Melasma nedir ve belirtileri nelerdir?
Melasma, genellikle üreme dönemindeki kadınlarda görülen lokal keke artışı tablosudur. Kahverengi, ten rengi ya da mavimsi gri renk koyulaşmalarına neden olur. Genellikle yanak üstü, üst dudak üstü, alın ve 20-50 yaşlarındaki kadınların çenelerinde görülür. Erkeklerde nadirdir fakat görülebilir. Melasması olan kişilerin çoğunun geçmişte; günlük ya da aralıklı olarak güneşe maruz kaldığı düşünülmektedir. Bununla birlikte ısı altta yatan başka bir faktördür. Melasma, özellikle Latin ve Asya kökenli olan hamileler arasında da çok yaygındır. Hispanik, Asya ve Orta Doğu bireyler gibi koyu renkli ten rengine sahip insanlar, daha yüksek risk altındadır.
Neden Olur?
Melasmanın kesin nedeni bilinmemektedir. Uzmanlar koyu lekelerin; gebelik, doğum kontrol hapları, hormon replasman tedavisi (HRT ve progesteron), ailede melasma geçmişi, ırk ve epilepsi ilaçları gibi çeşitli faktörler tarafından tetiklendiğine inanmaktadır. Güneş ışığı, özellikle bu duruma genetik yatkınlığı olan bireylerde, melasma gelişiminde en önemli faktör olarak kabul edilir. Klinik çalışmalar, bireylerin tipik olarak güneşin en yoğun olduğu yaz aylarında melasma geliştirdiğini göstermiştir. Kışın, pigmentasyon sorunu gerileme eğilimindedir.
Gebelik sırasında melasma meydana geldiğinde, buna kloazma veya “gebelik maskesi” denir. Gebe kadınların, gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde östrojen, progesteron ve melanosit stimüle edici hormon (MSH) seviyeleri artmaktadır. Melanositler, deride pigment biriktiren hücrelerdir. Bununla birlikte, gebelikle ilişkili melasmanın, östrojen ve MSH’ye bağlı olarak progesteron düzeylerinin artmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Çalışmalar, progesteron hormonu replasman tedavisi gören postmenopozal kadınlarda melasma gelişme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Sadece östrojen alan postmenopozal kadınlarda melasma gelişme riski daha azdır.
Ek olarak, cildi tahriş eden ürünler veya tedaviler, melanin üretiminde bir artışa neden olur ve melasma semptomlarını hızlandırabilir.
Genetik yatkınlığı olan ya da ailesinde melasma olan kişilerde, risk daha yüksektir. Bu bireyler güneşten kaçınmalı ve pigment üretiminin uyarılmasından kaçınmak için ekstra güneş koruyucu uygulamalıdır.
Vücutta Nerede Görülür?
Yüzün merkezi, malar (elmacık kemikleri) ve mandibular (çene kemiği) alanda sık görülmektedir. Boynun üst taraflarında daha az görülür. Nadiren, ön kol gibi diğer vücut bölümlerinde melasma oluşabilir. Bir çalışma, progesteron verilen insanların ön kollarında ortaya çıktığını doğrulamıştır.
Türleri Nelerdir?
Dört tip pigmentasyon görülür:
• Epidermal
• Dermal
• Karma
• Adlandırılmamış tip
Epidermal, cildin yüzeysel katmanlarında fazla melanin varlığı ile tanımlanır. Dermal, dermis hattı boyunca melanofajların (melanin yutan hücreler) varlığı ile ayırt edilir. Karışık ya da karma, hem epidermal hem de dermal tipi içerir. Dördüncü tipte, koyu tenli bireylerin derisinde fazla melanosit bulunur.
Nasıl Tedavi Edilir?
Epidermal tip diğerlerine kıyasla tedaviye daha iyi yanıt verir, çünkü pigmentasyon cilt yüzeyine daha yakındır. Düzenli güneş koruyucu kullanımı da şarttır. Bazı insanlar için, gebeliği takiben ortadan kalkabilir veya doğum kontrol hapları ve hormon tedavisi kesildiğinde yok olur. Fakat ikinci bir gebelik döneminde, hormon tedavisi veya doğum kontrol haplarının tekrar kullanımında sıklıkla tekrar eder
Azelaic asit, Retinoic asit, Tazarotene, Adapalene , Kojic asit, Laktik asit losyonları, glycolic asit içerikli kremler topikal tedaviler olarak kullanılmaktadır.
Beraberinde kimyasal peeling uygulamaları, Q switch nd-yag lazer tedavileri , enzim peeling tedavileri ve mezoterapi de tedavide kullanılmaktadır. Fakat ne yapılırsa yapılsın melasmanın kronik bir hastalık olduğu, sonraki güneş teması ile tekrar edebileceği bu nedenle iyi bir güneş kremini, sık aralıklar ile düzenli kullanmak gerektiği unutulmamalıdır. Güneş ışınlarının en etkili olduğu 10-16 saatleri arasında gölgede oturuyor olmak güneşin zararlı etkilerinden korunuyoruz anlamına gelmez. Deniz, kum, yeşillikler de güneş ışığını yansıttığı için bu saatlerde en az 30 faktör bir güneş kremi kullanmak ve bunu sık aralıklar ile tekrar etmek önemlidir.