Sperm alerjisi (Seminal Plazma Alerjisi), bazı uzmanlar tarafından “semen alerjisi” veya “seminal plazma duyarlılığı” olarak da adlandırılmaktadır. Sperm alerjisi, bir erkeğin semeninde, yani meni sıvısında bulunan proteinlere oluşan nadir bir alerjik reaksiyon durumudur. Adı her ne kadar sperm alerjisi olsa da bu sorun daha çok kadınları etkilemektedir.
Sperm alerjisi belirtileri nelerdir?
Sperm alerjisi durumunda yaygın olarak görülen belirtiler; kızarıklık, şişme, ağrı, kaşıntı ve vajinal bölgede yanma hissi şeklinde sıralanabilir. Bu semptomlar genellikle kadının cildinin semenle temasından yaklaşık 10- 30 dakika sonrasında başlar. Ancak bu reaksiyon vajinal alanla sınırlı kalmaz; cilt ve ağız da dahil olmak üzere semenle temas eden herhangi bir alanda ortaya çıkabilir, çok yönlü olarak etkileyebilir. Semen alerjisinin sayılan bu belirtileri bazen birkaç saat, bazen de birkaç gün sürebilir.
Bu semptomlar bazı kadınlar için lokalize bir özellik gösterir, yani bir ana alanda kalırlar. Fakat bazı kadınlarda bu belirtiler tüm vücudu etkileyebiliyor, hatta kurdeşen, şişme, nefes darlığı veya anafilaksi, hayatı tehdit eden alerjik reaksiyonlar bile ortaya çıkabiliyor.
Sperm alerjisi neden olur?
Genel olarak alerjiler, zararlı olmayan ya da non-invaziv bir maddeye, saldırgan bir organizma benzeri fiziksel bir reaksiyon oluşturmaktadır. Alerji durumunda vücut; şişme, nefes darlığı, kızarıklık veya diğer semptomlara neden olan bir tür bağışıklık sistemi tepkisi içine girer. Bu bağlamda sperm alerjisi olan bir kadın vücudunda, antisperm antikorları geliştirmektedir. Zira kadının bağışıklık sistemi meniyi yabancı bir protein olarak algılamaktadır. Aslında sperm alerjisinde alerjinin temel sebebi sperm değil, spermin içinde bulunduğu semen sıvısıdır. Kadının bu sıvıya alerjisi vardır.
Sperm alerjisi nasıl tespit edilir?
Sperm alerjisinin fark edilebilmesi ya da en azından böyle bir sorundan şüphe edilebilmesi için öncelikle cinsel ilişkiye girilmesi ve meninin kadının cildine temas etmesi gerekir. Bu bağlamda genellikle kadınla erkeğin ilk cinsel ilişkisinden sonra görülen reaksiyonlarla bu sorun fark edilir. Ancak bazı vakalarda uzun süredir cinsel ilişkiye giren kişilerde aniden alerji ortaya çıkabilir. Sperm alerjisi kimi zaman adamın ilişkiye girdiği bir kadında olurken, bir diğer kadında da olmayabilir.
Sperm alerjisi çok yaygın olarak bilinen, tanınan bir sorun değildir. Yukarıda sıralanan şikayetlerle doktora başvuran kişilerde genellikle sperm alerjisi; vajinit (vajinanın iltihabı), maya enfeksiyonu veya herpes gibi cinsel yolla bulaşan hastalık ve başka sorunlarla karıştırılabilir. Bu sorunun kesin tanısı için bir kondom kullanmak en doğru yaklaşım olacaktır. Zira sperm alerjisi olanın, eşinin prezervatif kullanması durumunda bu semptomlardan hiç birinin görülmemesi gerekir. Çünkü sperm alerjisi sadece korunmasız cinsel ilişki sırasında ortaya çıkar.
Sperm alerjisi pek çok çift için hem sinir bozucu hem de ilişkiye zarar verici rol oynamaktadır. Sperm alerjisi olan çiftler ilişkiye girmekten çekinir, korumasız cinsel ilişki çoğu zaman bir sorun haline gelir ve ayrıca çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin durumlarını daha da karmaşık hale getirebilir. Zira doğal yolla gebe kalabilmek için korumasız cinsel ilişkiye girmek gerekirken, sperm alerjisi olanlar bundan kaçınırlar. Ancak unutulmamalıdır ki, bir kadının sperm alerjisi bile olsa hamile kalabilmesinin pek çok yolu vardır. Zira sperm alerjisi kadının doğurganlığını etkilemez ve sperm yıkandıktan sonra suni dölleme ya da tüp bebek tedavisi yoluyla gebelik elde edilebilir. Bu sebeple de spermlere alerjik olduğundan şüphelenen kadın vakit kaybetmeden jinekologdan randevu almalıdır. Hastanın şikayetlerinin sperm alerjisini gösterdiğini tespit eden doktor, basit bir alerji testi ile kısa sürede tanı koyar ve tedaviye, önlemlere başlanabilir.
Sperm alerjisi kısırlığa neden olur mu?
Bazı kadınlar nadiren de olsa, eşlerinin partnerinin semenlerindeki proteinlere alerjik reaksiyonlar gösterebilmekteler. Sperm alerjisi kısırlığın doğrudan bir nedeni olmamakla birlikte dolaylı olarak gebe kalmaya engel olabilir. Sperm alerjisinin genel bulgu ve semptomları; semenin genellikle dış genital bölgedeki deriyle temas ettiği sırada kızarma, yanma ve şişme gibi şikayetleri içerdiği için bu sorun çok net olarak tespit edilebilmektedir. Bazı kadınlar sperm alerjisi durumunda; kaşıntı, karıncalanma ve nefes darlığı gibi sistemik sorunlar da yaşayabilir. Bu bağlamda yukarıda sıralana şikayetlerden bir ya da birkaçını yaşayan kadınlar acilen doktora başvurmalılar. Doktor, sperm alerjisi olup olmadığını belirlemek için basit bir alerji testi yapabilir.
Sperm alerjisi ve kısırlık, yani doğal yolla gebelik elde edememe sorunu arasındaki ilişkiye bakıldığında ise; alerjisi olan kişinin cinsellikten soğuması ve uzak durması söz konusu olabilir. Böyle bir durumda ise gebelik mümkün olmaz. Ancak doktor, sperm alerjisi tespit ettiğinde kadının sperme olan alerjik reaksiyonunu azaltmak için bazı tedaviler uygulayabilir. Düzenli olarak uygulanan tedavi ile kadının eşiyle korumasız cinsel ilişkiye girmesi mümkün olabilir. Ancak spermlere karşı çok ciddi bir hassasiyete sahip olan kadınların reaksiyonu önleyip gebe kalabilmeleri için arındırılmış sperm kullanmaları en doğru yaklaşımlardan birisidir. Bununla birlikte sperm alerjisi olan çiftlere gebe kalma şansını artırmak için tüp bebek tedavisi önerilmektedir.
Sperm alerjisi nasıl tedavi edilir?
Sperm alerjisi sorunu yaşamamanın en kolay yolu kadının cildinin meni ile temas ettirilmemesidir. Bu tür bir durumda kadının meni ile temasını önlemek için çiftlerin her cinsel ilişkide prezervatif kullanmaları önerilir. Bununla birlikte boşalmadan önce adam, penisini vajinadan çıkarmalı ve dışarı boşalmalıdır.
Sperm alerjisi tedavisinde başka bir seçenek olarak intravajinal seminal uygulanabilir. Bu uygulamada bir alerji uzmanı, her 20 dakikada bir eşinin semeninin seyreltilmiş bir miktarını kadının vajina içine yerleştirir ve kadın saf meniyi tolere edene kadar semenin miktarını kademeli olarak arttırır. Bu yöntemin uygulandığı çiftlerin, bunu başarmak için her 48 saatte bir cinsel ilişkiye girmesi gerekmektedir.
Bu soruna başka bir önlem olarak; sperm alerjisine sahip kadına, hayatı tehdit eden bir alerjik reaksiyon olan anafilaksi durumunda epinefrin otomatik enjektör veya EpiPen reçete edilmektedir. Ancak sperm alerjisinde genellikle ilk 2 tedavi yolu daha sık kullanılır ve başarı da elde edilir.
Sperm alerjisi nasıl test edilir?
Sperm alerjisini test etmek için kullanılan en yaygın test yöntemi cinsel ilişkide prezervatif kullanmak ve şikayetlerin devam edip etmediğini görmektir. Bunun dışında cilde uygulanan testler de dahil olmak üzere geleneksel alerji testleri kullanılabilmektedir.
Bölgesel sperm alerjisi nedir?
Bölgesel sperm alerjisi, sperme lokalize alerjisi olan bireylerde görülür. Bu durumda kadında sadece vajinal kaşıntı olur ve vajina veya penis kaşıntılı, kırmızı, şişmiş ve boşalmadan sonra semenle temastan yaklaşık yarım saat sonrasında kabarcıklar geliştirir.
Genel sperm alerjisi nedir?
Genel alerjide, alerjik reaksiyon daha da genelleşebilir, vücudun her yerinde kaşıntıya neden olur. Hatta bazı hastalar, orgazm sonrası post-orgazmik hastalık sendromundan sonra grip benzeri hastalıklara bile yakalanabilir. Genel sperm alerjisi vakalarının semptomları arasında ateş, burun akıntısı, yorgunluk ve yanan gözler bulunurken, bunlar bir haftaya kadar sürebilir. Bu tür vakaların vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gerekir.
