Çevrenizde bulunan tanıdığınız birinin narsist olup olmadığını anlama durumu çoğunlukla karmaşıktır. Tabii bunu anlayabilmek için bir analiz ya da uygulamalı test yok maalesef. Terapistler bile bir insanın narsisizmini belirlemek için sunduğu davranış, tutum ve tepkiler üzerine gözlem yapmaları gerekir. Koşturmacanın içinde biz nasıl yapalım ki?

Tabii bunu basitleştiren küçük ipuçları var. Önemli olan bu ipuçlarını aramak ve davranışsal özellikler içinde yakalayabilmek. Aşağıda size hazırladığımız bu işaretlere yönelik listenin hepsi olmak zorunda değil. Terapistlerin rehber olarak kullandığı ‘’Tanı ve İstatistiksel El Kitabı’’na göre, kişinin narsistik olarak nitelendirilebilmesi için tanımlanan özelliklerin sadece yüzde 55’ini göstermesi gerekir. Burada yaptığımız liste açıklayıcı, böylece bir narsistin ortak davranışlarının daha derinlemesine bir görüntüsünü elde edebilirsiniz.

 

  1. Üstünlük ve yetki

Narsist dünyasının tümü iyi / kötü, üstün / düşük ve doğru / yanlış ile ilgilidir. Narsistin en üstünde yer aldığı kesin bir hiyerarşi vardır ve kendini burada güvende hisseder. Narsistler en iyi, en doğru ve en yetkili olmalıdır. Herşey yoluna koyan olmak; her şeye sahip olmak; herkesi kontrol etmek gibi. İlginçtir ki, narsistler durumların ‘’en kötüsü’’ olma duygusunu da alabilirler; en yanlış; en rahatsız, üzgün veya en yaralı olmak. Sonra yatıştırıcı bir endişe ve ödül hakkı, hatta sana zarar verme hakkına sahip olurlar ya da “işleri düzeltir” diye sadece bencilce düşünerek özür dilerler.

2. Dikkat çekme ve onaylanma için abartılı istek

narsistlerin sürekli dikkat çekmeleri gerekir. Dikkat çekmekle birlikte, yapılan her hareketin doğrulanma ve onaylaması konusunda da abartılı bir istek gösterir. Narsistler kendilerine hayran olunmasını isterler, buna neden yaratacak her hareketi yapabilirler.

Kendilerinden emin görünen görkemli tavırları ile kendilerini emniyete almış görünmelerine rağmen, narsistler aslında güvensizdirler ve korkarlar. Kırılgan egolarını onaylatmak için başkalarından övgü ve onay isterler; ancak ne kadar çok verilirse verilsin, her zaman daha fazlasını isterler.

3. Empati eksikliği

Narsistlerde empati olmaz. Başkasının yerine düşünüp muhasebe yapamazlar. Bencil oldukları için asla da çözüm üretmezler. Narsistler başkalarının düşünmesini ama kendi istediği gibi düşünmesini ister. Asla özür dilemezler. Suçlu da hissetmezler.

Ancak narsistler algılanan tehditler, öfke ve reddetme konusunda oldukça uyumludurlar. Aynı zamanda çevrelerindeki insanların diğer duygularına neredeyse kör olurlar. Duygularınızı dramatik bir şekilde harekete geçirmediğiniz sürece narsist, hissettiğiniz şeyleri doğru olarak algılamaz. Narsist öfke dolu bir sorun yaşadığında “üzgünüm” veya “seni seviyorum” diyerek bile ortada görünmez. Sana inanmaz ve yorumunuzu bir saldırı olarak yanlış algılayabilir.

4. Aşırı kontrol isteği

Narsistler yaşamın kusurlu olması hali ile sürekli olarak hayal kırıklığına uğradığından, onu kontrol etmek ve beğenisine göre kalıplamak için mümkün olduğunca çok şey yapmak isterler. Her detayı kontrol etmek isterler. Narsistlerin, etkileşimde oldukları insanlarla ilgili her bir karakterin ne yapması ve ne söylemesi gerektiği konusunda bir senaryoları vardır. Beklediği gibi davranılmazsa, oldukça üzgün ve huzursuz olurlar. Bundan sonra ne bekleyeceklerini bilmezler, çünkü senaryodan çıkılmıştır. Kendi iç oyunlarında ciddi bir kontrol isteği hissederler..

5. Sorumluluk alma eksikliği—suçlama ve saptırma

Narsistler heşeyi kontrol etmek isterler, ancak olası sonuçların sorumluluğunu almak istemezler. İşler planlarına göre gitmezse veya mükemmel olmazsa, narsist tüm suç ve sorumluluğu size yükler.

Narsistler bu tip durumlarda üzerlerinde baskı yarattığına inandıkları anne, öğretmen, koç gibi üst yetki sahibi kişileri suçlar. Onların yaptıklarını saptırarak kendilerine zarar vereceklerine inandırmaya çalışırlar.

6. Sınırların olmaması

Narsistler olayların nerede sonlandıklarını görmezler ve de bunu düşünemezler. Her şeyin onlara ait olduğuna, herkesin yaptıklarının aynısını düşünmesine ve hissetmesine inanırlar ve onlara göre herkes aynı şeyi ister. Bir narsist sizden bir şey isterse kalıcılık, talep etme, reddetme ya da somurtma ile nasıl başa çıkacağınızı öğrenmek için çok uğraşır.

7. Mükemmeliyet

Narsistlerin her şeyin mükemmel olmasına son derece ihtiyaçları vardır. Mükemmel olmalı, olayların tam olarak beklendiği gibi gerçekleşmeli ve hayat, onu hayal ettikleri gibi tam olarak devam ediyor olmalıdır. Bu tabii imkansız bir taleptir, bu da narsistin memnuniyetsiz ve perişan olması demektir. Mükemmellik talebi, narsistin şikayet etmesine ve sürekli memnuniyetsiz kalmasına neden olur.

8. Duygusal Nedenleme

Narsist bir kişiliğe nedenler olasılıklar üzerine upuzun bir konuşma yapsanız da, mantıklı bir açıklama alma olasılığınız neredeyse yoktur. Özellikle sizin üzerinizde yaratacağı duygusal olumsuzlukları kesinlikle algılayamaz. Çünkü öncelik kendi istekleri ve yapmaya odaklandıklarıdır. 

 Bu nedenle narsistler kararlarının çoğunu kendi hissettiklerine göre alırlar. Aile için ya da bütçe için iyi bir seçim olup olmamasına bakmaksızın, tamamen dürtü hissi üzerine kurulu taleplerine  bakarlar. Sıkılmış ya da bunalmış durumdaysa, ilişkiyi taşımak ya da sona erdirmek ya da yeni bir iş başlatmak isterlerse hemen yaparlar. 

9. Bölünme

Narsist kişiliğini, iyi ve kötü olarak ikiye ayırır ve ilişkilerindeki her şeyi iyi ve kötü olarak görür. Kötü düşünceler veya davranışlar, siz veya başkaları tarafından yapılır onlara göre, olumlu ve olumlu olan her şey için de kendilerinin pohpohlanmasını beklerler. Negatif sözlerini ve eylemlerini inkar ederken sizi sürekli olarak onaylamaya iterler.

10. Korku

Narsistin hayatının tamamı korku tarafından motive edilir ve tetiklenir. Çoğu narsistin korkuları derinlerde gömülüdür ve dalga geçilir, eleştirilir gibi ters düşüncelerle de diplerde kapalı kalır.

Aslında, ilişkiniz ne kadar yakın olursa o size daha az güvenir. Narsistler, gerçek kusurlarını görmenizden korktukları için, onları yargılayacak veya reddedeceğinizden korktuğundan gerçek samimiyetten veya hassasiyetten uzak kalmaya çalışır. Narsistler asla başkalarının sevgisine güven duymuyor gibi görünürler ve kırılma noktanızı bulmaya çalışmak için sizi sürekli olarak daha davranışlarla test ederler. Onların “bulunup bulunmadığı” ya da “terkedilmeleri” konusundaki çekici korkuları hiçbir zaman dağılmamaktadır.

11. Kaygı

Kaygı; derin bir duygudur. Olması muhtemel ya da hali hazırda olan olaylarla ilgili sürekli hissedilir.

Bazı narsistler endişelerini, yaşanacak olan ızdırap hakkında sürekli olarak konuşarak gösterir. Bazıları endişelerini gizler ve bastırır. Ancak çoğu narsist endişelerini en yakın sevdikleri kişilere yansıtır; Bütün bunlar kaygıları sevmeyenlere kendilerini hissettirmemek için aktarmak üzere tasarlanmıştır. Sizler kötü hissettiğinizde narsist mutlu olur. Aslında kaygısı, depresyonunuzun büyüdüğünü bildiği için daha güçlü ve daha üstün hissettiriyor.

12. Utanç

Narsistler suçlu hissetmez çünkü hep doğru olanı onlar bilir. Hareketlerindne dolayı başkalarının olumsuz etkilenebileceğini de asla kabul etmezler. Ama utanç duyarlar. Utanma, kendisi olmakla ilgili derin ve kalıcı sorunlar olması demektir. En derinlerinde hep güvensizlik, korku ve reddedilmiş sorunlar yatar.

Zayıf noktalarını gizli tutmak, narsistin benlik saygısını veya sahte olan yüzünü göstermek için şarttır. Sonuçta bununla birlikte, bunların tamamen gerçek ve şeffaf olmasını imkansız hale getiriyor.13. Gerçekten savunmasız olma becerisi yok

Narsistler, empatilerinin olmamasından ve kendilerini korumak için sürekli ihtiyaçlarından dolayı, başkaları ile duygusal olarak fazla ilgi ve bağlantı kuramazlar. Dünyaya başkasının bakış açısıyla bakamazlar. Esasen duygusal olarak kör ve yalnızdırlar. Bu onları duygusal açıdan muhtaç kılar. Bir ilişki artık tatmin edici olmadığında, çoğu zaman ilişkileri bırakır veya mümkün olan en kısa zamanda yeni bir ilişkiye başlar.

14. Bir takım içinde iletişim kurma ya da takımın parçası olma

Düşünceli, işbirlikçi davranışlar iki tarafın karşılıklı duyguları ile olabilir. Diğer kişi nasıl hissedecek? Bu eylem ikimizi mutlu edecek mi? Bu ilişkimizi nasıl etkileyecek? Bunlar, narsistlerin düşünmek için kapasite ya da motivasyona sahip olmadığı türden sorular. Narsistin başkasının duygularını anlamasını ya da fayda için istediği her şeyi bırakmasını beklemeyin.