Tinea pedis olarak da adlandırılır, ayak derisini etkileyen bulaşıcı bir mantar enfeksiyonudur. Ayrıca ayak tırnaklarına ve ellere de yayılabilir. Bu fungal enfeksiyon atlet ayağı olarak da adlandırılır çünkü sporcularda daha yaygın görülür. Bulaşıcı olduğu ve toplum sağlığını da etkilediği için tedavi etmek gerekir. Diyabetiniz veya zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa, ve ayaklarınızda kaşıntılar, sulanma, içi su dolu kesecikler gelişti ise bir dermatolog ile görüşmelisiniz.
Ne Sebep Olur?
Enfekte olmuş bir kişi ile doğrudan temas ederek veya mantar ile kirlenmiş yüzeylere dokunarak bulaşabilir. Mantar, ılık ve nemli ortamlarda yaşar. Genellikle umumi duşlarda, soyunma odası zeminlerinde ve yüzme havuzlarında bulunur.
Kimler Risk Altındadır?
Ayak mantarı herkese bulaşabilir. Peki risk faktörleri nelerdir?
• Halka açık yerlerde çıplak ayakla gezmek (özellikle soyunma odaları, duşlar ve yüzme havuzlarında)
• Enfekte olan kişi ile çorap, ayakkabı veya havlu paylaşımı
• Dar ve kapalı ayakkabılar giymek
• Ayakları uzun süre ıslak tutmak
• Sürekli ayak terlemesi yaşamak
• Ayağınızda küçük bir deri veya tırnak yaralanması olması
Belirtileri Nelerdir?
Aşağıdakiler dahil ayak mantarının birçok olası belirtisi vardır:
• Ayak tabanı, ayak parmakları araları ve ayak üzerinde gelişen kaşıntı, batma ve yanma kaşıntılı kabarcıklar
• Ayak parmaklarında ve ayak tabanlarında çatlama ve soyulma
• Ayak tabanlarında veya ayakların üzerinde cilt kuruluğu
• Ayaklarda deri yumuşaması
• Renksiz, kalın ve ufalanan ayak tırnakları
• Tırnak yatağından uzaklaşan veya yükselen ayak tırnakları
Nasıl Teşhis Edilir?
Mantarı teşhis etmek bir dermatolog için oldukça kolaydır. Fakat unutmamak gerekir ki her ayak kaşıntısı mantar infeksiyonu değildir. Bazen sadece ayağın terlemesi ve nemli kalması bile kaşınması için bir sebeptir. Dermatoloğunuz gerek duyar ise yapacağı bir cilt testi ile tanıyı kolayca koyabilir. Doktor enfekte cildin küçük bir bölgesini kazıyarak preparat üzerine potasyum hidroksid (KOH) solüsyonu damlatır. KOH, normal deri hücrelerini tahrip ederek mantar hifalarının görünmesini kolaylaştırır ve böylece mantar hifaları mikroskop altında kolayca görülür.
Nasıl Tedavi Edilir?
Herşeyden önce korunmak ön plandadır. Kişisel eşyaları ev halkı ile paylaşmak mevcut infeksiyonun çok çabuk yayılmasına sebep olur. İnfeksiyon alındıktan sonra uygun olmayan tedaviler veya erken kesilen tedaviler sonrası , en ufak bir terleme döneminde bile mantar infeksiyonu nüks edebilir.
Çok yaygın olmayan infeksiyonlar topikal antifungaller ile tedavi edilebilir. Hastanın şikayetleri ve mevcut lezyonlar geçse bile tedavinin 4-6 hafta devam etmesi gerekir. En azından semptomların kaybolmasının ardından 2 hafta topikal tedaviye devam etmek uygundur. Fakat infeksiyon yaygın ise sistemik antifungal tedavi gerekebilir
Komplikasyonlar
Ayak mantarı bazı durumlarda komplikasyonlara yol açabilir. Hafif komplikasyonlar, mantara karşı alerjik reaksiyonu içerir, bu da ayaklarda veya ellerde kabarmaya neden olabilir. Fungal enfeksiyonun tedaviden sonra geri dönmesi de mümkündür.
Sekonder bakteriyel bir enfeksiyon gelişirse daha ciddi komplikasyonlar olabilir. Bu durumda ayağınız şişebilir ve ağrılı olabilir. Halsizlik, akıntı ve ateş, bakteriyel bir enfeksiyonun ek belirtileridir.
Bakteriyel enfeksiyonun lenf sistemine yayılması da mümkündür. Lenfanjit (lenf damarlarının enfeksiyonu) veya lenfadenite (lenf düğümlerinin enfeksiyonu) gibi bir deri enfeksiyonuna yol açabilir.
Uzun Vadeli Görünüm:
Mantar enfeksiyonları hafif veya şiddetli olabilir. Bazıları çabucak geçerken, diğerleri ise çok uzun süre devam eder. Mantar enfeksiyonları genellikle antifungal tedaviye çok iyi cevap verir. Bununla birlikte, bazen mantar enfeksiyonlarını ortadan kaldırmak zordur. Antifungal ilaçlarla uzun süreli tedavi gerekli olabilir. Ancak bu şartlarda bile tekrarlayabilir.
Alabileceğiniz Önlemler
Ayak mantarı enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olmak için yapabileceğiniz birkaç şey bulunmaktadır. Bunlar aşağıdakileri içerir:
• Ayaklarınızı her gün sabun ve suyla yıkayın ve özellikle ayak parmak aralarını iyice kurulayın. Gerekirse saç kurutma makinesi kullanın
• Çoraplarınızı, ayakkabılarınızı veya havlularınızı başkalarıyla paylaşmayın.
• Halka açık duşlarda, halka açık yüzme havuzlarında ve diğer halka açık yerlerde sandalet veya terlik giyin.
• Pamuk gibi nefes alabilen veya cildinizden nemi emen çoraplar giyin.
• Ayaklarınız sık terliyor ise iş yerinizde yedek çorap bulundurun ve gün ortasında değiştirin.
• Eve gittiğinizde ayaklarınızı havalandırın.
• Nefes alabilen malzemelerden yapılmış ayakkabılar giyin.
• Her gün aynı ayakkabıyı giymeyin. O gün giydiğiniz ayakkabınızın bir gün süre ile dinlendirilmesine imkan sağlayın. Nem, mantarın büyümeye devam etmesine izin verecektir.
