Polinöropati, insanlarda periferik sinirlerin hasar görmesi ile oluşan bir rahatsızlık. Bu sinirler bütün beden boyunca uzanırlar. Polinöropati ciltteki, kaslardaki ve organlardaki sinirleri etkiler. Sinirler hasar gördüklerinde, beyne düzenli sinyallerini gönderemezler. Fakat bu hastalık beyin veya omurilikteki sinirleri etkilemez.

Polinöropatinin iki temel kategorisi var: akut ve kronik.

Tipleri

Akut Polinöropati

Akut hali, rahatsızlık aniden oluştuğunda ve belirtiler ciddi olduğunda oluşur. Bu tip, sinir hasarına sebep olan bir enfeksiyon veya otoimmün reaksiyon ile birlikte görülür. Guillain Barre sendromu gibi bozukluklar da sebebi olabilir. Akut vakalar genelde kısa sürede başarıyla tedavi edilebilirler.

Kronik Polinöropati

Kronik formu ise belirtilerin uzun süre kalmaları ve hemen tedavi edilememeleri sonucunda oluşur. Bu tip diyabet ve böbrek iflası gibi başka rahatsızlıklardan kaynaklanabilir. Kronik polinöropatinin pek çok farklı sebebi olabilir. Sebebi bulmak her zaman kolay olmaz ve bazı vakalarda net bir sebep de yoktur.

Belirtileri

Belirtiler sebeplere göre değişebilir. En yaygın belirtiler arasında şunlar var:

  • rastgele, garip hissiyatlar, gıdıklanma, iğnelenme ve karıncalanma hissi gibi
  • aniden keskin ağrılar
  • el ve ayaklarda yanma ve iğnelenme hisleri
  • dokunmaya karşı aşırı hassasiyet
  • sersemlik
  • bacak ve kollarda zayıflık hissetmek
  • düz yürüme zorluğu, düşme ve aksama
  • yutma zorluğu

Sebepleri

Sebepleri idyopatik, edinilmiş veya kalıtsal olabilir.

İdyopatik polinöropati, sinir hasarının sebebinin bilinmediği duruma denir.

Edinilmiş polinöropati ise, polinöropatiye sebep olan şeyin beden dışında gerçekleşmesi sonucu ortaya çıkar. Travmatik yaralanmalar ve enfeksiyonlar buna birer örnektir. Ayrıca iyi tedavi edilmemiş olan başka rahatsızlıklardan ve onların komplikasyonlarından kaynaklanabilir. Vitamin eksikliği, şeker hastalığı ve kanser bunlar arasında.

Kalıtsal polinöropati ise ebeveynlerinizden birisi tarafından genetik olarak aktarılır. Bu rahatsızlık genelde yavaş ve aşamalı bir sinir hasarına sebep olur. Charcot Marie Diş hastalığı bunlar arasındadır.

Akut formu ise farklı sebeplere sahip olabilir. Bunlar arasında şunlar var:

  • bazı böcek ilaçları
  • Guillain Barre sendromu gibi bedenin sinir hücrelerindeki myelin kılıfa saldırdığı otoimmün hastalıklar
  • bazı antibiyotikler, yatıştırıcılar ve antikonvülsanlar
  • kanser, özellikle de sinir sistemine saldıran tipleri

Kronik formu genelde idyopatiktir ancak şu sebeplere de sahip olabilir:

  • alkolizm veya genel olarak çok alkol tüketimi
  • diyabet ve kan şekeri kontrolünün olmaması
  • bazı ağır metaller
  • vitamin ve beslenme eksiklikleri, özellikle de tiamin ve B-12 vitamini
  • hipotiroid
  • böbrek iflası
  • akciğer kanseri gibi bazı kanserler

Tedavi

Polinöropatinin tedavisi, ona sebep olan rahatsızlığa bağlı. Ayrıca vücudunuzda belirtileri nerede hissettiğinize göre de değişebilir. Bazı vakalarda doktor ağrı kesici vererek ağrıların ve sinir hasarının verdiği rahatsızlığı giderebilir. Nonsteroidal anti-inflamatuvar ilaçlar da kullanılabilir.

Yaşam Tarzı Değişimleri

Yaşam tarzı değişimleri polinöropatinizin tedavi edilmesini sağlayabilir. Daha az alkol içmek ve bazı tekrar eden işleri bırakmak belirtileri hafifletebilir.

Eğer çevrenizdeki bir toksin veya kimyasal polinöropatiye sebep oluyorsa, doktor bunlara maruziyetinizi azaltmak için bir çözüm bulmanızı isteyebilir.

Travmatik Yaralanmalar

Eğer travmatik bir yaralanmadan sonra polinöropatiniz varsa, doktor fizik terapi önerebilir. Böylece vücudunuzun tam kontrolünü tekrar elde etmeniz mümkün olabilir. Ayrıca sinir ağrısı ve hissiyatını nasıl yönetebileceğinizi de öğrenebilirsiniz.

Otoimmün Hastalıklar

Eğer polinöropatinin sebebi otoimmün hastalıklarsa, doktor farklı tedavi ve terapiler önerebilir. Bunlar arasında şunlar mevcut:

  • kortikosteroidler
  • damardan immün globulin enjeksiyonu
  • plazma değişimi, yani kandan toksinlerin çıkarılması

Şeker Hastalığı

Polinöropatiniz şeker hastalığından kaynaklanıyorsa, doktor muhtemelen kan şekerinizi kontrol altına alabilmek için bir tedavi planı oluşturacaktır. Bu planda genelde oral ilaçlar ve kişinin kendine uygulayabileceği insülin enjeksiyonları bulunur. Tip-1 diyabetin nadir vakalarında doktor insülin üreten hücrelerin, bir donörün pankreasından alınarak hastaya aktarılmalarını isteyebilir. Böylece daha fazla insülin üretimi mümkün olur. Bu önemli bir ameliyattır ve ancak diğer tedavi seçenekleri başarısız olduğunda tercih edilir.

Kanser

Eğer polinöropatinin sebebi kanser veya tümörler ise, doktor bu hücrelerin ve tümörlerin alınması için ameliyat önerebilir. Kemoterapi de sinirlere baskı ve stres uygulayan tümör ve kanserli hücrelerden kurtulmaya yardımcı olabilir.

Risk Faktörleri

Genel sağlık durumunuz polinöropati için risk faktörlerinizi belirleyebilir. Yaygın faktörler şöyle:

  • diyabet
  • böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları
  • otoimmün hastalıklar
  • alkolizm
  • HIV, Lyme hastalığı gibi enfeksiyonlar
  • bedenin belli kısımlarını devamlı kullanmak, tekrar eden hareketler yapmak

Teşhis

Doktorunuz muhtemelen polinöropatinin tespiti ve sebebini bulmak için bir kaç test uygulayacaktır.

Tam fiziksel muayene ile doktor bedenin hangi kısımlarının sinir hasarından etkilendiğini ve ağrıya sebep olduğunu keşfedecektir. Muayene aynı zamanda sinir hasarından etkilenmiş zayıf ve atrofi durumundaki kasların da bulunmasını sağlar.

Doktor elektrikli sinir ve kas testlerini de uygulayarak sinir hasarının boyutunu tespit edebilir.

Kan testi, idrar testi ve sinir hasarından etkilenen bölgede yapılan bir biyopsi, doktorun hastalığın sebebini ve kapsamını bulmasına yardımcı olur. Eğer doktor başka bir hastalıktan şüphe ederse diğer testler de uygulanabilirler. Omurilik sıvısının alınması veya lomber ponksiyon ile doktor protein ve akyuvar hücrelerinin düzeyini görebilir. Anormal sonuçlar Guillain Barre sendromuna işaret edebilirler.

Sonuç Olarak

Belli rahatsızlıkları erkenden yakalayarak sinir hasarını azaltabilirsiniz. Böylece ağrı ve rahatsızlık hissi yönetimi zor hale gelmeden tedaviye başlanabilir.

Eğer büyük bir yaralanma gibi durumlar sonucunda önemli polinöropati belirtileri gösteriyorsanız, en kısa sürede doktora gitmelisiniz. Böylece polinöropatiye sebep olan koşullar tespit edilebilirler. Belirtileri erkenden tedavi etmek rahatsızlığın yaşam kalitenizi bozmasına engel olur.