Bipolar bozukluk, yüksek enerji ve aktivite hisleri (manik veya hipomani) ile üzüntü, umutsuzluk ve melankoli hisleri (depresyon) arasında gidip gelen bir ruh hali ile karakterize edilen bir rahatsızlık. Bipolar belirtiler döngüler halinde geliyorlar ve geldikleri zaman günler ve aylarca devam ediyorlar.

Bipolar bozukluğun (aynı zamanda manik depresyon da deniliyor) tanımlayıcı belirtileri arasında ciddi ruh hali dalgalanmalarının varlığı bulunuyor – bunlar çok iyi hissetmekten çok kötü hissetmeye kadar gidiyor ve buna depresyon da dahildir. İyi hissedilen dönemde, bipolar belirtiler gösteren kişi dünyanın tepesinde gibi hissediyor, aklına koyduğu her şeyi yapabileceğini düşünüyor ve aynı anda bir kaç şeye birden başlıyor (hiç birini bitirmeden). Bazen bu coşkunluk dönemi ruh halinde iyileşme yerine kendini sinirlilik olarak da gösterebilir.

Bipolar bozukluğunun erken evrelerinde belirtileri başka zihinsel hastalıklarmış gibi görünebilir. Örneğin ilk olarak alkol veya uyuşturucu kullanımı veya iş ile okulda düşük performans bağlantılı olduğu düşünülebilir. Bipolar belirtiler genelde hızlıca gelip gitmezler. Belirtiler kalıcıdır ve kişinin hayatını önemli derecede etkiler. Bu rahatsızlık bazen depresyon teşhisi konulmasına sebep olur çünkü kişi manik dönemden çok hipomani dönemini yaşar. (hipomani, psikologlar tarafından dikkatli bir şekilde değerlendirilmezse normal, hedef odaklı bir aktivite için yanlış olabilir).

Bipolar bozukluk çocuklarda farklıdır ve farklı belirtiler verir. Çocuklarda buna yıkıcı duygudurum bozukluğu düzensizliği denilir.

ABD’deki Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü’ne göre, tedavi edilmediği zaman bipolar bozukluk daha kötü hale gelme eğilimindedir ve kişi tam anlamıyla manik nöbetler ve depresif nöbetler geçirir. Tedavide genelde psikiyatrik ilaçlar ile psikoterapi birlikte yürütülür ve bu tedavi genelde kişinin tüm yaşamı boyunca gerekli olur.

Bipolar Belirtileri ve Türleri

Bipolar I Bozukluğu

  • Bipolar I’in temel özelliği, kişinin tam bir manik nöbet geçirmesi (ki bu manik dönem öncesinde veya sonrasında hipomani veya majör depresyon nöbeti olabilir).
    • Manik nöbette günün büyük kısmında, neredeyse her gün ve en az bir hafta süresince kişinin enerjisi ve aktiviteleri artar, rahatsız edici olur, dışadönük olur ve yükselmiştir. Bunun yanında en az 3 ek mani belirtisi de vardır.
  • Manik ve majör depresif nöbetlerin oluşumu şizoafektif bozukluk, şizofreni, şizofreniform bozukluk, kuruntulu rahatsızlık ve diğer şizofreni spektrumundaki bozukluklar ile psikotik bozukluklar ile daha iyi şekilde açıklanmamalıdır.

Bipolar II Bozukluğu

  • Bipolar II bozukluğunda bir veya daha fazla majör depresif nöbet ve en az bir hipomanik nöbetin varlığı veya geçmişte varlığı aranır. Buna ek olarak, asla tam manik bir nöbet olmamalıdır. Hipomanik nöbet en az 4 veya daha fazla ardı ardına gün boyunca devam eder ve tam bir manik nöbet ile aynı belirtilere sahiptir.

Hem bipolar I hem de II bozukluklarında kişinin ruh hali nöbetleri vardır ve özellikleri karışmıştır. Yani manik-hipomanik dönemde ciddi depresif belirtiler vardır veya depresif nöbette manik-hipomanik belirtiler vardır.

Bipolar Bozukluk Tanısındaki Etkenler

Teşhis sırasında psikologa yardımcı olacak ve kişinin hangi tip bipolar bozukluk yaşadığının anlaşılmasını sağlayacak pek çok faktör var. Ek olarak, hem bipolar hem de depresyon, anksiyete bozukluğuyla, mevsimsel düzenle, psikotik özelliklerle, doğum sonrası depresyonla, melankoli ile ve atipik özellikler ile birlikte görülebilir.

Rahatsızlığa sahip olan insanlar farklı ruh hallerine hızlıca veya yavaşça geçebilirler. Yavaş geçişte, kişi bir sonraki ruh haline geçmeden önce haftalar veya aylar harcayabilir. Hızlı geçişte ise günler ve haftalar içerisinde ruh hali değişimleri gerçekleşir. Etkili tedavi bu dönüşümü azaltır veya durdurabilir.

Bipolar Bozukluk Belirtileri İçin Hızlı Bir Liste

Manik veya hipomanik dönemde bipolar belirtileri şöyledir:

  • kişisel önemin arttığına dair hisler
  • aşırı pozitif görünüm
  • uyku ihtiyacının ciddi anlamda azalması
  • iştah kaybı ve kilo verme
  • hızlı konuşma, fikirlerin uçuşması ve dürtüsellik
  • bir konudan diğerine atlayan düşünceler
  • kötü konsantrasyon, kolay dikkat dağınıklığı
  • artan aktivite düzeyi
  • keyif verici aktivitelere fazla dalma
  • kötü finansal tercihler, gereksiz para harcama
  • aşırı sinirlilik, agresif davranış

Depresif dönemde belirtiler şöyledir:

  • üzgünlük ve umutsuzluk hisleri
  • keyif veren veya sıradan aktivitelere ilgiyi kaybetme
  • uyuma zorluğu, sabah erken uyanma
  • enerji kaybı ve devamlı uyuşukluk
  • suçluluk hissi ve düşük özsaygı
  • konsantrasyon zorlukları
  • gelecek hakkında negatif düşünceler
  • kilo alımı veya kilo verme
  • intihar ve ölüm hakkında konuşma

Bipolar bozukluğun teşhisinde psikiyatrist, psikolog veya diğer ruh sağlığı uzmanları ile klinik görüşmeler yapılır. Belirtilerin ciddiyetini ve adetlerine dair yazılı metotlar olsa da, bu testler sadece tam bir görüşmeyi desteklerler. Bir profesyonel tarafından yapılan yüzyüze görüşmenin yerini tutmazlar. Tüm zihinsel bozukluklarda olduğu gibi, bipolar bozukluğun da teşhisinde kullanılabilecek herhangi bir kan testi veya başka biyolojik test yoktur.

Erken dönem bipolar belirti hipomani olabilir – bu dönemde kişinin enerjisi yüksektir, aşırı iyi veya sinirli ruh hali vardır, dürtüsel veya dikkatsizce davranışlar en az 4 gün sürer. Hipomani ile ilişkilendirilen belirtiler genelde iyi hissettirirler ve kişi bu belirtileri başkasından gizlemeye çalışır. Aile ve arkadaşlar bu ruh hali değişimlerini fark etseler bile kişi hiç bir şeyin yanlış olmadığını söyleyebilir.

Tüm ruh hastalıklarının teşhisinde olduğu gibi, manik depresyon belirtileri de klinik olarak dikkat çekici bir rahatsızlığa veya sosyal, mesleki veya diğer alanlarda eksikliklere sebep olmalıdırlar. Bipolar belirtiler madde kullanımı kaynaklı olmamalılar veya başka bir tıbbi rahatsızlıktan kaynaklanmamalılar.

Koronavirüs ( Covid-19), sizde travma oluşturduysa ve sürekli olarak bu konu ile ilgili yoğun ve süreğen kaygı hissediyorsanız ve  neler yapacağınızı, nasıl baş edeceğinizi bilmiyorsanız bunu birlikte çalışabiliriz. Online terapi almak isterseniz bana bu numaralardan ulaşabilirsiniz.

Uzman Klinik Psikolog Diana Güler
Telefon: 0216 266 24 48 & 0533 086 30 22
Mail: info@dianaguler.com
İnstagram: dianagulerr