Ülkemizde bektaşi üzümü ya da amla olarak adlandırılan meyve, bir süper besin olarak adlandırılabilir çünkü sağlığa faydaları, beslenme değerleri ve sahip olduğu nitelikler bakımından buna oldukça yatkın bir meyve. Hatta bu meyveyi üreten ağaç için Hindistan’da bir bayram bile bulunuyor. Diğer egzotik meyveler arasında genelde dikkat etmediğimiz bu meyve, bilinmezliğini halk nezdinde korumaya devam ediyor.
Meyvenin ne kadar güçlü olabileceğini gösteren araştırmalar, onu haftada en az bir kaç defa tüketmenin faydalarını ortaya koyuyorlar.

Bektaşi Üzümü Nedir?

Latince Phyllanthus emblica olarak adlandırılan bektaşi üzümü, güneydoğu asyaya özgü bir meyve. Ağacı küçük ve orta boyutlu olan bu meyve, genellikle yuvarlak, yeşil-sarı arası bir renge sahip ve üzerinde altı tane dikey çizgi bulunuyor.
Genel anlamda ekşi, güçlü ve kekremsi bir tada sahip olduğu belirtilen meyve, Hindistan’da tuz ve kırmızı biber ile birlikte tüketiliyor. Geleneksel olarak doğal tıpta kullanılmış olan meyve, büyük besin değerine ve sağlık faydalarına sahip.

Bektaşi Üzümünün Faydaları

Fitokimyasallar Barındırır

Bektaşi üzümlerinde bol miktarda fitokimyasal bulunur, bu bileşenler güçlü antioksidan özelliklere sahiptirler ve bu nedenle vücuttaki zararlı serbest radikallerin atımına katkıda bulunurlar. Serbest radikaller vücutta biriktikleri zaman, hücrelere zarar verirler ve kronik hastalıkların ortaya çıkışına katkıda bulunurlar.

Karaciğer Sağlığını Destekler

Karaciğer bedenimizdeki en önemli organlardan bir tanesi. Detoksifikasyona yardımcı olur, yağları sindirecek salgıları salgılar ve sağlıkta önemli rol oynayan proteinleri sentezler.

Bazı araştırmalar, bektaşi üzümünün karaciğer fonksiyonlarını desteklediğini ve bu organın sağlığını koruduğunu gösteriyorlar. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, şeker hastası farelerin bektaşi üzümü ekstresi ile desteklendiklerinde, karaciğerlerindeki antioksidan seviyelerinin arttığı görülmüştür.

Hatta bazı çalışmalarda onun genel toksisite ve kanser üzerinde de etkili olduğu görülmüştür.

Kolesterol Düzeylerini Azaltır

Karaciğer sağlığını desteklemenin yanında, bektaşi üzümünün kalp sağlığını da desteklediği bazı çalışmalarda görülmüştür. Bu anlamda kandaki kolesterol düzeylerini azaltan üzüm, plaka birikimine engel oluyor ve koroner kalp hastalıkları riskini azaltıyor.

Avrupa Klinik Beslenme Yayını’nda yayınlanan bir çalışmada, 35-55 yaş aralığındaki erkeklere 28 gün boyunca bektaşi üzümü verilmiştir ve kolesterol düzeylerinin ciddi anlamda düştüğü görülmüştür. İlginç olan şu ki, bektaşi üzümü almayı bırakmalarından iki hafta sonra kolesterol düzeyleri tekrar eski haline geri dönmüştür.

Kanser Karşıtı Özellikleri Mevcuttur

Bektaşi üzümünün en önemli faydalarından bir tanesi ise onun kanser hücreleri üzerindeki etkisi ve kanseri önleyebilme kabiliyeti. 2005 yılındaki bir çalışma, farelerdeki cilt kanseri tümörlerinin oluşumunu %60 oranında azalttığını gösteriyor.
Bir başka çalışma ise insanlarda akciğer, karaciğer, göğüs, yumurtalık kanserleri üzerinde engelleyici etkisinin olduğunu gösteriyor. Bunun sebebinin fitokimyasallar ve antioksidanlar bakımından zengin olması olduğu düşünülüyor.

Kan Şekerini Kontrol Eder

Çalışmalar bektaşi üzümünün normal kan şekeri seviyesinin korunmasına yardımcı olduğunu, bunun ise yüksek lif oranı ve antioksidan içeriği ile sağlandığını gösteriyorlar.

Lifler şekerin kana emilimini yavaşlatıyorlar ve böylece kan şekeri düzeylerindeki ani artış ve azalışlar sona eriyorlar. Yüksek kan şekerini engelleyebildiği için diyabet yan etkilerini de ortadan kaldırabiliyor.

Kabızlığı Önler

Bektaşi üzümü doğal bir laksatiftir ve bu nedenle bağırsak hareketlerine destek olarak kabızlığı önler. Bol miktardaki lif içeriği, mide ve bağırsaklardan yavaşça ilerler, dışkıya kütle katar ve geçişini kolaylaştırır.

İnflamasyonu Azaltır

İnflamasyonlar zaman zaman yararlı olmalarına ve yaralanmalara karşı bağışıklık sisteminin bir tepkisi olsalar da, kronik inflamasyon pek çok hastalığın sebebi olabiliyor ve kanserle, kalp hastalıklarıyla ve diyabetle ilişkisinin olduğu biliniyor.
Bektaşi üzümü ise bu inflamasyonların azalmasına yardımcı olabiliyor. İçeriğindeki antioksidanların bunda büyük bir katkısının olduğu biliniyor.

Saçı ve Cildi Sağlıklı Tutar

Farketseniz de etmeseniz de, saçlarınız ve cildiniz üzerinde kullandığınız bazı ürünlerin içerisinde zaten bektaşi üzümü mevcuttur. Yüzyıllar boyunca cilt ve saç sağlığı için kullanılmış olan meyvenin bu özelliklerinin doğruluğunu en son araştırmalar da gösteriyorlar.
Japonya’da yapılan bir araştırmada, bektaşi üzümü ekstresinin kolajen üretimini arttırdığı ve böylece cildin gençliğini ve elastikiyetini destekleyen bu proteinin ortaya çıktığı görülmüştür. Hayvanlar üzerindeki çalışmalar ise yaralanmalar sonucunda iyileşmeyi hızlandırdığını ortaya koymuştur.
E vitamini bakımından da zengin olan meyve, böylece cildin kendini korumasını kolaylaştırıyor ve saç uzamasını da hızlandırıyor.

Sindirim Sağlığını İyileştirir

Bazı araştırmalar, bektaşi üzümünün mide bağırsak sistemini koruyucu etkilerinin olduğunu ve bunun da ülser gibi problemleri önlemekte bir hayli etkili olduğunu gösteriyorlar.

Fareler üzerindeki deneyler, mide lezyonlarının gelişimine engel olduğunu, mide salgılarını azalttığını ve mide dokusu yaralanmalarını durdurduğunu göstermiştir. Bir diğer araştırmada ise farelerde mide ülserlerinden korunmada ve onları iyileştirmede etkili olduğu görülmüştür.

Bilişsel Fonksiyonları Destekler

2016 yılındaki bir çalışmada, fareler üzerinde bektaşi üzümü ekstresi ile yapılan deneylerde, farelerin hafızalarının güçlendiği görülmüştür ve bunun yanında Alzheimer hastalığı ile bağlantılı enzimlerin miktarında azalma ortaya konulmuştur.

Bektaşi Üzümü Besin Değerleri

Bektaşi üzümleri kalori bakımından düşük değerlerdeler ancak lifler, E vitamini ve C vitamini açısından oldukça zenginler. Bunun yanında manganez, A vitamini ve potasyum içerikleri de dikkate değer.
100 gram bektaşi üzümünün tam besin değerleri şu şekilde tanımlanıyorlar:

• 44 kalori
• 10.2 gram karbonhidrat
• 0.9 gram protein
• 0.6 gram yağ
• 4.3 gram lif
• 27.7 miligram C vitamini
• 0.1 miligram manganez
• 290 IU A vitamini
• 198 miligram potasyum
• 0.1 miligram B6 vitamini
• 0.1 miligram bakır