Trombositler kanımızda dolaşan hücrelerdir ve hasar görmüş bir damar gördüklerinde bağlanarak bir araya gelirler. Örneğin bir kesiğiniz olduğu zaman, trombositler hasar görmüş damara giderler ve orada kanın pıhtılaşmasını sağlarlar. Orada olmalarının evrimsel bir sebebi vardır. Bu durum bizi kanamalardan kurtarır.

Trombositlerin şeklinin değişmesine ne sebep olur?

Trombositler en küçük kan hücrelerimizdirler ve sadece mikroskop altında görülebilirler. Aktif olmayan formdayken küçük tabaklar gibi görünürler. Kan damarı ise hasar gördüğünde bir sinyal gönderir. Trombositler bu sinyali aldıkları zaman o bölgeye giderler ve aktif formlarına dönüşürler. Hasarlı damarla bağlantı kurabilmek için uzun dokunaçlar geliştirirler ve bu andan itibaren bir örümcek ya da ahtapota benzerler.

Sağlıklı trombosit adedi nedir?

Bir mikrolitre kandaki normal trombosit miktarı 150.000-450.000 adet arasında değişir. 450.000’den fazla trombosite sahip olmak trombositoz adı verilen bir rahatsızlıktır, 150.000’den az olmaları ise trombositopeni olarak adlandırılır. Tam kan sayımı adlı rutin kan testi ile trombosit adetlerinizi görebilirsiniz.

Çok fazla trombosite sahip olmak ne anlama gelir?

Trombositoz adı verilen bu durumun iki tipi vardır:

• Birincil trombositoz: Kemik iliğindeki anormal hücreler trombositte artışa sebep olurlar ancak sebebi bilinmiyor.
• İkincil trombositoz: Birincil trombositoz ile aynı ancak anemi, kanser, inflamasyon veya enfeksiyon gibi rahatsızlık ve hastalıklardan kaynaklanabilir.

Belirtiler ortaya çıktığında, bunlar arasında kol ve bacaklarda spontan kan pıhtıları oluşabilir ve bu da kalp krizi ile felce sebep olabilir. Ciddi vakalarda hastaların operasyon geçirmeleri gerekebilir. Bu işlem sırasında kan alınarak trombosit adedi azaltılır, trombositler ayıklanır ve alyuvarlar kana tekrar geri verilirler.

İkincil trombositozda ise belirtiler genelde sahip olunan hastalığa aittirler. Örneğin enfeksiyon veya anemi varsa, bunları tedavi etmek trombosit adetlerinin azalmasını sağlar.

Çok az trombosite sahip olmak ne anlama gelir?

Yeterince trombositiniz yoksa buna trombositopeni adı verilir. Belirtileri arasında kolayca morarma, diş etlerinde, burunda ve sindirim yollarında kanama yaşama bulunur. Trombosit adedi düştüyse, vücutta trombosit üretiminde problem var demektir.

Sebepleri çok ancak genelde şunlardır:

• İlaçlar
• Kalıtımsal rahatsızlıklar
• Lösemi ve lenfoma gibi bazı kanser türleri
• Kanser için kemoterapi tedavisi
• Böbrek enfeksiyonu veya fonksiyon kaybı
• Çok fazla alkol

Trombositlerin kalp damar hastalıkları ile ilişkileri

Çok fazla trombositiniz varsa, pıhtı riskiniz artabilir. Ancak kardiyovasküler hastalıkların riski genelde trombosit adedinden çok trombosit fonksiyonları ile alakalıdır. Örneğin trombosit adediniz normal olabilir ancak birbirlerine çok fazla yapışıyorlarsa kalp krizi ve felç riskiniz artar.

Trombositlerin takibini yapmak

Çok fazla trombosit veya çok az trombosit, yanlış fonksiyon gösteren trombositler ve kan pıhtıları, felç, kalp krizi gibi alakalı rahatsızlıklar kalıtsal olarak aktarılabilirler. Bu nedenle ailenizde böyle durumlar varsa doktorunuza bilgi vermek önemli.

İyi hissediyor olsanız da trombositlerin fonksiyonlarının azaltılmaları için ilaca ihtiyaç duyup duymadığınızın belirlenmesi için doktorunuz sizi değerlendirmek isteyebilir. Kanı incelten en yaygın ilaç aspirin ancak son çalışmalar, 65 yaşının altındaki başka yönden sağlıklı kadınların aspirinden erkekler kadar fayda görmediklerini gösteriyorlar. Buna henüz kesin bir cevap yok.