilaçlar şöyle:
- Antidepresanlar
- Antihistaminler
- Bulantı ilaçları
- Mesane rahatlatıcılar
- Tansiyon ilaçları
- Statinler
- Steroidler
- Sakinleştiriciler
Yaşlandıkça bu negatif yan etkilere karşı daha hassas olabilirsiniz. Eğer yeni bir beyin sisi veya kafa karışıklığı görürseniz doktorunuzla görüşün. Eğer ilaçlarınız problem yaratıyorsa, başka ilaçlar denenebilirler.
Hafızanızı Nasıl İyileştirebilirsiniz?
Beyin sağlığına iyi geldiği kanıtlanmış pek çok yöntem mevcut ve bunlar Alzheimer hastalığı veya bunama riskinin azaltılması konusunda yardımcı olabilirler.
Ancak hafıza kaybının otomatik olarak sağlığınızda bir problem olduğunu göstermediğini veya Alzheimer geliştirdiğinizi ortaya koymadığını belirtmek gerekli. Problemi çözmek için ilaç almak veya stresle savaş yöntemlerinden faydalanmak, daha fazla uyumak veya daha dengeli beslenmek gerekebilir. Burada temel nokta hafıza kaybına dikkat etmek ve buna neyin sebep olduğunu tahmin etmesi konusunda doktorunuzla görüşmek.