Premenopoz, Perimenopoz ve Menopoz
Menopoz, kadın doğurganlığının sona erdiğini resmi olarak gösterir.
Hayatın bu aşaması iyi bilinse de, menopozun aslında farklı aşamaları vardır ve bunları tanımlamak ve anlamak önemlidir. Menopozun kendisi, adet görmenin sona ermesi ile resmen ortaya çıkar.
Perimenopoz adı verilen dönem ise menopozun geçiş aşamasıdır ve menopozdan önce gerçekleşmesi nedeniyle bu adı alır.
Her ikisi de aynı yaşam aşamasının parçaları olsalar da, menopoz ve perimenopozun belirtileri ve tedavi seçenekleri ayrıdır.
Premenopoz ile Perimenopoz Farkı
Premenopoz ve perimenopoz bazen birbirinin yerine kullanılan kelimelerdir ancak teknik olarak farklı anlamları vardır.
Premenopoz, perimenopoz veya menopoza dair herhangi bir belirtinin olmadığı bir dönemdir.
Hala adet görüyor olursunuz ama düzenli veya düzensiz olabilir. Ayrıca hala üreme döneminde görülürsünüz. Bazı hormonal değişimler ortaya çıkıyor olabilirler ancak bedeninizde dikkati çeken bir değişim olmaz.
Diğer yandan perimenopoz sırasında menopoz belirtilerini yaşamaya başlarsınız. Bunlar arasında şunlar olabilirler:
- adet döngüsünde değişimler
- sıcak basmaları
- uykuda bozulmalar
- ruh hali dalgalanmaları
Perimenopoz Ne Zaman Olur?
Perimenopoz resmi olarak menopoz dönemine ulaşmanızdan önce olur. Bazı kaynaklara göre hormonal değişimler menopozdan 8-10 yıl önce başlar. Hatta perimenopoz daha başlamadan önce 30’lu ve 40’lı yaşlarda bu durum oluşabilir.
Perimenopoz yumurtalıklar tarafından üretilen kadınlık hormonu olan östrojendeki düşüş ile kendini gösterir. Östrojen düzeyleri tipik 28 günlük döngünün aksine rastgele şekilde inip çıkmaya başlar. Bu da düzensiz adet kanamalarına ve başka belirtilere yol açar.
Perimenopozun son aşamalarında bedeniniz giderek daha az östrojen üretir. Östrojendeki keskin düşüşe karşın hala hamile kalmak mümkündür. Perimenopoz bir kaç ay da sürebilir, 4 yıl da sürebilir.
Menopoz ise yumurtalıkların çok az östrojen ürettikleri ve bu nedenle artık onlardan yumurta salınmadığı dönemde resmi olarak başlar. Bu durum adet kanamalarının da son bulmasına yol açar.
Doktor bir yıl boyunca hiç adet görmediğiniz zaman menopoz tanısını koyacaktır.
Eğer şu şartlara sahipseniz normalden daha erken menopoza girebilirsiniz:
- ailenizde erken menopoz geçmişi varsa
- sigara içiyorsanız
- histerektomi veya ooferektomi geçirdiyseniz
- kanser tedavisi gördüyseniz
Perimenopoz ve Menopoz Belirtileri
Menopoz söz konusu olduğunda çoğu insan her şeyden çok belirtileri düşünür. Bunlar arasında ünlü sıcak basmaları bulunabilir ama bu geçiş sürecinde deneyimleyebileceğiniz pek çok başka değişim de vardır.
Perimenopoz Belirtileri
Perimenopoz belirtileri arasında şunlar vardır:
- düzensiz adet kanamaları
- normalden daha ağır veya hafif adetler
- adetten önce daha kötü PMS belirtileri
- göğüslerde gerginlik
- kilo alımı
- saçlarda değişimler
- kalp çarpıntıları
- baş ağrısı
- cinsel istekte azalma
- konsantrasyon zorlukları
- unutkanlık
- kas ağrıları
- idrar yolu enfeksiyonları
- gebe kalmaya çalışan kadınlarda doğurganlık problemleri
Menopoz Belirtileri
Östrojen düzeyleri düşerken, menopoz belirtileri yaşamaya başlayabilirsiniz. Bunların bazıları hala perimenopoz aşamasındayken ortaya çıkabilirler:
- gece terlemeleri
- sıcak basması
- depresyon
- anksiyete ve sinir hali
- ruh hali dalgalanmaları
- uykusuzluk
- bitkinlik
- cilt kuruluğu
- vajinal kuruluk
- sık idrara çıkma
Kolesterol
Perimenopoz ve menopoz kolesterol düzeylerinde de artışa yol açabilir. Bu nedenle menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda kalp hastalıkları riski daha yüksektir.
Her yıl en az bir defa kolesterol düzeylerinizin ölçülmesi gerekir.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Perimenopoz veya menopoz olduğunuzun belli olması için illa doktora gitmenize gerek yok ancak kesinlikle bir kadın hastalıkları uzmanına görünmenizi gerektirebilecek bazı haller şöyle:
- adetten sonra lekelenmeler
- adet döneminde kan pıhtıları
- cinsel ilişkiden sonra kanamalar
- normalden çok daha uzun veya çok daha kısa adetler
Bunların bazı sebepleri arasında hormonal dengesizlikler ve fibroidler bulunurlar ve ikisi de tedavi edilebilirdir. Ancak kanser ihtimalini de elemek gerekir.
Ayrıca perimenopoz veya menopoz belirtileri günlük yaşantınızı bozacak kadar ağır hale gelirlerse yine doktorunuzu aramanız gerekir.
Perimenopoz ve Menopoz Tedavileri
Perimenopoz ve menopoz için hem reçeteli hem de reçetesiz tedavi seçenekleri mevcut.
Östrojen
Östrojen replasman terapisinde, östrojen düzeyleri bir dengeye getirilir ve böylece hormonal iniş çıkışlardan kaynaklı rahatsızlıklar önlenir. Bazı östrojen formları, kemik erimesi riskinde azalma da sağlayabilirler.
Östrojen genelde reçeteli olarak verilir.
Östrojen genelde progestin ile kombine halde olur ve aşağıdaki şekillerde sunulur:
- haplar
- kremler
- jeller
- cilt bantları
Diğer İlaçlar
Diğer menopoz ilaçları biraz daha hedef odaklıdır. Örneğin:
- Reçetesiz vajinal kremler kuruluğu alabilirler
- Antidepresanlar ruh hali dalgalanmalarına iyi gelebilirler
- Bazı nöbet ilaçları sıcak basmalarına iyi gelebilirler
Perimenopoz ve Menopoz İçin Bazı Ev Çözümleri
Evde belirtilerinizi hafifletmenize yardımcı olabilecek bazı yöntemler mevcut.
Düzenli spor yapmak kötü ruh halini, kilo problemlerini ve sıcak basmalarını önleyebilir.
Günlük rutininize bir şekilde fiziksel aktivite şekilleri katmaya çalışın. Ancak yatmadan önce spor yapmayın çünkü uykusuzluğa yol açabilir.
Uykusuzluk problemi varsa yeterince dinlenmek zor olabilir.
Yatmadan önce hafif bir yoga veya ılık bir banyo gibi rahatlatıcı aktiviteler gerçekleştirin. Gündüz uyumayın çünkü bu gece uykunuzu etkileyebilir.
Aşağıda belirtileri hafifletebilmek için bazı diğer yöntemler mevcut:
- Beslenmenize dikkat edin ve çok fazla yemekten kaçının.
- Sigarayı bırakın.
- Alkolü sadece ölçülü tüketin.
- Kafeini az tüketin ve sadece sabahları alın.
Sonuç Olarak
Perimenopoz ve menopoz, üreme döneminizin sona erdiğini gösteren geçiş aşamalarıdırlar.
Bazı düzenlemeler yapmak gerekebilir ancak tüm etkileri negatif değildir.
Tüm tedavi seçenekleri sayesinde hayatınızın bu dönemini daha rahat geçirebilir ve biraz daha özgürlüğe sahip olabilirsiniz.