Orkide Bakımı Nasıl Yapılır?
Tomurcukları ayrı güzel, açmış hali bambaşka güzel, beyazı, moru, fuşyası, mavisi, sarısıyla orkideler, belki de en nadide güzelliğe sahip çiçekler. Bitki bakımına meraklı olanlar, çiçek sevdalıları için orkide ya da diğer çiçekleri bin bir özenle yetiştirmek gayet kolay. Ancak bu işlere biraz yabancı olan, klasik saksı çiçeklerinden başkasını tanımayan, “anneler günü”, “sevgililer günü” yıldönümü” gibi özel günlerde orkide alanlar için orkide bakımı kesinlikle zor. Çünkü orkideye, bir menekşeye ya da yasemine baktığımız gibi bakarsak bir hafta sonra ya çürür ya da solar. Zira orkide çok nazik, hassas ve kendi doğasına özgü koşullar isteyen bir çiçektir. İşte bu yüzden de en güzel günlerin bir hediyesi olarak gelen nazlı orkideleri evimizde çok uzun süre misafir etmek mümkün olmuyor. Ama ben de bir orkide aşığı olarak bu eşsiz güzellikteki çiçeğin bakımı ile ilgili öğrendiklerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Zira bize çok değerli olduğumuzu gösteren bu çiçeklerin ömrünü uzatabiliriz.
Orkide bakımının püf noktaları
Orkide soğuğu sevmez!
- Orkideler, soğuk ortamları sevmezler. Hatta orkideler çiçekçiden alınıp eve getirilene kadar bile dış mekanın soğuğundan olumsuz etkilenebilirler. Eğer hava soğuksa ve siz onu açık havada taşıyacaksanız, mutlaka üzerine bir naylon torba geçirin.
- Kış mevsiminde orkidenizi açık bir alanda bırakmayın, evin içinde tutun.
- Orkide yetiştirmek konusunda deneyimli ve bilgili değilseniz, tomurcuklu, çiçekli bir miktar da olsa olgunlaşmış orkide alın.
- Orkide ılık, hatta bir tık sıcak ortam sever, dersek yanılmış olmayız. Ama asla çok sıcak bir havayı kast etmiyorum. Orkide yetiştirecekseniz gündüzleri ortamın ısısı 20-25 arasında geceleri de 15-18 derece arasında olmalıdır. Zira gece ile gündüz arasındaki bu 7-8 derecelik ısı farkı orkideler için idealdir.
Orkideler için ışık önemli!
- Orkideler, hem karanlığı hem de direkt olarak ışığı sevmezler. Şöyle ki, orkidenin yetişeceği ortam aydınlık olmalı, ancak doğrudan da güneşe bakmamalıdır. İşte bunun için orkidenizi balkona güneşin altına ya da koridora loş ışığa değil de sabah ve akşam güneş ışığı alan pencere kenarı koymak daha doğru olur. Ancak pencerenin dışına değil, içine koymak gerekiyor. Zira ince tül perdeler güneş ışığının orkideye direkt olarak gelmesini engellerken, orkideyi ışıktan da mahrum bırakmaz.
- Eğer kışın hiç güneş almayan bir evde ya da bölgede yaşıyorsanız, orkidenizi yetiştirmek için yapay bir ışığa ihtiyacınız olacak. Eviniz ya da pencereniz günde 10-12 saat kadar az da olsa güneş almıyorsa, orkidenizin üzerine gelecek şekilde bir floresan lamba takın ve yapay ışıkla orkidenizi aydınlatın. Aksi halde ışıktan mahrum kalan orkideniz çiçek açmayabilir.
- Ortamınızın orkide için yeterli ışık alıp almadığını anlamak için orkidenizin yapraklarını kontrol etmelisiniz. Şöyle ki; orkidenin yaprakları canlı duruyor, yemyeşil, açık yeşil görünüyorsa orkide yeterince ışık alıyordur. Ancak yapraklar çok koyu yeşil ve yumuşaksa yeterli ışık alamıyor, yaprakların rengi sarıya, turuncuya, kırmızıya dönükse gereğinden fazla ışık alıyordur.
- Orkidelerin en çok sevdiği ışık yanlardan değil, tepeden alınan ışıktır. Bu bakımdan çok hızlı tomurcuklanıp çiçek açan, capcanlı görünen orkideler için ışığı tepeden vermeye çalışın.
Orkidenin suyunu iyi ayarlamak gerekiyor!
- Orkidelerin uzun ömürlü olması, daha canlı görünmesi için suyun kalitesi de önem taşır. Kireçli, klorlu musluk sularının mineral değerleri düşük olduğundan orkideler için çok uygun değildir, pH değeri daha iyi olan içme suları veya yağmur suları çok daha faydalı olacaktır.
- Orkideyi sularken çiçeklere su değdirmemeli, sadece toprağı ıslatmalısınız. Orkidelerin topraklarının her daim nemli olması gerekiyor. Ancak saksıların altında bulunan tabaklarda su birikmemesine dikkat edin, eğer birikmişse hemen boşaltın. Çünkü akşam saatlerinde su verdiğimizde toprak kuruyamaz, orkideniz çürüyebilir.
- Orkideler nem sever, nem ister. Bu sebeple her sabah çiçeğin toprağını suladıktan sonra bir sprey şişesi ile yapraklara ılık su püskürtmek çok doğru olacaktır. Ancak bu suyun çiçeklere gelmemesi için aman dikkat!
Orkideyi besleyin!
- Orkideyi diğer çiçekler gibi besleyemezsiniz. Orkidenin ihtiyaçları daha fazladır. Uzun ömürlü ve her daim canlı orkideler için orkideye özel gübreler kullanarak toprağını zenginleştirmelisiniz. Hem de bu işlemi yaz mevsiminde 15 günde bir, kışınsa ayda bir tekrarlamanız gerekiyor. Burada gübrenin hangi karışımlardan oluşması gerektiği, nasıl beslenmesi gerektiği konusunda mutlaka bir uzmandan yardım alınmalı.
Gerekliyse saksı değiştirin!
- Bitkinizin ihtiyacı varsa, saksıyı değiştirmeniz gerekiyor. Ancak saksının büyüklüğü yeterliyse değiştirmeye gerek yok. Zira orkide hassas bir bitki olduğundan sık sık saksı değiştirmek de zarar verebilir. Orkidelerde saksı değiştirmek için en uygun aralık ortalama 2 yıldır ve bunun için çiçeksiz bir dönemi tercih etmelisiniz.
- Orkidenizin saksısını değiştirirken çok büyük bir saksı seçmeyin, eski saksıdan bir numara büyük saksı yeterli olacaktır. Zira 2 yıl içinde ancak o kadar büyüyecektir.
Orkide toprağı özeldir!
- Saksı değişiminde kesinlikle normal bitki toprağı değil, özel orkide toprağı kullanmalısınız. Orkide toprağının içinde bitkisel kömür, ağaç kabukları, çürümüş yapraklar ve yosun vardır, sizin bu karışımı kendi kendinize hazırlamanız çok da kolay olmayacaktır.
- Özel orkide toprak karışımından bulamayacak olursanız, botanik bahçelerinden Hindistan cevizi lifleri de alıp kullanabilirsiniz.
Ortam sık sık havalandırılmalı!
- Orkide her daim temiz hava ister. Yaz aylarında hava sıcak olduğu için bulunduğumuz ortamları sık sık havalandırıyoruz. Ancak kışın soğuğunda ısıdan tasarruf etmek istediğimiz için pencereleri açmamaya özen gösteriyoruz. İşte bu kapalı ortamlar bizim sağlığımız için ne kadar zararlıysa, orkideler için de en az bir o kadar zararlıdır. Kuru, sıcak ve havasız ortamlarda orkidelerin canlı kalması pek mümkün değil. Bunun için orkidenin bulunduğu ortam sık sık havalandırılmalı. Fakat pencereyi, kapıyı açıp ortamı havalandırırken çiçeğinizi pencerenin önünden almalı, onun direkt olarak havaya maruz kalmasını engellemelisiniz. Zira cereyan da orkide için zararlıdır. Bu bakımdan orkideyi kenara bir yere kaldırın, pencereyi açıp ortamı havalandırdıktan sonra çiçeğinizi yeniden camın önüne koyun.
- Pencerenin, kapının açılmasının mümkün olmadığı durumlarda da ortamda bir vantilatör çalıştırarak hava sirkülasyonu yapılmalı. Elbette yine vantilatör orkidenin hemen karşısında olmamalıdır.
- Havanın çok da soğuk olmadığı ilkbahar ve sonbahar aylarında gündüzleri direkt güneş ışığı ya da rüzgar almayacak şekilde bitkinizi camların dış tarafına, balkona ya da terasa koyabilirsiniz. Bu şekilde birkaç saat temiz hava alan orkideyi sava çok serinlemeden yine içeri alın.
- Uzun süre güneşe maruz kalmak orkidenin yapraklarını kurutur, çiçek açma sürecini zorlaştırır. Bunun için bitkiniz hava alsın diye dışarı çıkardığınızda gölgelik bir ortam yoksa üzerine gölge yapacak şekilde bir şemsiye veya koyu renkli bir tül de konumlandırabilirsiniz.
Tüm bunlardan anlaşılacağı üzere orkide bakmak çok meşakkatli bir iş. Ancak onun nazlı çiçeklerini izlemek de inanılmaz bir keyif. En değerli anlarınızın hediyesine gözünüz gibi bakmaya değer diye düşünüyorum.