Bilirubin, alyuvarlar parçalandıkları zaman ortaya çıkan doğal ve turuncu-sarı renkli bir pigmenttir. Karaciğer bilirubini kandan alır ve onun kimyasal yapısını değiştirir, böylece büyük kısmı safra ile birlikte dışkıyla atılır.

Bilirubin düzeyleri normalden yüksek olduğu zaman, ya alyuvar hücreleriniz normal dışı bir hızda parçalanıyorlardır, ya da karaciğeriniz atıkları doğru şekilde parçalamıyor ve kandaki bilirubini temizlemiyordur.

Bir diğer seçenek ise bilirubinin karaciğerden dışkıya geçtiği güzergah üzerinde problemler yaşanması. Bilirubin testi ise kandaki bilirubin miktarının ölçülmesini sağlayarak sarılık, anemi veya karaciğer hastalıklarının tespitini mümkün kılıyor.

Bu Test Nasıl Yapılır?

Çocuklarda ve yetişkinlerde doktorlar, bilirubin testini karaciğer ve safra kesesi hastalıklarını gözlemleyebilmek için kullanıyorlar.

Bunlar arasında siroz, hepatit ve safra taşları bulunuyor.

Ayrıca orak hücre hastalığına sahip olup olmadığınızın ve hemolitik anemiye sebep olan diğer rahatsızlıklara sahip olup olmadığınızın tespitine de yardımcı olur. Bu rahatsızlıkta alyuvar hücreleri, üretildikleri hızdan daha hızlı şekilde parçalanırlar.

Yüksek bilirubin düzeyleri cildin ve gözlerin sararmasına neden olarak sarılık adı verilen rahatsızlığı ortaya çıkartır.

Yüksek bilirubin düzeyleri özellikle yenidoğanlarda çok yaygındır. Doktorlar yenidoğanın yaşını ve bilirubin tipi ile düzeylerini ölçerek tedavinin gerekli olup olmadığını tespit ederler.

Test Sırasında Ne Olur?

Bir hemşire veya laboratuvar teknisyeni kol damarınıza bir iğne batırarak biraz kan alır. Toplanan kan bir tüpün içine birikir.
Bebeklerde ise kan genelde topuk derisinin altından alınır.

Doktor bu kanı analiz için laba gönderir.

Testten önce doktorunuza ne kadar aktif olduğunuzu, neler yediğinizi ve hangi ilaçları kullandığınızı söyleyin. Çünkü beslenme, ilaçlar ve spor sonuçları değiştirebilir.

Testten sonra günlük aktivitelerinize devam edebilirsiniz.

Kimler Olmalı, Kimler Olmamalı?

Eğer şu şartlara sahipseniz doktorunuz bilirubin testi isteyebilir:

• Sarılık belirtileri
• Anemi veya düşük alyuvar adedi
• İlaçlara toksik reaksiyonlar
• Aşırı alkol tüketimi geçmişinin varlığı
• Hepatit virüslerine maruz kalma

Ayrıca şu belirtiler varsa da doktorunuz test isteyebilir:

• Koyu idrar
• Bulantı ve kusma
• Karın ağrısı veya şişkinlik
• Kil renginde dışkı
• Yorgunluk

Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Bilirubin testi total bilirubini ölçer. İki farklı bilirubin tipinin ölçümünü de verebilir: direkt ve indirekt bilirubin.

İndirekt bilirubin: Bu bilirubin alyuvarların parçalanması ile yaratılır. Kandan karaciğere gider.

Direkt bilirubin: Bu bilirubin tipi, bilirubinin karaciğere gittikten sonra kimyasal değişime uğramış halidir. Dışkıyla atılmadan önce ince bağırsaklara geçer.

18 yaşının üzerinde olan yetişkinlerde normal total bilirubin düzeyi 1 desilitre kanda 1.2 miligrama kadar olabilir. 18 yaşının altındakilerde ise normal düzey 1 mg/dl olacaktır. Direkt bilirubin için normal düzey ise 0.3 mg/dl’den daha azdır.

Erkeklerde bilirubin kadınlardan biraz daha yüksek olma eğilimindedir. Afrikalı amerikalılarda ise diğer ırklara nazaran daha düşük bilirubin vardır.

İndirekt bilirubinden oluşan yüksek toplam bilirubinin temel sebepleri şunlar olabilir:

• Anemi
• Siroz
• Kan transfüzyonuna reaksiyon
• Gilbert sendromu
• Viral hepatit
• İlaçlara verilen reaksiyon
• Alkol kaynaklı karaciğer hastalıkları
• Safra taşları

Yorucu sporlar da bilirubin düzeyini arttırırlar.

Kafein, penisilin, yatıştırıcılar, nonsteroid anti-inflamatuvar ilaçlar ise bilirubin düzeyini azaltırlar.

Normalin altındaki bilirubin düzeyi bir sorun değildir.

Yenidoğanlarda bir kaç gün ile 2 hafta arasında geçmeyen yüksek bilirubin düzeyi şunların işareti olabilir:

• Anne ve bebek arasındaki kan uyuşmazlığı
• Oksijen yetersizliği
• Enfeksiyonlar
• Karaciğeri etkileyen hastalıklar