Üstünüze üstünüze gelen bütün iş yüklerinin arasında maalesef kendinizi tükenmiş hissetmeniz çok normal ve sağlık endüstrisi ise maalesef insanları bu probleme karşı yeterince hazırlamıyor. Yapılan pek çok araştırmada daha iyi bir uyku kalitesine ihtiyaç duyduğunuzdan, herkesin uykudan ne kadar yoksun olduğundan bahsediliyor. Bu nedenle öncelikle uyku konusuna odaklanmak çok normal. Uykuyu iyileştirmek için elinizden geleni çoktan yapmış olabilirsiniz.

Ancak günde sekiz, dokuz saat de uyusanız, uykunuz hiç bölünmese de, uykunuzu alsanız bile, tamamen bitkin bir şekilde uyanmak mümkün. Bu da bizde bir şeylerin eksik olduğu duygusunu uyandırıyor. Akla gelen ilk seçenek genelde fiziksel olarak bir sorun olup olmadığını kontrol ettirmek. Fakat bunun sonucunda da çoğu kişide herhangi bir eksiklik ya da hastalık bulunmuyor. Peki problem nerede?

Problem aslında yorgunluğu nasıl değerlendirdiğimizde. Yorgunluk nedir? Birisi size gelip canının acıdığını söylediğinde, neresinin acıdığını sormadan konuya dair bir fikir edinemezsiniz. Hatta teşhis nasıl olacak ve tedavi nasıl ilerleyecek bunları bilmek de imkansız hale gelir. Bu nedenle doğru teşhis ve tedavi için yorgunluğun ne olduğunu, hangi alanlarda olduğunu bilmek gerekiyor.

Esasen yorgunluğun tam yedi farklı türü var ve pek çok kişi de bunlardan bir tanesinden muzdarip. İş ve yaşam dengesini kurmak önemlidir çünkü kimse hayatını bir o yanda bir bu yanda yaşamak istemez. Çünkü birisinde başarılı olmak çoğunlukla diğerinde başarısız olmak anlamına gelir. Yani hedefimiz iş ve evi birbirine entegre etmek olmalı. Doğru bir akış olursa başarı ve büyüme de mümkün olur.

Aşağıda yedi farklı dinlenme türü var: fiziksel, zihinsel, ruhsal, duygusal, sosyal, duyusal ve yaratımsal. Her dinlenme türünün kendine has özellikleri var ve bir eksiğiniz varsa bu özelliklere göre belirtiler verecektir.

Fiziksel Dinlenme

Fiziksel dinlenmenin iki bileşeni var. Aktif ve pasif. Pasif bileşen, uyuma ve kestirme gibi pasif şeylerden oluşuyor. Yüksek kaliteli bir uykuya ihtiyacımız var. Ancak fiziksel dinlenmede yoga, esneme, masaj yaptırma gibi aktif bileşenler de mevcutlar ve bunlar çalışma ortamınızın ergonomisinin bedeninize karşı toksik olmamasını sağlıyorlar.

Aktif fiziksel dinlenme eksiğinizin olduğunu gösteren işaretlerden birisi, bedendeki sızı ve ağrılardır. Uzun süre masada oturduktan sonra bacaklarda ve ayaklarda şişme olabilir, belde kasılmalar olabilir.

Zihinsel Dinlenme

Zihinsel dinlenme eksikliği olan birisi gece yattığında zihninin bir türlü durmadığını, onu sessizleştiremediğini ve uykuya dalamadığını hissedebilir. Bir diğer örnek ise markete gidince almanız gereken üç şeyi hatırlamaya çalışmak ve buna karşın bir türlü hatırlayamamaktır. Konsantrasyon ve hatırlama problemleri vardır. Seksen yaşında değilseniz bunama gibi bir probleminiz de yoktur. Otuzlarında olan insanların bile akıllarında üç tane şeyi bir kaç dakikadan uzun süre tutamadıkları görülebiliyor çünkü zihinleri çok meşgul. Zihin bu nedenle bilgiye tutunamıyor.

Sosyal Dinlenme

ebeveyn ve çocuk
ebeveyn ve çocuk

Sosyal dinlenme, etrafımızdaki yaşam veren insanların çevresinde yaşadığımız dinlenmedir. Çoğumuz zamanımızın büyük kısmını bizim sosyal enerjimizi çalan insanlarla birlikte geçiririz. Bunlar negatif insanlar değillerdir ancak enerjimizi negatif olarak çekerler. Eşiniz, çocuklarınız, iş arkadaşlarınız, müşterileriniz, bunların hepsinin sizden alacakları bir şeyi vardır. Bunu sosyal enerjiden alırlar. “Kendime bir an ayıramayacak mıyım?” diyorsanız bunu hissediyor olabilirsiniz. Herkesin aldığını ancak kimsenin size vermediğini fark ediyor olabilirsiniz.

Sosyal dinlenmenizi değerlendirmenin bir yolu, tüm ilişkilerinize göz atmaktır. Başkalarının hayatına hep siz mi bir şeyler katıyorsunuz? Bütün zamanınızı sizden bir şeye ihtiyaç duymayan insanlarla mı geçiriyor ve birbirinizin varlığından keyif mi alıyorsunuz? Hayatımızda olması gereken budur. Birlikte vakit geçirmekten keyif aldığımız insanlarla birlikte olmak. Çocuklarınız ve eşiniz sosyal dinlenmenizin bir parçası olabilirler ancak ilişkinizdeki dinamiklerin farkında olarak tüm vaktinizi onlara bir şeyler vermekle geçirmediğinizden de emin olmalısınız. Onlar da size bir şeyler vermeli.

Ruhani Dinlenme

Ruhani dinlenme, kişinin inanç sistemine aittir. Bunun özünde ise hepimizin aidiyet ihtiyacı yatar. Yani daha iyiye hizmet etmek için göstermemiz gereken efor ve işlerdir. Kendimizi tekrar insanlığa verdiğimizi hissetmemiz gerekir.

Ruhani dinlenmeden yoksun olan birisi, sadece maaşı için işe giden birisine benzer. Bu bireyler şunu kendilerine diyebilirler: “Yaptığım şeyin bir anlamı yok. Kimseye faydası dokunmuyor. Bunu yapar veya yapmazsa, iş mükemmel olsa da olmasa da, bir sonuç yaratmaz.”

Eğer işinizin bir anlamı olmadığını düşünüyorsanız, tükenirsiniz. Anlam arzusuna bağlanmanın bir yolunu bulun. Bu bir topluluk da olabilir, yaptıklarınızın işe yaradığını hissettiğiniz bir iş kültürü de olabilir, inanç temelli bir şey de olabilir. Hepimizin aidiyeti ve katkı sağladığını hissetme ihtiyacı vardır.

Duyusal Dinlenme

Çevrenizdeki duyusal girdilerin bilinçli olarak farkında olsanız da olmasanız da, bedeniniz ve bilinçaltınız buna tepki verir. Bu duyusal girdiler arkaplanda çalan bir telefonun sesi de olabilirler, bilgisayarın parlak ışığı da olabilir, evde çalışırken gelen çocukların sesi de olabilir, telefonunuzdan gelen bildirim sesi de olabilir, ve hatta bir Zoom görüşmesinin görsel arkaplanındaki insanlar bile olabilir.

Bu duyusal girdilerin hepsi zamanla duyusal fazla yüklenme sendromuna yol açarlar. Bizim bu duyusal fazlalığa verdiğimiz tepki genelde huzursuzluk, sinirlilik, kızgınlık ve öfkedir. Bu nedenle duyusal dinlenme eksiği olan insanlar kendilerini günün başında iyi hissedebilirler ancak gün sonunda neden bu kadar sinirli olduğunuza anlam vermeyebilirsiniz.

Duygusal Dinlenme

Duygusal dinlenme, duygularımızı paylaşma konusunda gerçekçi ve özel hissettiğimiz deneyimlerdir. Pek çoğumuz gizli gizli duygusal bir yük taşırız ve buna dair hislerimizi insanlarla paylaşmayız. Örneğin finansal durumumuz veya pandeminin yarattığı etkilerden çocuklarımıza bahsetmek istemeyebiliriz. Bir iş yerinde yöneticiyseniz, insanların bazılarını kovmanız gerekebilir ancak bu konuda duygularınızı paylaşamazsınız çünkü herkesin iyi hissetmesi gerekir.

Duygusal yük taşıdığımız ve duygularımızı gizlediğimiz çok zaman vardır. Bu durumda iyileşmek için onları ifade etmemiz gerekir. Duygusal dinlenme eksikliğinin belirtileri arasında duygularınızı devamlı olarak kontrol altında tutmanızın gerekmesi, hislerinize dair dürüst olma özgürlüğünüzün olmadığını düşünmeniz bulunabilir.

Yaratımsal Dinlenme

Yaratımsal dinlenme ise herhangi bir güzelliği takdir ettiğimiz anda yaşadığımız deneyimdir. Bu deniz ve dağlar gibi doğal bir güzellik de olabilir, sanat, müzik ve dans gibi yaratımsal bir güzellik de olabilir.

Bu alanda bir eksikliğe sahip olduğunuzu anlamanın en iyi yolu, yaratıcı olmakta zorlanmaktır. Beyin fırtınası yapmakta zorlanmak, problem çözmekte zorlanmak belirtileri arasındadır. Yaratıcılık sadece sanatta işe yaramaz. Her türlü inovasyon ona aittir. Pandemi döneminde pek çok insan yaratıcı enerjisinin fazlasını kullanmak zorunda kaldı çünkü bildiğimiz her şey değişti. Çok problemi çözmek gerekliydi ve bu nedenle yaratımsal enerji gerekliydi. Çoğumuz kendimizi yaratıcı bireyler olarak görmüyoruz ve bu nedenle bu harcanan enerjiyi geri yerine koymak üzerine pek düşünmüyoruz.

Nereden Başlamalı?

Bu yolculuğun başlarında tüm dinlenme türlerine ihtiyacınız olabilir. Evinizde otururken aklınıza şunlar gelebilir: “Evim var, arabam var, eşim var, çocuklarım var, hep istediğim hayat buydu ve yine de ondan nefret ediyorum”. Dışarıdan çok başarılı görünebilir ancak içeride yorgunluk ve bitkinlikten dolayı çok zorlanabilirsiniz.

Ancak tüm yedi dinlenme türünü bir anda sağlamak zor olabilir çünkü bir yemeği tek lokmada yemek zordur. İlk olarak bir alanla başlamanız gerekir. Öncelikle duygusal dinlenmeden başlamak çoğu kişi için daha kolay olabilir.

Dinlenme süreci pek sınırlama olmaksızın herhangi bir zamanda herhangi bir şeyi yapabilmenizi sağlamalıdır. Üç aylık özel bir zaman ayırmanız gerekmemeli. Hayatınızda daha iyi hissetmek için küçük ayarlamalar yaparak başlayabilirsiniz.