Laparoskopi nedir, neden yapılır?
Laparoskopi nedir?
Laparoskopi, karın içindeki organları incelemek için kullanılan cerrahi bir tanı yöntemidir. Sadece küçük kesikler gerektiren ve düşük riskli bir prosedürdür. Abdominal organları incelemek için laparoskop denilen bir alet kullanılır. Laparoskop, ucunda yüksek yoğunluklu bir ışık ve yüksek çözünürlüklü bir kamera olan uzun ve ince bir borudur. Alet karın duvarındaki bir kesikten içeri sokulur. Kamera, içerideki görüntüleri bir monitöre gönderir. Laparoskopi, doktorunuzun vücudunuzun içini açık ameliyat olmadan gerçek zamanlı olarak görmesini sağlar. Bu prosedür sırasında doktorunuz ayrıca biyopsi örnekleri de alabilir.
Laparoskopi neden yapılır?
Laparoskopi genellikle pelvik veya karın ağrısının kaynağını tanımlamak ve teşhis etmek için kullanılır. Genellikle ultrason, bilgisayarlı tomografi ve MRI gibi kesik içermeyen yöntemler tanı koymaya yardımcı olmadığında gerçekleştirilir. Prosedür ayrıca, karın bölgesindeki belirli bir organdan biyopsi veya doku örneği almak için de kullanılabilir. Doktorunuz aşağıdaki organları incelemek için laparoskopi önerebilir:
• Apandis
• Safra kesesi
• Karaciğer
• Pankreas
• İnce bağırsak ve kalın bağırsak (kolon)
• Dalak
• Mide
• Pelvik veya üreme organları
Doktorunuz bu alanları bir laparoskopla gözlemleyerek aşağıdaki sorunları tespit edebilir:
• Abdominal kitle veya tümör
• Karın boşluğunda sıvı
• Karaciğer hastalığı
• Belirli tedavilerin etki derecesi
• Kanserin aşaması
Laparoskopinin riskleri nelerdir?
Laparoskopi ile ilişkili en yaygın riskler kanama, enfeksiyon ve organlarda hasardır. Ancak bu sorunlar nadiren meydana gelir. Prosedürden sonra, herhangi bir enfeksiyon belirtisine dikkat etmeniz gerekir. Eğer aşağıdaki sorunları yaşıyorsanız doktora görünmelisiniz:
• Ateş veya titreme
• Zamanla daha yoğun hale gelen karın ağrısı
• Kesi yerinde kızarıklık, şişme, kanama veya akıntı
• Sürekli mide bulantısı veya kusma
• Kalıcı öksürük
• Nefes darlığı
• İdrar yapamama
• Baş dönmesi
Laparoskopi sırasında incelenen organlarda küçük bir hasar riski vardır. Bir organ delinirse kan ve diğer sıvılar vücudunuza sızabilir. Bu durumda, hasarı onarmak için başka ameliyatlara ihtiyacınız olacaktır. Daha az görülen riskler şunlardır:
• Genel anestezi komplikasyonları
• Karın duvarı inflamasyonu
• Pelvisinize, bacaklarınıza veya akciğerlerinize gidebilecek bir kan pıhtısı
Laparoskopi için nasıl hazırlanabilirsiniz?
Doktorunuza aldığınız reçeteli veya reçetesiz ilaçlar hakkında bilgi vermelisiniz. Doktorunuz prosedürden önce ve sonra nasıl kullanılmaları gerektiğini size söyleyecektir. Doktorunuz laparoskopi sonucunu etkileyebileceğinden ilaçların dozunu değiştirebilir. Bu ilaçlar aşağıdakileri içerebilir:
• Kan sulandırıcı antikoagülanlar
• Aspirin (Bufferin) veya ibuprofen (Advil, Motrin IB) dahil olmak üzere nonsteroidler Antiinflamatuar ilaçlar
• Kan pıhtılaşmasını etkileyen diğer ilaçlar
• Bitkisel veya besin takviyeleri
• K vitamini
Hamileyseniz veya hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuza da bildirmelisiniz. Bu gelişmekte olan bebeğinize zarar verme riskini azaltacaktır. Laparoskopiden önce doktorunuz kan testleri, idrar tahlili, elektrokardiyogram (EKG) ve göğüs röntgeni isteyebilir. Doktorunuz ayrıca ultrason, bilgisayarlı tomografi veya MRI taraması da dahil olmak üzere belirli görüntüleme testleri gerçekleştirebilir.
Bu testler, doktorunuzun laparoskopi sırasında incelenen anormalliği daha iyi anlamasına yardımcı olabilir. Sonuçlar ayrıca doktorunuzun organlarınızla ilgili daha çok bilgi edinmesini sağlar. Bu, laparoskopinin etkinliğini artırabilir.
Laparoskopiden en az sekiz saat önce yemekten ve içmekten kaçınmanız gerekir. Ayrıca prosedürden sonra sizi evinize götürmesi için bir aile üyenizi veya arkadaşınızı ayarlamak isteyebilirsiniz. Laparoskopi genellikle genel anestezi kullanılarak yapılır, bu da sizi uykusuz hale getirebilir ve ameliyat sonrası birkaç saat sersem hissedebilirsiniz.
Laparoskopi nasıl yapılır?
Laparoskopi genellikle ayakta tedavi olarak yapılır ve aynı gün evinize gidebilirsiniz. Bu tip işlemler için genel anestezi verilir. Prosedür boyunca uyursunuz ve herhangi bir acı hissetmezsiniz. Genel anestezi için damardan özel ilaçlar verilir. Bazı durumlarda genel anestezi yerine lokal anestezi kullanılır. Lokal anestezi bir alanı uyuşturur, bu yüzden ameliyat sırasında uyanık olsanız bile, herhangi bir acı hissetmezsiniz.
Laparoskopi sırasında, cerrah göbek deliğinizin altına kesik açar ve daha sonra kanül denen küçük bir tüp yerleştirir. Kanül, karnınızı karbondioksit gazı ile şişirmek için kullanılır. Bu gaz, doktorunuzun karın organlarını daha net görmesini sağlar. Karın şişirildikten sonra, cerrah laparoskopu kesikten geçirir. Laparoskopa takılan kamera, görüntüleri bir ekrana yollar ve organlarınızın gerçek zamanlı olarak görüntülenmesini sağlar.
Kesiklerin sayısı ve büyüklüğü, hangi hastalıkların araştırıldığına bağlı olarak değişir. Genel olarak, her biri 1 ila 2 santimetre uzunluğunda olan 1 ila 4 kesik açılır. Bu kesikler diğer aletlerin de kullanılmasına izin verir. Örneğin, doktorun biyopsi yapmak için başka bir cerrahi alet kullanması gerekebilir. Prosedür bittikten sonra, aletler çıkarılır. Kesikler daha sonra dikiş ile kapatılır.
İşlem bittiğinde, hastaneden çıkmadan önce birkaç saat gözlem altında kalırsınız. Yaşamsal belirtileriniz, nefes alma ve kalp atış hızınız yakından izlenir. Hastane personeli ayrıca, anestezi veya prosedürle ilgili istenmeyen reaksiyonları ve uzun süreli kanama olup olmadığını kontrol edecektir. Gözlem süresi aşağıdaki faktörlere göre değişir:
• Genel fiziksel durumunuz
• Kullanılan anestezi türü
• Vücudunuzun işleme tepkisi
Bazı durumlarda, bir gece hastanede kalmanız gerekebilir. Genel anestezi olacaksa, bir aile üyesi ya da arkadaşınız sizi eve götürmek zorunda kalabilir. Genel anestezinin etkileri genellikle birkaç saat sürer, bu nedenle prosedürden sonra tek başına olmamanız daha uygundur.
Laparoskopiyi takip eden günlerde, kesik açılan bölgelerde orta derecede ağrı ve zonklama hissedebilirsiniz. Herhangi bir acı veya rahatsızlık birkaç gün içinde iyileşmelidir. Doktorunuz ağrıyı hafifletmek için ilaç yazabilir.
Prosedürden sonra omuz ağrısı da yaygındır. Ağrı, karnınızı şişirmek için kullanılan karbondioksit gazının bir sonucudur. Gaz, omzunuzla aynı sinirleri paylaşan diyaframınızı tahriş edebilir. Ayrıca biraz şişkinliğe neden olabilir. Rahatsızlık birkaç gün içinde geçmelidir.
Genellikle bir hafta içinde normal aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Laparoskopiden sonra bir takip muayenesine gitmeniz gerekebilir, bunun zamanına doktorunuz karar verecektir.
Laparoskiden sonra iyileşmeyi hızlandırmak için uygulayabileceğiniz ipuçları:
• Kan pıhtılaşma riskini azaltmak için mümkün olan en kısa sürede hafif aktiviteler yapmaya başlayın.
• Normalde olduğundan daha fazla uyuyun.
• Boğaz ağrısını hafifletmek için boğaz pastilleri kullanın.
• Gevşek kıyafetler giyin.
Laparoskopi sonuçları
Laparoskopi aşağıdakileri de içeren belirli sorunları göstermektedir:
• Yapışıklıklar veya cerrahi yara izleri
• Fıtıklar
• Apandisit (kör bağırsak iltihabı)
• Rahimdeki miyomlar veya anormal kitleler
• Kistler veya tümörler
• Kanser
• Kolesistit (safra kesesi iltihabı)
• Endometriozis, rahmin dış yüzeyini oluşturan dokunun uterus dışında büyüdüğü bir bozukluktur.
• Belli bir organ için; yaralanma veya travma
• Pelvik inflamatuar hastalık (üreme organları enfeksiyonu)
Ciddi bir sorun tespit edildiğinde, doktorunuz uygun tedavi seçeneklerini sizinle konuşacak ve bu tedavi planı oluşturmak için sizinle birlikte çalışacaktır.