Elbette ki çiçek balına aşinasınız ve hatta arı poleninin ya da arı sütünün hayranı olabilirsiniz, ancak inanılmaz sağlık özellikleri olduğu bilinen arılardan elde edilmiş diğer bileşeni biliyor musunuz? Arı propolisinden bahsediyorum.

Propolis nedir? Bal arılarının ürettiği, bitkilerden ve ağaçlardan toplanan maddeler de dahil olmak üzere birkaç bileşenden oluşan doğal bir karışımdır.

Bu inanılmaz iyileştirici özellikleri olan madde yalnızca arı kovanlarını davetsiz misafirlere karşı korumakla kalmaz, aynı zamanda istenmeyen her türlü sağlık sorununu savuşturabilir ve tedavi edebilir. Arı propolisi, antik çağlardan beri insanlar tarafından tıbbi olarak kullanılmıştır. Özellikle balın yararlı antimikrobiyal, antioksidatif, anti-ülser ve anti-tümör özelliklerine sahip olduğunu bildikten sonra bu şaşırtıcı değildir. Propolisin neden severek tercih edeceğiniz bir başka arı ürünü olabileceğine bir göz atalım.

Propolis Nedir?


Propolis, bal arılarının kendi tükürüklerini, ağaç tomurcuklarından, bitki özlerinden, çiçeklerden ve diğer botanik kaynaklardan topladığı maddelerle birleştirerek ürettiği reçineli bir karışım olarak tanımlanır. Propolisin rengi, arının propolis yaratmak için ürün toplama miktarına bağlı olarak değişebilir, ancak genelde koyu kahverengi bir renk alır.

Propolis, bal arıları için büyük bir amaca hizmet eder. Ürettikleri propolis kovandaki istenmeyen küçük çatlaklar ve boşlukları kapatmak için kullanır ancak daha büyük boşluklar bal mumu ile doldurulur. Bu çok önemlidir, çünkü eğer bu açıklıklar düzgün şekilde kapatılmazsa, kovan yılan ve kertenkele gibi bazı çok tehlikeli istilacılara karşı direnemez. Yani arılar esasen propolis ve bal mumunu kendi evlerini ve düzenlerini korumak için yaparlar.

Bilim adamları propolisin kimyasal bileşimine daha yakından baktıklarında, amino asitler, kumarinler, fenolik aldehitler, polifenoller, sekretren kinenler ve steroidler dahil olmak üzere 300’den fazla doğal bileşik içerdiğini keşfettiler. Genel olarak, ham propolis, yaklaşık yüzde 50 reçine, yüzde 30 mum, yüzde 10 esansiyel yağ, yüzde 5 polen ve çeşitli organik bileşiklerin yüzde 5’inden oluşur. Propolis hakkındaki, bal için de geçerli olan ve ilginç bir şey daha var: Bileşimin içerik yüzdelerinin her zaman; kesin toplama zamanı, toplanma yeri ve bitki kaynaklarına bağlı olarak değişeceğidir.

Arı propolisinin yeni bir sağlık çılgınlığı olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Size söylemek isterim ki; bu arı ürününün kullanımı Aristoteles’in zamanına yani yaklaşık M.Ö. 350 zamanına kadar uzanıyor. Antik Mısırlılar, antik Yunanlılar ve Asurlular propolisi; yara ve tümör iyileştirici yetenekleri nedeniyle çok sevmişler ve mumyalama sürecinde de propolis kullanmaları ile bilinmektedirler.

Bilime dayanarak ve kişisel deneyimleme yoluyla yapılacak çıkarım şudur ki: Arı propolisinin bugün inanılmaz derecede tıbbi bir madde olarak kullanılmaya devam etmesi tesadüf değil ve hatta bu doğal üründen yararlanmamak delilik olur. Şimdi, bazı muhteşem propolis yararlarına da bir bakabiliriz.

Kansere Karşı Savaşmaya Yardım Ediyor

Benim en sevdiğim propolis faydalarından biri, anti-tümöral ve antikanser özelliklere sahip görünüyor olmasıdır. Şu anda propolis ve kanser tedavisine odaklanan 300’den fazla bilimsel araştırma ve makale bulunmaktadır.

Özellikle iki propolis polifenolü, en etkili anti-tümör ajanlar gibi gözükmektedir. Bunlar; kavak propolisindeki “kafeik asit fenetil ester” ve Baccharis bitkisinin propolisindeki “Artepillin C” polifenolleridir. Bilim insanları, propolisin hem hayvan modellerinde hem de insan hücre kültürlerinde kanser gelişimini önleme kabiliyetinin; muhtemelen tümör hücrelerinde DNA sentezini yok etme kabiliyetinin yanı sıra tümör hücrelerinin apoptozunu (programlanmış hücre ölümü) uyarabilme yeteneğinin bir sonucu olduğuna inanıyorlar.

2016 yılında yapılmış olan bir araştırma, Tayland’ın kuzey bölgesindeki propolis özütlerinin kanser hücresi büyümesi üzerindeki etkilerini değerlendirdi. Tüm özütler, yüksek fenolik ve flavonoid içerikli yüksek antioksidan aktivite gösterdi. Genel olarak, propolis özütleri, kanser önleme faaliyetleri gösterdi ve zaten tümörü olan hayvanların hayatta kalmasını uzattı. Bu çalışmanın bulduğu bulgulara dayanarak; propolis özlerinin, kanser tedavisinde son derece yararlı ve doğal olarak elde edilen bir madde olarak düşünülebileceğini gözler önüne seriliyor.

Candida Mantarlarının Semptomlarını Tedavi Eder

Candida veya kandidiaz, maya benzeri bir mantar olan Candida Albicans’ın neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu, ağızda, bağırsak yolunda ve vajinalarda bulunan en yaygın maya enfeksiyon türüdür ve cildi ve diğer mukuslu bölgeleri etkileyebilir. Bağışıklık sistemi en iyi şekilde çalışıyorsa, bu tür maya enfeksiyonu nadiren ciddi sayılabilir. Bununla birlikte, bağışıklık sistemi düzgün çalışmıyorsa, Candida enfeksiyonu kalp veya beyin çevresindeki kan damarları ve zarlar da dahil olmak üzere vücudun diğer alanlarına göç edebilir.

Phytotherapy Research Dergisi’nde yayınlanan bir araştırma, arı propolisi özünün, diş proteziyle ilişkili iltihap (inflamasyon) ve kandidiaz bulunan 12 hastada oral kandidiyazı etkisiz hale getirdiğini ortaya koydu.

Journal of Medicinal Food Dergisi’nde 2011 yılında yayınlanan diğer araştırmalar, propolisin, Candida Albicans da dahil olmak üzere 40 farklı maya türü üzerindeki etkisinde de gösterildiği gibi, en yüksek antifungal etkinliğe sahip arı ürünü olduğu anlaşılmaktadır. Test edilen diğer arı ürünleri arasında bal, arı poleni ve arı sütü bulunmaktadır.

Herpes (Uçuk) Virüsünün Üremesini Durdurur

Herpes Simpleks Virüsü (HSV) enfeksiyonları son derece yaygındır. HSV-1 virüsü, ağız ve dudaklardaki herpes enfeksiyonlarının başlıca nedeni olup, yaygın olarak uçuk ve ateş kabarcıkları olarak bilinir. Herpes virüsü bir kişinin bağışıklık sisteminin içinde ömür boyu kalabilir, periyodik olarak patlar ve iyileşmeden önce açık yaralar veya ülserlere dönüşür. Hiçbir şekilde müdahale edilmediklerinde herpes virüsleri genellikle yaklaşık 10 ila 14 gün sürer ve kızarıklık, ağrı, yanma ve sıklıkla şekil itibariyle utanç gibi rahatsızlıklara neden olur.

HSV-1 virüsü aynı zamanda genital bölgede herpese neden olabilir, ancak HSV-2 virüsü genital herpesin ana nedenidir. İyi haber şu ki; test tüpü çalışmaları, arı propolisinin hem HSV-1 virüsü hem de HSV-2 virüsünün üremesini durdurabileceğini gösterdi. Genital herpesli insanlar üzerine yapılan bir araştırma, propolisli bir merhem ile Zovirax merhemi karşılaştırdı. Bu merhem asiklovir içerir. Genital uçuklar için en sık tercih edilen konvansiyonel tedavidir ve enfeksiyon semptomlarını azaltır.

Peki araştırmacılar ne buldular? Propolis merhem kullanılan lezyonlar, topikal Zovirax merhem kullananlara kıyasla daha hızlı iyileşti. Bir başka çalışmada, yüzde 3’lük oranda uygulanan bir propolis merhemi, uçuk ağrılarının ve süresinin muhtemelen azalabileceğini ortaya koymuştur. Bu piyasadaki, acılı yara ve ateşli uçuk tedavisi için tasarlanmış birçok doğal dudak koruyucu ürünün neden propolis içerdiğini açıklıyor.

Soğuk Algınlığını ve Boğaz Ağrısını Önler ve Tedavi Edebilir


Bilimsel araştırmalar, propolis özütünün doğal yollarla soğuk algınlığı süresini kısaltmasının yanı sıra sıklıkla sıklıkla korkulu boğaz ağrısı ile seyreden soğuk algınlığının da doğal olarak önüne geçebileceğini gösterdi.

Bir çalışma, bir yılın soğuk olan mevsimleri süresince çok küçük bir okul çocuğuna sulu bir propolis ekstresi uyguladı. Kesin günlük doz belli olmamakla birlikte, propolisle tedavi edilen çocuklar akut veya kronik semptomlarla birlikte daha az soğuk algınlığı yaşadılar. Aynı zamanda propolis özütü gayet iyi tolere edildi.

Arı propolisinin soğuk algınlığı üzerine etkilerinin bir başka bilimsel değerlendirmesinde; propolis özütü (miktarı belirtilmemiş) alan grup semptomlardan, plasebo grubundan daha hızlı şekilde kurtulmuştur. Özellikle, propolis alanlar için soğuk algınlığı semptomları plasebo alanlara göre iki buçuk kat daha hızlı etki etmiştir.

Parazitlerle Savaşır

Giyardiyaz (Giardiasis), ince bağırsakta ortaya çıkabilen ve Giardia lamblia adı verilen mikroskobik bir parazitin neden olduğu bir bağırsak parazit enfeksiyonudur. Bulaşıcı insanlarla temastan veya giardia paraziti bulaşmış yiyecekleri yiyerek veya içme suyunu içerek giyardiyaz kapabilirsiniz.

Bir klinik araştırmada, yetişkinler ve çocuklar olmak üzere 138 giardiyaz hastasında propolis özütünün etkileri incelendi. Araştırmacılar, arı propolisi özütünün çocuklarda yüzde 52, yetişkinlerde yüzde 60 oranında bir iyileşme ile sonuçlandığını tespit etti.

Endometriozis’li Kadınlarda Doğurganlığı İyileştirir

Propolis takviyesinin infertilite (kısırlık) ve hafif endometriozisli kadınlar üzerindeki etkilerine bakan kontrollü bir gelişigüzel pilot çalışmasında araştırmacılar, altı ay boyunca günde iki defa 500 miligram dozunda arı propolisini almanın, yüzde 60’lık bir hamilelik oranına neden olduğunu, bununla birlikte plasebo grubunda yalnızca yüzde 20 iyileşme olduğunu buldular. Arı propolisinin doğum yeteneği azalan ancak endometriozisi olmayan kadınlarda aynı yararı etkiyi sağlayıp sağlayamayacağına dair çalışma henüz yapılmamıştır.

Propolis ve İyileştirici Bileşikleri

Araştırmacılar propoliste 300’den fazla bileşik tespit ettiler demiştim. Bu bileşiklerin çoğunluğu polifenol formlarındadır. Polifenoller vücutta hastalık ve hasarla savaşan antioksidanlardır.

Propolis özellikle, flavonoid olarak adlandırılan polifenoller içerir. Flavonoidler bitkilerde bir koruma şekli olarak üretilmektedir. Genellikle antioksidan özelliklere sahip olduğu düşünülen aşağıdaki diğer gıdalarda da bulunurlar:

• Meyveler
• Yeşil çay
• Sebzeler
• Kırmızı şarap

Propolis Ürünleriyle İlgili Güvenlik Endişeleri

Propolis ürünlerinin güvenli olup olmadığını belirlemek için henüz yeterli kanıt yok, ancak yüksek risk altında sayılmıyor. İnsanlar genellikle bal yedikleri zaman propolis alırlar. Bununla birlikte, bal veya arılar ile ilgili bir alerjiniz varsa, propolis içeren ürünlere de tepki verebilirsiniz. Propolis ayrıca uzun süre kullanıldığında kendi alerjik reaksiyonuna neden olabilir.

Arıcılar, propolis alerjisine yakalanma olasılığı en yüksek kişilerden bazılarıdır. Çünkü onlar çok fazla bileşik içerisindedirler. Tipik alerjik reaksiyon egzama benzeri bir cilt döküntüsüdür. Özellikle mevcut alerjiniz veya astımınız varsa, tedavi planınıza propolis eklemeden önce doktorunuzla konuşabilirsiniz.

Propolis Önlemleri

Bal, arı poleni, arı sütü, kozalaklı ağaç veya kavak ağacı alerjisi olan kişiler ilk olarak bir alerji uzmanı tarafından test edilmedikçe propolis kullanmamalıdır.

Propolis kan sulandırma ilaçları alan veya kanama bozukluğu olan insanlarda kanama riskini artırabilir. Propolis kan pıhtılaşmasını yavaşlattığından planlanan ameliyatlardan en az iki hafta önce propolis almayı bırakırsınız.

Giyardiyaz gibi parazit enfeksiyonları söz konusu olduğunda, propolis bir doktora danışmadan ilk parazit tedavisi olarak kullanılmamalıdır.

Astım varsa, propolisteki bazı kimyasallarının astımı kötüleştirebileceğine inandıkları için uzmanlar propolis önermezler. Bununla birlikte, astım hastalığına propolisin yararlı etkilerini gösteren araştırma da yapılmıştır. Astımınız varsa, propolis almadan önce doktorunuzla konuşun.

Hamileyseniz veya emziriyorsanız, propolis almadan önce doktorunuza danışın. Halen devam eden sağlık kaygılarınız varsa veya herhangi bir ilaç kullanıyorsanız, propolis kullanmadan önce yine doktorunuza danışmalısınız.

Propolis Nasıl Kullanılır?

Propolis özütü, propolis tentürü, propolis kapsülleri, propolis tabletleri, propolis tozu, propolis sprey, propolis merhemi ve propolis kremi tipik olarak herhangi bir sağlık gıda mağazasında ve online olarak satın alınabilir.

Arı propolisini dahili olarak almak istiyorsanız, sıvı özlü, kapsüller, tabletler veya tozlar da dahil olmak üzere birçok seçeneğiniz var. Ağzınızda boğaz ağrısı gibi bir sorun varsa, o zaman bir propolis spreyi kullanmak iyi bir seçenektir. Propolisi harici veya topikal olarak kullanmak istiyorsanız, propolis merhemi veya propolis kremini satın alabilirsiniz.

Arı propolisinin önerilen oral dozu genellikle günde bir veya iki kez 500 miligramdır. Topikal propolis ürünleri için daima etiket talimatlarına dikkat edin ve uygulayın. Aşağıdakiler arı propolisinin kullanılabileceği bazı spesifik ve araştırılmış yollardır:

• Soğuk algınlığı ve boğaz acısı: Günde bir ila iki kez 500 miligram.
• Boğaz enfeksiyonu: Boğaz enfeksiyonuna günde dört kez propolis sprey uygulayabilirsiniz.
• Genital Herpes: Lezyonlara günde dört kez % 3 propolis içeren bir merhem uygulayın.
• Kadın İnfertilitesi ve Endometriozis: Günde iki kez 500 miligram.
• Maya Enfeksiyonu: Günde dört kez 25 mililitreye 2 gram propolis içeren bir sıvı özüt uygulayın.
• Romatoid Artrit: Paketteki talimatlara göre bir topikal ürün uygulayın.
• Parazitler: Ürün ve dozaj konusunda uzman bir doktora danışın.

Hamileyken Propolis Kullanmak Sakıncalı mı?

Arı propolisi, hafif endometriozis ile ilişkili infertilitenin tedavisinde mükemmel sonuçlar verir, ancak gebelik ve emzirme döneminde propolis ve diğer arı ürünlerini kullanmamak en iyisidir.

Çoğunlukla arı ürünlerini (bal, arı poleni, propolis, arı sütü) hamileyken veya emzirirken kullanmamanız tavsiye edilir. Birinci sebebi, arı propolisinin gebelik ve emzirme dönemindeki ve bebek üzerindeki etkilerini doğrulamak için yeterince değerlendirilmediğidir.

Hamile veya emziren bir annenin arı propolisinden ve diğer arı ürünlerinden kaçınmasının diğer bir iyi nedeni, propolisin içinde duyarlılaştırıcı maddeler olduğunun bilinmesidir; alerjilerin gelişmesine yol açabilir.

Arı ile ilişkili ürünlerin ciddi veya ölümcül reaksiyonlara neden olduğu çok nadir görülmesine rağmen, ciddi yan etkilere neden olan vakalar da olmuştur. Arı sütü, astım vakaları için uyarıldı, arı poleni ve arı sokmaları alerjik anafilaksiye neden olabilir ve bal bebek zehirlenmesine neden olabilir.

Yukarıda belirttiğim gibi doktorunuz tarafından yönlendirilmediğiniz sürece gebelikte veya emzirirken arı propolisi, arı sütü, arı Poleni veya bal kullanmamak en iyisidir.

Bebeklerde Bal ve Bal Ürünleri Kullanmak Doğru mudur?

Herkesin de bildiği gibi 1 yaşından küçük bebeklere bal verilmemelidir. Bebeğinizin zehirlenmesine neden olan Clostridium bakterileri genelde toprakta ve tozda gelişirler. Bununla birlikte, bazı gıdaları da kirletebilirler, özellikle de bal.

Bebeklerin zehirlenmesi zayıf emme, zayıf ağlama, kabızlık ve azalmış kas tonu gibi belirtilerle birlikte kas güçsüzlüğüne neden olabilir.

Ebeveynler, çocuğun ilk doğum gününden sonra bebekler için uygun bal ürünlerini veya bal içeren herhangi bir işlenmiş gıda vererek bebek zehirlenmesini önlemeye yardımcı olabilir. Mısır şuruplarının da zehirlenmeye neden olan bakteriler içerdiğini düşünüyorlar ancak bir bağlantı kanıtlanmamıştır.

Arı propolisini bir bebeğe vermeden önce doktorunuzla mutlaka görüşün. Çocuklar büyüdükçe bal yiyebilirler, çünkü olgun sindirim sistemleri Clostridium bakteri sporlarını zarar vermeden önce durdurur. Eğer bebeğinize 1 yaşından sonra propolis vermek isterseniz, doktorunuza danışmanız gerekecektir. Ancak 3 yaşından sonra daha güvenilir olacağını söylemek mümkündür. Ayrıca çocuğunuza bal ve bal içeren ürünleri kademeli olarak artırarak vermeye çalışırsanız daha temkinli bir yaklaşım olabilir.