Funda ailesinin bir ürünü olan kızılcık, yaban mersini ile akrabadır. En yaygın yetiştirilen tür Turna yemişidir ancak doğada diğer kızılcık türleri de bulunur. Çok keskin ve ekşi tadı nedeniyle, kızılcık nadiren çiğ yenir. Aslında, çoğunlukla şekerle karıştırılarak meyve suyu şeklinde tüketilir. Diğer kızılcık içeren ürünler, soslar, kurutulmuş kızılcık ve takviyelerde kullanılan tozlar ve özütleri içerir. Kızılcık, çeşitli sağlıklı vitaminler ve bitki bileşenleri bakımından zengindir ve bazı çeşitlerinin idrar yolu enfeksiyonlarına karşı etkili olduğu kanıtlanmıştır.
Kızılcık ve Besin İçeriği
Yarım fincan veya 55 gram doğranmış kızılcık aşağıdaki besin değerlerini içerir:
25 kalori
0.25 gram protein
0.07 g yağ
2.35 g şeker de dahil 6.6 g karbonhidrat
2 g lif
5 miligram (mg) kalsiyum
0.12 mg demir
3.5 mg magnezyum
6 mg fosfor
44 mg potasyum
1 mg sodyum
0.05 mg çinko
7.7 mg C vitamini
0.5 mikrogram (mcg) folat
35 IU vitamin A
0.72 mg vitamin E
2.75 mcg K vitamini
Kızılcık ayrıca B vitaminleri; tiyamin, riboflavin, niasin ve B6 vitamini içerir. C vitamini, lif ve E vitamini bakımından çok zengindir.
C Vitamini, Lif ve E Vitamini Deposudur
C vitamini güçlü ve doğal bir antioksidandır. Ulusal Sağlık Enstitü’süne (NIH) göre, C vitamini sadece serbest radikallerin neden olduğu hasarı engellemekle kalmaz, aynı zamanda bitki kaynaklarından demir emilimini artırır, bağışıklık sistemini güçlendirir ve yara iyileşmesine yardımcı olan kolajen yapımında etkilidir.
Yüksek lif tüketimi, koroner kalp hastalığı, inme, hipertansiyon, diyabet, obezite ve bazı gastrointestinal hastalıkları içeren bir dizi sağlık durumu geliştirme açısından önemli ölçüde daha düşük risklerle ilişkilendirilir. Lif alımının artmasının kan basıncını ve kolesterol düzeylerini düşürdüğü, insülin duyarlılığını geliştirdiği ve obez bireylerde kilo verme oranını artırdığı gösterilmiştir.
E vitamini, bağışıklık işlevinde bulunan yağda çözünen bir antioksidandır. Kalp hastalığı, kanser, katarakt, Alzheimer ve artrit gibi serbest radikallerle ilişkili kronik hastalıkların önlenmesine veya azalmasına yardımcı olabilir.
Kızılcıkta Bulunan Diğer Bitki Bileşikleri
Kızılcık, biyoaktif bitki bileşikler, antioksidanlar ve özellikle de flavonol polifenoller bakımından çok yüksektir. Bu bitki bileşiklerinin çoğu kızılcık posasında yoğunlaşmaktadır ve kızılcık suyunda da büyük ölçüde azalmaktadır.
Quercetin: Kızılcıkta en çok bulunan antioksidan polifenoldür. Aslında, kızılcık, quercetin bileşeninin ana meyve kaynakları arasındadır.
Myricetin: Kızılcıkta baskın bir antioksidan polifenol olan myricetin bulunur ve etkileri sağlık için oldukça yararlı olduğu bilinmektedir.
Peonidin: Antosiyanin isimli antioksidan türü, siyanidin ile birlikte, kızılcığın muhteşem kırmızı renginden ve bazı sağlık yararlarından sorumludur. Kızılcık, peonidinin de en zengin beslenme kaynakları arasındadır.
Ursolik asit: Kabuğunda bulunan ursolik asit, kızılcıkta yüksek miktarda bulunan bir triterpendir. Birçok geleneksel bitkisel ilaçta kullanılan bir üründür ve güçlü antienflamatuvar etkilere sahiptir.
A tipi proantosiyanidinler: Yoğunlaştırılmış tanenler olarak da adlandırılan bir antioksidan polifenol sınıfıdır ve idrar yolu enfeksiyonlarına karşı etkili olduğuna inanılmaktadır.
İdrar Yolları Enfeksiyonlarının Önlenmesine Yardım Eder
İdrar yolları enfeksiyonları, özellikle kadınlarda en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlardır.
Çoğunlukla mesane ve üriner sistemin iç yüzeyine yapışan bağırsak bakterileri Escherichia coli nedeniyle olur. Kızılcık, A tipi proantosiyanidinler (yoğunlaştırılmış tanenler) olarak bilinen benzersiz fitobesinler içerir.
A tipi proantosiyaninler, E. coli’nin mesane ve idrar yollarının astarına yapışmasını önleyerek, kızılcığı üriner sistem enfeksiyonlarına karşı potansiyel bir koruyucu önlem haline getirir. Aslında kızılcık, özellikle A tipi protonosiyanidinlerin, en zengin meyve kaynakları arasındadır.
Bir dizi insan araştırması, kızılcık suyu içmenin veya kızılcık takviyesi almanın, çocuklarda ve yetişkinlerde idrar yolları enfeksiyonu riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bu, özellikle tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonlu kadınlarda sistematik incelemeler ve meta-analizlerle desteklenmektedir.
Buna karşılık, birkaç başka çalışma önemli bir faydalı etki bulamamıştır. Tüm kızılcık ürünleri idrar yolu enfeksiyonlarına karşı etkili değildir. Aslında, protonosiyanidinler, yapılan işlemler sırasında yok olabilir ve bu da birçok üründe onları tespit edilemez hale getirir. Öte yandan, yeterli miktarda A-tipi proantosiyanidin içeren kızılcık takviyesi almak, yararlı bir önleyici strateji olabilir.
İdrar yolları enfeksiyonunuz olduğundan kuşkulanıyorsanız, doktorunuzla konuşun. İlk seçenek, antibiyotik tedavisidir. Kızılcığın enfeksiyon tedavisinde etkili olmadığını, yalnızca ilk etapta enfeksiyon alma riskini azalttığını unutmayın.
Mide Kanseri ve Mide Ülserini Önleyebilir
Mide kanseri dünyada; en çok görülen kanser türlerinden biridir. Bakteri kaynaklı enfeksiyon Helicobacter pylori, mide kanseri, mide iltihabı ve ülserde temel neden olarak kabul edilmektedir. Kızılcık, H. pylori’nin midenin astarına yapışmasını önleyerek mide kanseri riskini azaltabilen A tipi proantosiyanidinler olarak bilinen benzersiz bitki bileşikleri içerir.
189 kadın ve erkekte yapılan bir deneme, günde yarım litre kızılcık suyu içilmesinin H. pylori enfeksiyonlarını önemli ölçüde azaltabileceği görülmüştür. Bunu destekleyen, 295 çocukta tekrarlanan bir araştırma, 3 hafta boyunca kızılcık suyunun günlük olarak tüketilmesinin, enfekte olan kişilerin yaklaşık % 17’sinde H. pylori büyümesini baskıladığını ortaya koydu.
Kardiyovasküler Sağlığı Destekler
Kardiyovasküler hastalık (kalp hastalığı) dünya çapında önde gelen ölüm nedenidir. Kızılcık, kalp sağlığı için faydalı olabilecek çeşitli antioksidanlar içerir. Bunlara antosiyaninler, protonosiyanidinler ve kersetin dahildir. İnsan deneylerinde, kızılcık suyu veya özütlerinin kardiyovasküler hastalık için risk faktörleri üzerinde çeşitli yararlı etkileri olduğu bulunmuştur. Bunlar:
• İyi (HDL) kolesterol düzeylerini artırma
• Diyabetiklerde kötü (LDL) kolesterolü düşürme
• İyi (LDL) kolesterolün oksidasyona karşı korunması
• Kalp hastalığı bulunan kişiler arasında kan damarlarındaki sertliği azaltma
• Tansiyonu düşürme
• Homosisteinin kan seviyelerini düşürme, kan damarlarındaki iltihaplanma riskini azaltma
Bununla birlikte, tüm çalışmalar benzer sonuçlar vermedi. Fakat düzenli kızılcık tüketiminin kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri olabileceğine dair güçlü göstergeler bulunmaktadır.
Böbrek Taşına Neden Olabilir
Böbrek taşları, idrar içindeki mineraller yüksek konsantrasyonlara ulaştığında oluşur. Genellikle ağrılı bir durumdur. Diyet değişiklikleri ile böbrek taşı riski en aza indirilebilir.
Çoğu böbrek taşı kalsiyum okzalattan yapılır ve idrarda aşırı miktarda oksalat bulunması ana risk faktörlerinden biridir.
Kızılcık ve özellikle yoğun kızılcık özleri, yüksek oranlarda okzalat içerebilir. Bu nedenle, yüksek miktarlarda tüketildiğinde bir risk faktörü olarak düşünülür. Ayrıca, bazı insanlarda oksalata dönüştürülen yüksek C vitamini seviyeleri bulunur. Oluşmakta olan böbrek taşlarına duyarlılık kişiden kişiye değişebilir. Çoğu insanda, kızılcık tüketimi muhtemelen böbrek taşı oluşumunu önemli ölçüde etkilemez. Bununla birlikte, eğer böbrek taşı olma ihtimaliniz varsa, kızılcık ve diğer yüksek oksalatlı gıdaların tüketimini sınırlamak mantıklı olabilir.
