Pandemi boyunca pek çok insan COVID-19 enfeksiyonu ile yaşadıkları izolasyonu, bağışıklıklarının onları virüse karşı en az birkaç ay koruyacağını düşünerek atlattı.

Ancak Omicron’un alt varyantı olan BA.5 ABD’yi kasıp kavururken yalnızca birkaç hafta içinde pek çok insanın tekrar enfekte olduğunu görüyoruz.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre ABD’deki günlük 100 binden fazla vakanın büyük bir ölçüsü BA.5 nedeniyle meydana geliyor. Üstelik gerçek sayının bundan birkaç kat daha fazla olabileceği düşünülüyor.

Omicron BA.4 ve BA.5 Hakkında Sahip Olduğumuz Bilgiler

Omicron’un bu yeni alt varyantının görüldüğü vakaların bir kısmının reenfeksiyon, yani ikinci kez enfekte olmaktan kaynaklandığı düşünülüyor. Diğer salgınlardan farklı olarak insanların pek çoğunun COVID-19 geçirmesi onları enfeksiyona karşı savunmasız hale getiriyor.

Yapılan ilk araştırmalara göre Omicron BA.5, iyileşen kişilerde dahi daha hızlı yayılabilmek ve bağışıklık savunmasını ortadan kaldırabilmek için evrimleşiyor. Bu evrimleşme tam olarak pek çok kısıtlamanın ortadan kalktığı, insanların maske ve sosyal mesafe gibi tedbirlerden vazgeçtiği zamana denk geliyor.

Kışın ya da ilkbaharın başlarında Omicron ile enfekte olmuş pek çok insan bu yaz BA.5 ile tekrar enfekte olabilir.

CDC’ye göre ilk Omicron dalgası sırasında hastaneye yatışlar ve ölümler önceki varyantlara göre daha aşağıda kaldı. Bununla birlikte ölüm oranlarının hala çok yüksek olduğu düşünülüyor.

Omicron ile Ne Sıklıkta Reenfekte Olunabilir?

Pek çok kişi evde test yaptığı için ya da hiç test yapmadığı için COVID’de reenfeksiyon vakalarının sayısı tam olarak bilinmiyor. CDC de reenfeksiyonları takip etmediği için birden fazla kez hasta olanların sayısını belirlemek mümkün değil.

Belirtileri olan ve çeşitli nedenlerden dolayı test yapmaktan kaçınan pek çok insan var. Bu nedenle sayılar gerçekte yaşananları yansıtmıyor.

Kişilerin ne zaman reenfekte olabileceği ise bilinmiyor. Birkaç ay içinde iki kez COVID-19 geçirmek mümkün. Bu nedenle kış ve ilkbahar başlarında ilk Omicron varyantlarıyla enfekte olup iyileşen bazı hastalar BA.5 ile tekrar enfekte olabilir.

Ancak vücut bir varyanttan bir kez kurtulduğunda aynı varyanta kolayca yenilmeyecektir. Bu nedenle bazı kişilerin söylediği için iki üç haftada bir Omicron ile tekrar enfekte olmak pek olası görünmüyor.

Bununla birlikte bir önceki varyant olan Delta ile enfekte olan kişilerde oluşan bağışıklığın Omicron’da etkili olmayacağı düşünülüyor. Belli bir koruma söz konusu olabilir, ancak önceki varyantların Omicron’a karşı pek fazla koruyuculuk sağlamadığı görülüyor.

BA.5 Daha Bulaşıcı Bir Varyant mı?

BA.5 ve ona yakın olan BA.4 bu yıl ilk olarak Güney Afrika’da görüldü. Varyantlar sonrasında ABD’de de hızlı bir yayılım gösterdi. BA.5, BA.4’ü çoktan geride bırakarak ABD’deki vakaların üçte ikisini oluşturmaya başladı.

Vaka artışlarından sorumlu olan her yeni varyantta olduğu gibi BA.5 de onu son baskın varyanttan daha bulaşıcı hale getiren mutasyonlar nedeniyle hızlı bir şekilde yayıldı. Varyantın ABD’de ne kadar hızlı bir şekilde yayıldığı göz önüne alındığında bazı insanlar bu varyantı en bulaşıcı viral patojen olan kızamığa benzettiler.

Ancak bu benzetmeye göre virüsün kendisine karşı tamamen korunmasız olduğu topluluklarda yayılması gerekirdi. Omicron varyantında ise ABD’deki herkes neredeyse aşılandığı ve önceki enfeksiyonlar nedeniyle virüse karşı bir miktar koruma kazandığı için benzetme pek de geçerli değil.

BA.5 iki nedenden dolayı kolay bulaşıyor denebilir. Öncelikle varyant doğası gereği daha bulaşıcı hale gelmek üzere gelişti. Bu konunda yapılan ilk araştırmalar BA.4 ve BA.5’in spike proteinindeki değişiklikler nedeniyle bunların hücreleri daha iyi enfekte edebildiğini gösteriyor.

İkinci olarak ise BA.5’in özellikle bağışıklık savunmalarını aşmada usta olduğu görülüyor. En yeni Omicron alt varyantları ilk koronavirüsten o kadar uzak ki aşılar kendilerine yanıt verebilecek antikorları geliştirmede ancak ufak düzeyde etkili olabilir. BA.5 aynı zamanda BA.1 ve BA.2 gibi önceki alt varyantlarla geçirilen enfeksiyonlardan da kaçabilecek kadar farklı görünüyor. BA.1 veya 2 enfeksiyonuna karşı sahip olduğunuz bağışıklığın yanıt vermesi daha geç gerçekleşecektir. Çünkü bağışıklık sisteminiz BA.5’in tamamen farklı bir virüs olduğunu düşünüyor.

Bununla birlikte bağışıklık sistemi tamamen çaresiz değildir. Bağışıklık sistemi sonunda harekete geçecek ve muhtemelen hastaneye yatış ve ölüm gibi ciddi sonuçlara karşı koruma sağlayacaktır.

BA.5 Ne Kadar Tehlikeli?

BA.5’in diğer varyantlara göre ciddi hastalığa neden olma olasılığının daha yüksek olup olmadığı henüz net olmamakla birlikte COVID-19 nedeniyle hastaneye yatışlar son birkaç hafta içinde artış gösterdi.

Yapılan ilk araştırmalara göre şu ana kadar virüse karşı en iyi savunmamız olan mevcut aşılar yeni varyantlara karşı etkisiz hale gelebilecek kadar güç kaybediyor olabilir.

Bir çalışmaya göre aşılanmış ve ek doz yaptırmış kişilerde antikor düzeylerinin BA.4 ve BA.5’e karşı, orijinal COVID-19’a kıyasla 21 kat daha düşük olduğu görüldü.

Klinik deneyler, Moderna ve Pfizer’in yeni geliştirilen COVID-19 Omicron’a özgü aşılarının, BA.1’e karşı korumada önceki aşılara göre daha iyi koruma sağladığını gösteriyor. Ancak her iki aşı da antikor seviyelerini BA.1’e göre BA.4 ve BA.5’te daha düşük oranda arttırdı.

Bununa birlikte BA.5 enfeksiyonu, daha önce COVID-19 geçirmiş veya aşılarla bağışıklık kazanmış kişilerde hafif ila orta seviyede şiddete sahip. Ayrıca COVID-9’da ek aşılarını olan kişiler, aşı olmayanlara göre 14 kat daha az ölüm riskine sahip.

Hafif bir enfeksiyon bile rahatsız edici etkiye sahip olabilir ve daha önce enfeksiyon geçirmiş bazı hastalar tekrar enfekte olduklarında ciddi belirtilerle karşılaşabilir.

Belirti göstermeyen kişilerin bazıları dahi Omicron ile enfekte olduğunda vücut ağrıları, titreme, yorgunluk, baş ağrısı ve ateş gibi belirtiler yaşayabiliyor. Bu nedenle BA.5 alt varyantında görülen belirtilerin tam olarak nasıl olduğundan bahsetmek mümkün değil.

Bununla birlikte BA.5 baskı hale geldiğinden beri hastaların daha az nefes darlığı yaşadıkları düşünülüyor. Yine de hastaların birçoğu ister ilk enfeksiyon ister reenfeksiyon durumunda devam eden bir yorgunluğa ve öksürüğe sahip olabiliyor.

Hastaneye yatış ve reenfeksiyon vakalarındaki belirgin artış göz önüne alındığında kalabalık alanlarda maske kullanma ve kalabalık buluşmalardan önce test yapma gibi koruyucu önlemler almaya devam etmek akıllıca olacaktır.

COVID-19 ile ilgili iki şeyi hesaba katmalısınız: Bu virüs etrafında ne kadar dolaşıyor ve enfekte olursam beni ne kadar kötü etkileyecek? Bu ikisini birlikte düşündüğünüzde yüksek risk altında olduğunuzu görüyorsanız, kalabalık gruplar içerisinde enfekte pek çok insan olduğunu düşünerek çok daha dikkatli olmalısınız.

Kaynak: https://www.verywellhealth.com/omicron-ba5-reinfections-5649229