Alfa hidroksi asit nedir, ne işe yarar?

 

Alfa hidroksi asitler (AHA’lar), çeşitli cilt bakım ürünlerinde kullanılan ve bitki ile hayvanlardan elde edilen asitlerdir. Bu asitler serum, toner ve krem gibi yaşlanma karşıtı ürünlerde bulunabildiği gibi kimyasal peelinglerde ise yoğun şekilde bulunabilmektedir.

Cilt bakım ürünlerinde kullanılan AHA’lar genellikle şu şekilde olmaktadır:

• Sitrik asit (Turunçgillerden elde edilir)
• Glikolik Asit (Şeker kamışından elde edilir)
• Hidrosikaproik asit (Arı sütünden elde edilir)
• Hidroksikaprilik asit (Hayvanlardan elde edilir)
• Laktik asit (Laktozdan ya da diğer karbonhidratlardan elde edilir)
• Malik asit (Meyvelerden elde edilir)
• Tartarik asit (Üzümden elde edilir)

Yukarıda yer alan AHA’lar arasında en çok araştırma yapılmış olanlar glikolik ve laktik asittir. Bu nedenle reçetesiz satılan ürünlerin çoğunda glikolik ya da laktik asit yer almaktadır. AHA’lar esas olarak deriyi soymak için kullanılmakla birlikte aşağıdaki konularda da yardımcı olabilirler:

• Kolajen ve kan akışını teşvik etmek
• Yara izleri ve yaşlılık lekelerindeki renk değişimini düzeltmek
• Yüzeydeki çizgilerin ve kırışıklıkların görünümünü iyileştirmek
• Sivilce oluşumunu önlemek
• Ten rengini aydınlatmak
• Ürünün emilimini arttırmak

Alfa Hidroksi Asit Ne İşe Yarar?

Asitlerin genel amacı cildi soymak olsa da AHA’lar cildi soymanın yanı sıra başka sorunlarda da yardımcı olabilmektedir. AHA’ların cilt bakımından sağladığı faydaları aşağıda okuyabilirsiniz.

• Cildin soyulmasına yardımcı olur

AHA’lar esas olarak cildi soyarak ölü derilerden arındırmak için kullanılır. Cilt eksfoliasyonu ya da kısaca cildi soyma, ölü cilt hücrelerini ortadan kaldırarak yeni cilt hücrelerinin oluşmasına yardımcı olur.

Yaşlandıkça doğal cilt hücrelerinin yenilenme döngüsü yavaşlar ve bu da ölü hücrelerin birikmesine neden olur. Ölü cilt hücreleri çok fazla olduğundan birikme yapabilir ve teninizin solgun görünmesine yol açabilir.

Ciltte ölü hücreler biriktiği zaman kırışıklık, yaşlılık lekeleri ve akne gibi diğer cilt sorunları da ortaya çıkabilir.

AHA’ların cilt soyucu etkisi olsa da tüm AHA’ların soyma gücü aynı değildir. Kullandığınız üründeki AHA’ya göre soyuculuk miktarı değişecektir. Genel olarak ürün içerisinde ne kadar AHA yer alıyorsa soyucu etkisi o kadar fazla olacaktır.

• Cildi aydınlatmaya yardımcı olur

AHA’lar cildinizi soyduğu zaman ölü hücreler ortadan kaybolur. Bu sayede alttaki yeni cilt ortaya çıkar ve daha aydınlık ve daha canlı bir görünüm elde edersiniz. Glikolik asit içeren ürünler birikmiş ölü hücreleri yok etmeye yardımcı olurken sitrik asit içeren ürünler ise cildinizin daha da parlamasını sağlayabilir.

• Kolajen üretimini destekleyebilir

Kolajen, cildin dolgun ve pürüzsüz olmasına yardımcı olan protein bakımından zengin bir liftir. Yaş ilerledikçe kolajenler azalmaya başlar. Güneş hasarı da kolajen yıkımını hızlandırabilmektedir. Bunun sonucu olarak ise cilt gevşeyebilir ve sarkabilir.

Kolajen, cildin orta katmanı olan dermiste bulunmaktadır. Cildin üst katmanı olan epidermis soyulduğu zaman AHA gibi ürünler dermis katmanına işleyebilmektedir. AHA’lar, eski kolajen liflerini ortadan kaldırarak kolajen üretimine yardımcı olabilir.

• Yüzeysel çizgiler ile kırışıklıkların azalmasına yardımcı olabilir

AHA’ların sağladığı yaşlanma karşıtı etkilerin arasında yüzeysel çizgileri azaltmak da yer almaktadır. Bununla birlikte AHA’ların yalnızca yüzeysel çizgi ve kırışıklıklarda işe yaradığını unutmamak gerekir. Daha derin kırışıklıklarda lazerle cilt yenileme gibi yöntemler etkili olmaktadır.

• Cilde giden kan akışını destekler

AHA’ların anti-inflamatuar özellikleri, cilde giden kan akışının desteklenmesine yardımcı olabilmektedir. Bu sayede soluk ve cansız cilt tonunda düzelme sağlanabilir. Cilde giden kan akışı düzenli olduğu zaman hücreler, oksijen bakımından zengin kan hücreleri sayesinde ihtiyaç duydukları besinleri almış olurlar.

• Renk değişikliklerini azaltmaya ve düzeltmeye yardımcı olur

Ciltte renk değişiklikleri olma riski, yaş ile birlikte artış göstermektedir. Örneğin, yaşlılık lekeleri olarak bilinen kahverengi lekeler, güneşe maruz kalmanın sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu lekeler genellikle göğüs, eller ve yüz gibi güneşe sıkça maruz kalan bölgelerde görülür.

Ciltte renk değişikliklerine neden olan diğer şeyler arasında post inflamatuar hiperpigmentasyon, melazma ve sivilce izleri yer almaktadır.

AHA’lar, cilt hücrelerinin döngüsünü destekler. Yeni cilt hücreleri eşit renkte ortaya çıkar. Hatta AHA’ların uzun süreli kullanımının, renk değişikliği olan eski cildin değişmesini sağlayarak renk değişikliğini azaltabildiği söylenmektedir.

• Sivilceleri iyileştirebilir ve önleyebilir

Benzoil peroksit gibi sivilce karşıtı bazı bileşenleri daha önce duymuş olabilirsiniz. Ancak AHA’lar da tekrarlayan sivilcelerin tedavisinde ve önlenmesinde etkili olabilmektedir.

Sivilceler, gözeneklerin ölü cilt hücreleri, yağ ve bakteriler nedeniyle tıkanmasıyla meydana gelir. AHA’lar ile cildi soyarak tıkanıklığı azaltabilir ve ortadan kaldırabilir. Bunların düzenli olarak kullanılması ise ileride tıkanıklıkların oluşmasını önleme konusunda yardımcı olabilir.

AHA’lar genişlemiş gözeneklerin boyutlarını azaltma konusunda da yardımcı olabilir. Glikolik ve laktik asit, cilt soyucu etkisiyle sivilce izlerinin azaltılmasında da kullanılabilir. Sivilce için kullanılan ürünlerin bir kısmında sitrik ve malik asit gibi diğer AHA’lar da yer alabilmektedir.

AHA’ları yalnızca yüzünüz için değil, aynı zamanda sırt ve göğüs bölgesinde çıkan sivilceler için de kullanabilirsiniz.

• Ürünlerin emilimini arttırmaya yardımcı olabilir

AHA’ların cilt üzerinde doğrudan sağladığı faydaların yanı sıra ürünlerin emilimini arttırma gibi dolaylı olarak sağladığı faydalar da bulunmaktadır.

Cildinizde çok fazla ölü deri biriktiyse günlük olarak kullandığınız nemlendiriciniz yüzeyde kalabilir ve alttaki yeni hücrelere ulaşamayabilir. Glikolik asit gibi AHA’lar ölü deri hücrelerinden oluşan tabakayı ortadan kaldırarak kullandığınız ürünlerin daha etkili bir şekilde nüfuz etmesine yardımcı olabilir.

Alfa Hidroksi Asit İçeren Besinler

Yazının başlarında bahsedildiği gibi çeşitli AHA türleri bulunmaktadır ve bunların hepsi olmasa da çoğunluğu meyvelerde bulunmaktadır.

• Sitrik asit: Limon ve portakal gibi turunçgillerde bulunur.
• Malik asit: Armutta ve elmada bulunur.
• Tartarik asit: Üzümde bulunur.

Meyvelerde bulunmayan AHA’lar ise şu şekildedir:

• Glikolik asit: AHA’lar arasında belki de en ünlüsü olan glikolik asit şeker kamışında bulunur.
• Laktik asit: Sütte bulunan laktik asit süt ürünlerinde de bulunmaktadır.

AHA’ları cilt bakım ürünlerinde rahatça kullanabileceğiniz gibi bu asitleri içeren meyveleri evinizde maske yaparak da uygulayabilirsiniz.

AHA içeren maskelerden birini yapmak için üç malzemeye ihtiyacınız var: ananas, yeşil papaya ve bal.

Öncelikle taze ananas ve yeşil papaya kesin. Her birinden yarım fincan kadar yeterli olacaktır.

Sonrasında bunları ezin ya da mikserde parçalayın. Ancak mikserde parçalayacaksanız çok sıvı hale getirmeyin. Elde edeceğiniz karışım püre kıvamında olmalıdır.

Elde ettiğiniz püreye bir yemek kaşığı bal ekleyin.

Gözleriniz ve dudaklarınızdan uzak durarak maskenizi kalın bir tabaka haline bütün yüzünüze uygulayın ve en az 10 dakika bekletin.

Sonrasında yüzünüzü ılık suyla yıkayın ve nazikçe kurulayın.

Maskeyi uyguladıktan sonra yüzünüzün daha yumuşak ve daha pürüzsüz olduğunu fark edebilirsiniz. Ayrıca yüzeydeki ölü hücrelerden kurtulduğunuz için yüzünüz daha parlak görünecektir.

Alfa Hidroksi Asit Nasıl Kullanılır?

AHA’ları cilt bakım rutininize dahil etmenin çeşitli yolları bulunmaktadır. AHA’lar genellikle aşağıda yer alan cilt bakım ürünlerinde yer alır:

• Temizleyici
• Tonik
• Yüz pedleri
• Serum
• Nemlendirici

AHA içeren bazı ürünleri yıkamak gerekirken bazıları ise cilt üzerinde bırakılabilmektedir. AHA’nın gücünü, ürünün içerisindeki AHA konsantrasyonu ve ürünün tipi belirleyecektir.

AHA içeren ürünler kullanmadan önce cilt tipinizin buna uygun olup olmadığı konusunda dikkatli olmalısınız. Kullandığınız ürünlerin içerisinde halihazırda AHA bulunuyorsa ya da fiziksel soyma uyguluyorsanız, cilt bakım rutininize AHA içeren başka bir ürün eklemeniz fazla gelebilir. Cilt bakım rutininizde kullanmanız gereken ürünlerin neler olması gerektiği konusunda kafa karışıklığı yaşıyorsanız, bir dermatoloğa başvurmayı düşünebilirsiniz.

Alfa Hidroksi Asit Kullanırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

AHA’lar asit oldukları için bunları kullanırken dikkat etmeniz gereken bazı konular bulunmaktadır.

Tıpkı diğer cilt bakım ürünlerinde olduğu gibi AHA içeren ürünler kullanmadan önce şunları uygulamalısınız:

• Daha geniş bölgelere uygulamadan önce ürünü küçük bir bölgede deneyin
• Ürün tahrişe, batmaya ya da yanmaya neden olduysa hemen yıkayın ve bir daha kullanmayın
• Ürün herhangi bir reaksiyona neden olmadıysa talimatlara uyarak yüzünüzde kullanmaya devam edin

Yüzünüzde yara ya da güneş yanığı varsa AHA içeren ürünler kullanmayın. AHA içeren ürünleri bebeklerde ve çocuklarda da kullanmamak gerekir.

BHA’lar gibi AHA’lar da UV ışınlarına karşı hassasiyeti arttırabilmektedir. Bu nedenle kimyasal soyucular kullandığınızda güneş ışığına karşı cildinizi korumanız önemlidir. AHA içeren ürünler kullanacaksanız, ürünün şu özellikleri taşımasına dikkat etmelisiniz:

• Yüzde 10 ya da daha az AHA konstantrasyonu
• 3,5 ve üzeri pH
• SPF koruması

AHA ya da BHA kullandıktan sonra üzerine güneş koruyucunuzu sürebilirsiniz. Günlük olarak kullandığınız güneş koruyucunuzun şu özellikleri taşıdığından emin olun:

• Geniş spektrumlu
• Suya dayanıklı
• SPF 30 ya da daha üzeri

Sonuç Olarak

AHA’lar, cildi soymak için kullanılan organik asitlerdir. AHA’lar kullanıldıkça zaman içinde cilt dokusunu iyileştirebilir, koyu lekelerin azalmasını sağlayabilir ve gözle görülür yaşlanma belirtilerini azaltabilir. Ancak AHA’lar UV ışınlarına karşı hassasiyeti arttırabildiği için AHA içeren ürünler kullanırken güneş koruyucusu kullanmayı unutmayın.