Yer fıstığının sağlığımıza faydaları
Yer fıstığı, Güney Amerika kökenli bir fıstık türüdür. Bilimsel olarak “Arachis Hypogea” olarak bilinen yer fıstığı; nugat ve gofret gibi çeşitli ürünlerde sıkça kullanılır. Bununla birlikte fıstıklar, teknik olarak fındık türlerinden değildir. Aslında baklagil ailesine aittirler ve bu nedenle fasulye, mercimek ve soya ile aynı familyaya mensuptur. Dünya genelinde yer fıstığı nadiren çiğ yenir. Bunun yerine, çoğunlukla kavrulmuş ve tuzlanmış olarak veya fıstık ezmesi olarak tüketilir. Yer fıstıklardan yapılan diğer ürünler fıstık yağı, yerfıstığı unu ve yer fıstığı proteininidir. Yer fıstığı ürünleri çeşitli gıdalarda kullanılır; tatlılar, kekler, şekerleme, aperitifler ve soslar vb.
Yer fıstığını alelade bir yemiş olarak düşünmek yanlış olur çünkü aynı zamanda protein, sağlık yağ ve çeşitli sağlıklı besin maddeleri bakımından zengindirler. Araştırmalar yer fıstığının kilo vermede yararlı olabileceğini ve kardiyovasküler hastalık riskinin azalması ile bağlantılı olduğunu gösteriyor.
Yer Fıstığının Besin Değerleri
Gayet besleyici olan yer fıstığının 100 gramında 567 kalori vardır ve %7’si sudur. Ayrıca diğer besin içerikler aşağıdaki gibidir:
25.8 gram Protein
16.1 gram Karbonhidrat
4.7 gram Şeker
8.5 gram Lif
49.2 gram Yağ
6.28 gram doymuş yağ
24.43 gram doymamış yağ
15.56 gram çoklu doymamış yağ
15.56 gram Omega-6
Yer Fıstığı Yağ ve Protein Kaynağıdır
Yer fıstığının yağ oranı yüksektir. Aslında bunlar yağlı tohum olarak sınıflandırılır. Yerfıstığının çoğu yer fıstığı yağı elde edilmek için hasat edilir. Yağ içeriği % 44-56 aralığındadır ve çoğunlukla oleik asit ve linoleik asitten oluşan çoklu doymamış yağlarla doludur.
Yer fıstığı iyi bir proteinlerle doludur. Protein içeriği % 22-30 oranında olan yer fıstığı, zengin bir bitki esaslı protein kaynağıdır. Yer fıstığında bolca bulunan araşin ve konaraşin proteinleri, bazı insanlarda ciddi alerjik olabilir ve hayatı tehdit eden reaksiyonlara neden olabilir.
Yer fıstığında karbonhidrat miktarı düşüktür. Aslında karbonhidrat içeriği toplam ağırlığının sadece %13’ü kadardır. Karbonhidratların düşük, protein, yağ ve liflerin yüksek olduğu yer fıstığı, çok düşük bir glisemik indekse sahiptir. Bu, yer fıstığını diyabetli insanlar için özellikle uygun hale getirir.
Yer Fıstığı Vitaminler ve Minerallerler Doludur
Yer fıstığı, çeşitli vitamin ve minerallerin mükemmel bir kaynağıdır.
Biyotin: Yer fıstığı, gebelik sırasında tüketilmesi özellikle önemli olan, en zengin biyotin kaynaklarından biridir.
Bakır: Bakır eksikliği kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
Niasin: B3 vitamini olarak da bilinir, niasin vücutta çeşitli önemli işlevlere sahiptir ve düşük kalp hastalığı riski ile bağlantılıdır.
Folat: B9 vitamini veya folik asit olarak da bilinir, folat birçok temel fonksiyona sahiptir ve gebelikte özellikle önemlidir.
Manganez: İçme suyunda ve gıdalarda bulunan eser element.
E Vitamini: Yağlı gıdalarda yüksek miktarda bulunan güçlü bir antioksidandır.
Tiamin: B vitaminlerinden biri, aynı zamanda B1 vitamini olarak da bilinir. Vücudun hücrelerinin karbonhidratları enerjiye dönüştürmesine yardımcı olur ve kalbin, kasların ve sinir sisteminin işleyişi için şarttır.
Fosfor: Fıstıklar, vücut dokularının büyümesinde ve bakımında önemli bir rol oynayan iyi bir fosfor kaynağıdır.
Magnezyum: Çeşitli önemli işlevleri olan önemli bir diyet mineralidir. Magnezyum alımının kalp hastalığına karşı koruyucu olduğuna inanılmaktadır.
Kilo kaybına Yardımcı Olur
Yer fıstığı, yağ ve kalorisi yüksek olmasına rağmen kilo vermeye yardımcı olabilir.
Aslında, gözlemsel çalışmalar fıstık tüketiminin sağlıklı bir kilo statüsünün korunmasına ve obezite riskinin düşürülmesine yardımcı olabileceğini göstermiştir. Yerfıstığı tüketiminin, kilo alımının azalmasına katkıda bulunan diğer sağlıklı davranışların bir göstergesi olabilmesi de mümkündür.
Bununla birlikte, sağlıklı kadınlarda yapılan küçük bir çalışmada, düşük yağlı diyetle beslenen kadınların beslenme rutinleri, yer fıstığı bakımından zengin ve yüksek sağlıklı yağ içeren diyetle değiştirildi ve sonuç olarak kadınlar 3 kg kaybetti. Başka bir araştırma, sağlıklı erişkinlerin günlük beslenmesine 8 hafta boyunca 89 g (500 kalori) fıstık eklendiğinde, beklendiği kadar fazla kilo almadıklarını buldu. Yer fıstığı, tokluk hissini pirinç patlağı gibi diğer yaygın atıştırmalıklardan daha fazla artırarak gıda alımını azaltabilir. Fıstıktaki yüksek protein ve tekli doymamış yağ içeriği, enerji tüketimini artırabilir.
Yer fıstığı, kilo alma riskinde azalmayla bağlantılı olan çözünmeyen bir diyet lifi kaynağıdır.
Kalp Sağlığını Destekler
Kalp hastalığı dünyadaki önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Gözlemsel çalışmalar, tüketen fıstıkların kalp hastalığına karşı koruyucu olabileceğini göstermektedir. Muhtemelen birçok farklı faktörün sonucunda ortaya çıkan bu sonuç, yer fıstığının etkilerinin potansiyel açıklaması olarak kabul edilebilir. Bir şey açık; fıstık kalp sağlığını koruduğu bilinen bir dizi besin maddeleri içerir. Bunlara magnezyum, niasin, bakır, oleik asit ve resveratrol gibi çeşitli antioksidanlar dahildir.
Safra Taşını Önlemeye Yardım Edebilir
Safra taşları günümüzde yetişkinlerin yaklaşık % 10-25’ini etkiler. İki gözlemsel çalışma, sık fıstık tüketiminin hem kadınlarda hem de erkeklerde safra taşı riskini azaltabileceğini göstermektedir. Çoğu safra taşı büyük ölçüde kolesterolden oluşur. Bu nedenle, yer fıstığının kolesterol düşürücü etkisinin safra taşlarının oluşmasını engellediği sonucu çıkarılabilir. Bu bulguları doğrulamak için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Yer Fıstığı ve Aflatoksin Zehirlenmesi
Yer fıstığı bazen aflatoksin adı verilen toksik bir madde üreten bir tür küf ile kontamine olabilir. Aflatoksin zehirlenmesinin başlıca semptomları, iştah kaybı ve göz renginin sararıp bozulması (sarılık), karaciğer problemlerinin tipik bulgularıdır. Ciddi aflatoksin zehirlenmesi karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine neden olabilir. Aflatoksin kontaminasyonu riski fıstıkların depolanmasına bağlıdır, özellikle sıcak havalarda ve nemli koşullarda ve tropik bölgelerde yaygın olarak bulunur. Aflatoksin kontaminasyonu hasattan sonra fıstıkların uygun şekilde kurutulması ve saklama esnasında sıcaklık ve nemi düşük tutarak etkili bir şekilde önlenebilir.
Yer Fıstığı ve Emilim
Yer fıstığı, besin maddelerinin emilimini engelleyen ve beslenme değerini düşüren bazı maddeler içerir. Yer fıstığındaki fitik asit özellikle dikkat çekicidir. Fitik asit (fitat) tüm yenilebilir tohum, fındık, tahıl ve bakliyatta bulunur. Fıstıklardaki oranı % 0.2-4.5 arasında değişir. Fitik asit sindirim sisteminden demir ve çinko emilimini engeller. Bu nedenle, fıstıkların fazla tüketilmesi, bu minerallerin zaman içindeki eksikliklerine katkıda bulunabilir.
Fitik asit dengeli beslenenlerde ve düzenli olarak et yiyenler arasında genellikle bir endişe kaynağı değildir. Öte yandan, ana gıda kaynaklarının tahıl veya baklagiller olduğu gelişmekte olan ülkelerde sorun olabilir.
Yer Fıstığı Alerjisi
Yer fıstığı en yaygın 8 gıda alerjenlerinden biridir. Fıstıklara karşı alerjinin sadece Amerikalıların yaklaşık % 1’ini etkilediği tahmin edilmektedir. Yer fıstığı alerjileri şiddetli olabilir, hayatı tehdit edici olabilir ve fıstıklar bazen en şiddetli alerjen olarak düşünülür. Fıstık alerjisine sahip insanlar yerfıstığı ve fıstık ürünlerinden kaçınmalıdır.