Dünyada 300 milyon, Türkiye’de 4 milyona yakın astım hastası olduğunu biliyor muydunuz? Tabii ki bunlar kayıtlı olanlar, ya kayıtsız olanları da eklersek? Sayı ne kadar ürkütücü ve de her geçen gün bu hastalıkla doğanların olması da çok daha ürkütücü…Bir de bu hastalığa harcana paralarıları düşünün ve karşılığının da tam olarak alınamadığını…
Astım için çok fazla ilaç önerisi olsa da işin doğal yolla da takviye edilmeden rahatlatılabileceğini düşünmüyorum. Öncelikle tüm şartlar doğal ortamda sağlanarak hasta rahatlayabilir ama düzen aynı eskisine döndüğünde yine kronik olarak aynı sorunlar yaşanacaktır. Sağlıklı yaşam bütünseldir demiştik ya işte tam da bu nedenle astım için evde yapılacak bazı şeyler de var tabii…
Astım Nedir?
Astım, akciğerlere (burun, burun geçitleri, ağız ve larenks dahil) giden solunum yollarının daralması ve solunum güçlüğü ile sonuçlanan bir durumdur. Astım veya alerji olan insanlarda, astım semptomlarına neden olan bloke olmuş veya iltihaplı solunum yolları genellikle bazı yaşam tarzı değişikliklerinden ve tedavilerinden ortaya çıkabilir.
Astım bir çeşit kronik obstrüktif akciğer hastalığı. Mevsimlik, çevresel veya gıda kaynaklı alerjilerle de yakından ilişkilidir. Astımın bir özelliği semptomların, bağışıklık sistemine bir “saldırı” olarak bağışıklık sistemini ve hava geçiş yollarını tahriş eden uyaranlara yanıt olarak aniden ortaya çıkma eğiliminde olmasıdır.
Astım için tedavide yardımcı olabilecek ev yapımı takviyeler için okumaya devam edin.
Astım için Ev Reçeteleri
-
Astımı tedavi edici besinler tüketin.
Sağlıklı bir beslenme, astım hastalarına çevresel toksinler ile mücadele, inflamatuvar yanıtları kontrol etme ve besin tetikleyicileri azaltma için antioksidanlar ve besleyiciler sağlar. Çok çeşitli gıdalar yemek, sizin veya çocuğunuzun bağışıklığını desteklemek için gereken tüm besin maddelerini almasını sağlayabilir. Doğru gıdaları tüketmenin, astım için en iyi ev ilaçlarından biri olabileceğini gösteren çok sayıda çalışma var.
Astım tedavisinde beslenmenize dahil edilecek en faydalı gıdalardan bazıları şunlardır:
• Parlak renkli karotenoid gıdalar: Bu meyve ve sebzelerin turuncu veya kırmızı rengini içindeki bileşenler verir ve astım ataklarını azaltmaya yardımcı olabilir. Karotenoidler, hava geçişlerinde sağlıklı mukus zarlarının içeri gelenleri tutmasında faydası olan A vitamininin temelidir. Astımın şiddeti düşük A vitamini ile korelasyona girer, bu nedenle kök sebzeler, tatlı patatesler, havuçlar, yapraklı yeşillikler ve meyveler gibi şeylerin alımını artırır.
• Folik asitli besinler (vitamin B9): Folik asit, alerjik reaksiyonları ve iltihabı azaltır. Enflamatuar süreçleri de düzenleyerek hırıltılı solunumu düşürebilir. Yüksek folik asit içeren gıdalar yeşil yapraklı sebzeler, fasulye ve fındıktır.
• E ve C Vitaminli besinler: C vitamini güçlü bir antioksidandır ve vücudun zehirlenmesinin engellenemsine yardımcı olur, bu nedenle bazı araştırmalar daha fazla C vitamini tüketmenin hırıltılı solunumu ve iltihaplanmayı azalttığını ileri sürer. C vitamini yapraklı yeşiller, turunçgiller, turpgil sebzeler ve meyvelerden oluşur. E vitamini, fıstık ve sağlıklı bitki yağlarında bulunan güçlü bir antioksidandır.
• Magnezyumlu besinler: Düşük magnezyum seviyeleri astım oluşma riskinde artışa ve magnezyum artışının astım ataklarının şiddetini ve kas spazmı kaygısı gibi belirtileri azalttığı gösterilmiştir. Magnezyumun bronşlarda düz kas gevşemesine neden olabileceği ve havanın ciğerlere daha kolay girip çıkmasına izin verdiği bulunmuştur. Yeşillikler, fındık, fasulye, kakao ve bazı tahıllar tüketin.
• Brokoli, brokoli filizi, Brüksel lahanası filizi ve diğer turpgil sebzeler:
Bunlar birçok antioksidan ve sulforafan adı verilen önemli bileşikleri içerir. UCLA araştırmacıları, “Sulforafanın önemli bir avantajı, bileşiklerin hava kirliliğinin zararlı etkilerini engellemede etkili olabilmesi için geniş bir antioksidan enzim dizisini artırdığı görülüyor. Bu besinler, inflamatuvar süreçlere karşı koruma sağlayabilir ve çeşitli solunum koşulları için potansiyel tedavi edici olabilir.
• Sarımsak, soğan ve hardal tohumları: Hepsi doğal antimikrobik maddeler olarak kabul edilir. Bakteriyel enfeksiyonlarla savaşmaya ve genel bağışıklığı iyileştirmeye yardımcı olabilirler. Ayrıca, iltihaplanmayı önleyen quercetin adı verilen antioksidanı içerirler.
• Çiğ süt ve pastorize süt: Çiğ süt çocukları astım ve saman nezlesi belirtilerinden korumaktadır. Çiğ sütün içindeki sağlıklı probiyotikler bağışıklık sistemini güçlendirir ve araştırmalar probiyotik gıdaların sindirimi geliştirdiğini ve proteinler ve diğer allerjenler sindirim astarından geçerken alerjik reaksiyonları durdurmasına yardımcı olduğunu gösterir. Anneler, çocuklarının astım gelişmesini önleyebilirler. Gebe veya emziren besiyerlerinde probiyotikleri tüketirler.
• Prebiyotikler ve yüksek lifli gıdalar:
Bitkisel lifler, toksinleri atmamıza ve sağlıklı probiyotik bakterileri beslememize yardımcı olur. Bütün tahıllar, fındık, fasulye, tohumlar ve çiğ sebzeler probiyotik maddelerle yüklenir ve mükemmel lif kaynaklarıdır.
• Omega-3 foods: Omega-3 çoğunlukla uskumru, sardalya, somon, alabalık ve ton balığı gibi yağlı balıklarda bulunur. Fındık ve tohumlar da iyi bir doz sağlayabilir. Omega-3, hava yolu inflamasyonu ve bağışıklık sistemi reaktifliğini azalttığı için astım insidansını önemli ölçüde düşürmeye yardımcı olur.
• B5 vitamini (veya pantotenik asit) içeren gıdalar: Bu vitamini doğru bir şekilde alamayacağımız için astımı olanlar daha büyük miktarlarda ihtiyaç duymaktadır. Ayrıca astım tedavisinde kullanılan bazı ilaçların, vitamin B5 eksikliğine neden olduğu bulundu. Pantotenik asit ayrıca adrenal fonksiyonda bulunur ve stres astımda büyük rol oynamaktadır. Stresin azaltılması çok önemlidir.
2. Astımı kötüleştiren besinlerden uzak durun.
İşlenmiş ve rafine dilmiş gıdaların astımı zorlaştırdığı biliniyor. Lif eksikliği probiyotik bakterileri azaltır, mide asidini tüketir ve düzgün sindirimi engeller. Bu gıdalardaki önemli besin maddelerinin eksikliği tüm vücudu vurgular ve toksinleri nötralize etmeyi daha az etkiler. Batı beslenme düzeninde taze meyve ve sebzelerin bulunmaması, yüksek düzeydeki iltihaplanma, besin ve mineral eksiklikleri genel olarak yetersiz beslenmeye neden olur.
• Kızarmış, paketlenmiş ve işlenmiş ürünlerden uzak durmalısınız. İşlenmiş sıvı yağlar da sizi zorlar. Bu tip trans yağlar serbest radikalleri ortaya çıkardığı için zaten normalde uzak olmalıdır.
• Bebekleri toz ve pastörize mamalarla beslemek de astıma yol açabilir. Alerjik olma olasılıkları çok yüksektir.
• İşlenmiş gıdalarda yüksek şeker içeriği, mantar veya kandidanın aşırı büyümesine katkıda bulunur. Mantarın kendisi bir tetikleyici olabilir, ancak daha kötüsü sindirim sisteminden değerli besin maddeleri çalmasıdır.
• Gizli gıda alerjileri sıklıkla astım ataklarını tetikliyor. En yaygın gıda alerjileri pastörize süt ürünleri, glüten, soya, yumurta ve fıstığa karşı gelişir. Buğday gluteni ve soya çok çeşitli gıdalarda bulunur. Hidrolize sebze proteini, lesitin, nişasta ve bitkisel yağ olarak etikete gizlenirler.
• Gıda koruyucuları ve gıda boyaları astım ataklarını tetikleyebilir. MSG, tartrazin (sarı gıda boyası), sülfitler ve sülfür dioksitten kaçının.
• Hormonlar ve antibiyotiklerin yanı sıra pastörize edilmiş gıdalar ve içeceklerle tedavi edilen hayvan ürünlerinden kaçının. Çiftlikte yetiştirilen balıklar da kimyasallarla yüklüdür ve artmış cıva düzeylerine sahiptir ve astım insidansının artışı ile ilişkilidir. Kısaca doğal olanı tüketin.
3. Astım için takviyeler (özellikle Vitamin D)
Astım için ev reçetelerinin bir diğer önemi, azalmakta olan akciğer fonksiyonunu dur diyen ve bağışıklık sistemini destekleyen D vitamini.
Kalsitriol, vücudumuzda D vitamini formunu ürettiğimizde, doğal bir anti-inflamatuar olarak ortaya çıkıyor.Ancak birçok insan, dışarıda düşük beslenme değerlerine sahip besinler yiyerek D vitamininden eksik kalıyor. Günlük tavsiye edilen doz, yetişkinler için yaklaşık 600 birimdir. Güneş görmek ve sağlıklı bir beslenme kombinasyonu ile elde edilebilir.
İşte diğer takviyeler:
• C Vitamini: Bağışıklığı artırır ve bir antioksidan gibi davranarak, serbest radikal hasarını ve iltihaplanmayı azaltır.
• B vitaminleri: Bilişsel işlevleri ve bağışıklık sağlığını desteklemeye yardımcı olur. B3 ve B12 vitamini, astım hastalarında genelde düşük olur, ancak antihistaminik seviyeleri düşüren ve hırıltılı solumayı azaltır bu nedenle alınmalıdır.
• Çinko: Adrenal sağlığı destekler ve stresle baş etmede vücuda yardımcı olur, bu da kötüleşen astım semptomlarıyla bağlantılıdır.
• Magnezyum: Ağrı, anksiyete ve duygusal stres dahil astım semptom şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
4. Astım tedavisi için esansiyel yağlardan faydalanın.
Astımlı kişiler sıklıkla öksürük, hırıltı ve nefes darlığı sorunu yaşar; bunların hepsi temel yağlarla azaltılbilir. Solunum yollarında birikirken mukus, solunumu zorlar. Bazı esansiyel yağlardan bu durumda faydalanmak rahatlatıcı olabilir.
Solunum yollarını açmak için okaliptüs yağı ve nane yağıyla ev yapımı bir buhar hazırlayın. Bu karışım, iltihabı ve şişmiş lenf düğümlerini açmak için kullanılabilir. Lavanta, anksiyete ve ruh hali değişiklikleri gibi semptomların hafifletilmesine yardımcı olmak için kullanılabilir.
5. Diğer Reçete Önerileri
Tahriş edici maddelerden kurtulun
Açık havada kirlilik konusunda çok fazla şey yapamazsınız, ancak evinizdeki kirleticilerin en aza indirgenmesi, açık hava astım ataklarına duyarlılığı önemli ölçüde azaltabilir. İster inanın ister inanmayın, iç ortamlarımız dış ortamdan iki ila beş kat daha toksik olabiliyor!
Evinizde muhtemelen bulunan tahriş edici kaynakları atmanıza yardımcı olacak ipuçları:
-
Kışın bile cam açın ve içeri hava girmesini ağlayın. Eğer imkanınız varsa hava temizleyici ile de destek sağlayabilirsiniz.
• Soba ya da şömine gibi açık duman çıkartacak ateşlerden kaçının.
• Doğal temizlik maddelerine geçin. Marketten kimyasalla dolu olanlardan bir an önce kurtulun. Hatta kendi temizlik melzemelerinizi kendiniz evde yapın!
• Antibakteriyel sabun ve dezenfektanlardan uzak durun.
• Sağlık ve güzellik ürünlerinde aerosoller ve petrol esaslı bileşenlerden kaçının. Bunun yerine uçucu yağlardan yapılmış doğal ürünleri kullanın.
• Nem çeker aletlerden kullanın.
• Musluk suyundan kloru almak için bir su filtresi satın alın.
• Toz akarlarını azaltmak için elektrik süpürgesi ile temizleyebileceğiniz döşeme ve halılar tercih edin.
• Yatak takımlarını her gün yıkayın ve halıları da düzenli olarak süpürün.
• Allerjik olmayan ve tüy içermeyen çarşaf ve yastık kılıflarını kullanın. Koton olmasını tercih edin.
• Tüylü arkadaşlarınızı yatak odasından uzak tutun, evcil hayvan tüylerini iyice temizleyin.
Astım Belirtileri
• Burun akıntısı ve öksürük
• Nefes almaya çalışırken göğüste hırıltı
• Konuşurken tıkanma
• Hareket sırasında hemen yorulma
• Göğüste sıkışma
• Atak sırasında zayıf dolaşım ve kısıtlı oksijen bulguları göstermek mümkündür; mavi veya mor renkli parmak parmaklar veya cilt değişiklikleri
• Baş dönmesi, halsizlik
• Terleme ve sık nefes alma gibi gerginlik durumları
• Gözlerin sulanması, kızarması, akan burun
• Şişmiş lenf bezleri – bazen astımı olan insanlar boğuluyormuş gibi hissedebilirler
• Ağız kuruluğu
Astımın Oluşma Nedenleri
Astıma neden olur konusunda birçok farklı teori var, ancak toksinler ve tetikleyici maddeler temel neden olarak biliniyor. Astım gelişimine katkıda bulunan diğer faktörler arasında zayıf beslenme, kirlilik, antibiyotik istismarı, muhtemelen aşılar, otoimmün bozukluklar, akciğerleri etkileyen diğer tıbbi bozukluklar, genetik yatkınlık ve yüksek miktarda stres sayılabilir.
Yaşam tarzı, zayıf beslenme ve yüksek stres ortamı göz önüne alındığında astım hastalarının sayısı da şaşırtmıyor. Astım, Asya ve Afrika’nın uzak bölgelerinde seyrek görülürken; sanayileşmiş Batılı ülkelerde çok yaygın.
Astım Gelişimi için Risk Faktörleri
• Kapalı alanlarda çok fazla zaman harcamak: Bu durum, kişinin bağışıklık sistemini zorlar ve aynı zamanda belirli alerjen veya tetikleyici maddelere (toz akarları, küf darbeleri, evcil hayvan kılları ve diğer mikroplar) maruz kalmayı da artırabilir.
• Sedanter yaşam tarzı
• Obezite, alerji ve akciğerleri etkileyen, düşük bağışıklığa neden olan diğer tıbbi durumlar
• Bazen çocukluk dönemi enfeksiyonları akciğer dokusunu etkileyebilir ve hava yollarının daralmasına veya iltihaplanmasına neden olabilir.
• Genetik: Araştırmalar, astımın genetik olarak edinilmediğini göstermektedir.
• Kötü duruş: Kötü duruştan kaynaklanan akciğerlerin sıkışması semptomlara katkıda bulunabilir.
• Çevresel toksinlere maruz kalma: Dumanlar, kirlilik ve şantiyelerden çıkan kimyasallar tetikleyicidir.
