Uzun zamandır gitmek istediğim bir yerdeyim. Artvin Gürcistan sınırında yer alan Maçahel’deyim. Fotoğraflarından, yakın arkadaşım Ayşe’min 10 senelik Maçahel sevdasından etkilenerek ve bir yeşil aşığı olarak vaktimi nihayet ayırdım. Sevgili arkadaşım  ve yoga hocam Müge Somer ‘mayısta yoga kampı yapıyorum, gelsene.’ diye mesaj atar atmaz da kaydımı yaptırdım.  Efendim öncelikle Maçahel’de nere diyenlere anlatayım.

Macahel Bölgesi Artvin’in Borçka ilçesine bağlı dağlarda konuşlanmış, Camili, Efeler, Düzenli, Uğurlu, Kayalar ve Maral Köylerinden oluşan bir bölge. Maçahel yöresi, Türkiye’den komşu ülke Gürcistan’a bağlı Acaristan Özerk Cumhuriyeti sınırları içerisine doğru yayılan uzun bir vadinin genel adı. Vadiye Macahela (veya Maçahela) vadisi de deniyor. Karadenizin bol sulak iklimine ek olarak bu vadi boyunca akan, ana kollarını Uğur-Maral ve Efeler derelerinin oluşturduğu akarsuya Macahel Suyu deniyor ve bu su sınırı geçtikten sonra, Çoruh nehriyle birleşmekte. Bu akarsuyun ve vadinin sağında ve solunda bulunan 18 köyden 6 köy Türkiye tarafında kalmakta. Bu bölge, Camili havzasına Yukarı Macahel olarak da anılır. Vadinin Acaristan tarafında kalan bölümünde (Aşağı Macahel’de) 12 köy mevcut. Camili Havzasında; Camili, Düzenli, Efeler, Kayalar, Maral, Uğur köyleri yer almakta ve yörenin eski adı Macahel (veya Maçahel) ismi halen kullanılmaktadır. Borçka-Camili karayolu üzerinde yüksekliği 1830 metre olan geçit, Küçük Yayla (Macahel Geçidi) olarak anılıyormuş. Başka Rotacılardan öğrendik. Bu arada eklemeliyim, bizi de buraları gezdirirlen her küçük detayı tur rehberi gibi değil, yerlisi olarak paylaşan Başka Rota’nın kurucusu  deneyimli rehber Mikail, eşi Selcen ve Ozan bitki örtüsünden, yemeklerine, mimariden arkeolojiye her konuda çok donanımlı, sadece derin kitabi  bilgiler değil, tarihi dahil pek çok konuda Maçahelle ilgili harika şeyler paylaştılar.

 Paylaştıkları konular şöyle,

Maçahel; Unesco tarafından dünyanın biyosfer rezervlerinden bir ilan edilmiş. Bünyesinde   birçok biyosfer rezervi diğer yasalarla koruma altına alınmış alanları (Milli Park, Dünya Miras Alanları, Ramsar Alanları gibi) kapsamaktadır. Nedir biyosfer rezervi ve işlevi nedir derseniz. Biyosfer rezervlerinin üç temel işlevi vardır;

  • Doğal yapıyı korumak; bölgede yer alan genetik tüm oluşumların, türlerin, ekosistemlerin ve bitki örtüsünün korunmasına katkıda bulunması,
  • Kalkınma; bulunduğu coğrafyadaki ekonomik kalkınmayı ve insan gelişiminin sürdürülmesini destekleyecek şekilde sosyo-kültürel ve ekolojik olarak desteklemesi,
  • Araştırma ; yerel, ulusal ve küresel ölçekte doğa koruma ve kalkınma çabalarına dönük bilimsel araştırma, izleme, eğitim ve bilgi değişimini desteklemesi

Maçahel, Avrupa ve Asya’nın tek ılıman iklim Yağmur Ormanlarına sahip bu da onu Karadenizdeki diğer orman bitki örtüsünden farklı kılıyor.

Bitki örtüsü, çeşitliliği, bozulmadan kalmış eski anıt ormanları, arıları, endemik bitkileri, su havzaları, şelaleleri ile bir doğa harikası. Hayatımda bu kadar temiz bir su, temiz bir hava görmedim. Maçahelde beni çok etkileyen başka bir unsur arıcılık. Bana göre muhteşem bir bal olan Maçahel balını ve  burada yapılan arıcılığı diğer bölgelerden ayıran en önemli unsur sadece bu bölgeye has bir arı cinsinin olması. Kafkas arısı deniler bu cins arıyı, konakladığımız Bumbulay evlerinin sahibi aynı zamanda 3 kuşaktır arıcılık yapan Kenan’dan dinledim.

Kafkas arısı;

  • Kafkas arısı (apismelliferacaucasica) çok uysal, çok çalışkan ve şiddetli soğuğa dirençli bir ırk. Hortumları diğer arı cinslerinden uzun bu da nektarı daha çok almalarını sağlıyor. Dolayısı ile Maçahelden gelen balın çok farklı bir tadı, besleyici özellikleri ise daha fazla oluyor. Çalışkanlar demiştim ya bir de hızlı ürüyorlar, Sık sık oğul veriyor, yavru verimleri yüksek ve kuvvetli aileler meydana getiriyorlar.

Arılardan sonra ağaçlarına geldi sıra, burası aynı zamanda doğa koruma alanı, yani ne demek? Doğal çevrenin koruma ve inceleme amaçlarıyla korunduğu alan demek. Bu alanlar, bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan, nadir bulunan, tehlikeye maruz kalan ve kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve doğal olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri içeren ve kesinlikle korunması  gereken, sadece bilimsel ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış doğa parçaları imiş, muhteşem doğası karşısına büyülendiğim Maçahel’in bu özelliğine hiç şaşırmadım.

Maçahel’de yer alan  Gorgit-Efeler Doğa Koruma Alanları; Avrupa ve Orta Asya’yı içine alan geniş coğrafyadaki en büyük doğal yaşlı orman ekosistemlerine sahip. Gittiğinizde göreceksiniz, ağaçların en genci 100 senelik.  Bu sebeple buradaki ağaçlara anıt ağaç denmekteymiş. Biyosfet Rezerv Alanına sahip olduğu gibi ağacından hayvanına, çiçeğinden tohumuna Maçahel biyolojik çeşitlilik açısından çok çok  zengin. Sadece bu bölgeye has saf Kafkas Arı Irkı için gen koruma havzası.

Doğal yaşlı ormanı, her biri anıt olma özelliğine sahip ağaçları bünyesinde barındıran ve dünya doğal koruma kriterlerinden son derece önemli parametre olan Doğal Eski Ormanlardandır.

Bunlardan sadece ormanları ve arıları için bile yasal olarak koruma altına alınması gereken Maçahel, benim ölmeden önce görmeniz gereken yerler listeme girdi bile.

Nerde Kalırım derseniz

Bumbulay Evleri Kenan ve Reyhan size evinizde hissettirecek.

Kenan Kahya

0 (532) 652 41 96

kenan_kahya08@hotmail.com


Nasıl gideceğim derseniz Başka Rota’nın tatlı ekibi Mikail, Selcen her şeyinizle ilgilencek, size bu yazıda anlattıklarımdan daha da fazlasını anlatacak.

http://baskarota.com