Türkiye dahil olmak üzere birçok ülkede çocukların televizyon, bilgisayar, akıllı telefon gibi elektronik cihazlara erişimi çok kolay. Elektronik cihazlar uykuyu etkileyen faktörlerin başında gelir. Çocuklarınızı elektronik cihazların zararlı etkilerinden korumak ve onlara gelişen teknolojide daha sağlıklı bir yaşam sağlamak sizlerin elinde. Bugün sizlerle elektronik cihazların çocuklarınızın uyku düzeni üzerindeki etkisini paylaşacağım.
Elektronik Cihazlar Uykuyu Nasıl Çalar?
Televizyon bilgisayar ve akıllı telefon, tablet gibi küçük elektronik cihazlar ışık saçar. Günlük ritimlerimiz uyku düzenimizi belirlerken etrafımızdaki ışığı baz alır. Bu yüzden, elektronik cihazların saçtığı mavi spektrumdaki ışık melatonin üretimini etkiler, kullanıcılar olması gerektiğinden daha yorgun hisseder.
Son zamanlarda yapılan bir araştırmada 4. ve 7. sınıf arasındaki çocuklar elektronik cihazlar ve uyku düzenleri arasındaki ilişkiyi keşfetmek üzere incelendi. Araştırılan çocukların yarısının elektronik cihazların yanında uyuduğu 75%’inin de odalarında televizyonla uyudukları belirtildi.
Genç grubun ortalama uyku süresi 9.8 saat ve üst yaş grubun ortalama uyku süresi 8.8 saat olarak belirlendi. Küçük ekranların yanında uyuyan çocukların etrafında elektronik cihaz olmayan çocuklara göre her gece yaklaşık 21 dakika daha az uyuduğu belirlendi. Televizyon karşısında uyuyan çocukların ise uyku süreleri 18 dakika daha kısa ölçüldü. Yapılan diğer araştırmalara göre televizyon açık uyumak veya çok fazla televizyon izlemek tüm yaşlardaki çocukların daha kısa süre uyumasına sebep oluyor.
Amerika’da yetişkinlerin 89%’u çocukların ise 72%’si yatak odalarında televizyon ve akıllı telefon ağırlıklı olmak üzere en az bir elektronik cihaza sahip. Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda gece açık bırakılan cep telefonu, bilgisayar, tablet, televizyon ve müzik çalarların uyku süresini fark edilir derecede azalttığı tespit edilmiştir.
Biyolojik faktörlerin dışında, oyunlar ve sosyal medya çocukları geç uyanmaya teşvik etmektedir. Gece yarısı telefona gelen uyarı veya mesaj sesleri de çocuğunuzun gece yarısı uyanmasına ve uyku düzeninin tamamen bozulmasına yol açabilir. Yetişkinlerin 26%’ı çocukların ise 16%’sı uykuya daldıkları anlarda uyanıp e-posta ve mesajlarını kontrol ediyorlar.
Yapılan anket sonuçlarına göre, 12-13 yaş aralığındaki çocukların 78%’i ve 14 yaş ve üzeri çocukların 86%’sı uyurken telefonlarını yanlarına alıyorlar. Bu ankete katılan gençlerin birçoğu arkadaşlarından gelebilecek acil arama ve mesajlara karşı arkadaşlarına erişimi her saat sağlayabilmek adına cep telefonlarını kapatmadan uyuyorlar.
Daha Fazla Uyku = Daha Sağlıklı ve Mutlu Çocuklar
Gelişme çağındaki çocuklar için uyku çok önemlidir. Yeterli süre uyumayan çocuklar standart testlerde daha düşük performans gösterirler ve daha düşük not almaya daha eğimlidirler.
Ruh hali uyku ile ilişkili bir diğer önemli alandır. Bir araştırma sonucuna göre, ekstradan 27 dakika uyumak çocukların daha zinde olmasını daha iyi davranmasını ve duygularını daha iyi kontrol etmesini sağlıyor.
Neden Çocuklar Daha Çok Uykuya İhtiyaç Duyar?
Çocuğun yaşına ve bireysel ihtiyaçlarına göre uyuması gereken zaman da değişir. Uyku süresi üzerine Amerika Ulusal Uyku Kurumu aşağıdaki listeyi hazırlamıştır:
- Yeni doğan (3aylıktan küçük): 14’ten 17 saate
- Bebekler (4-11 aylık): 12’den 15 saate
- Yeni yürüyen çocuklar (1-2 yaş): 11’den 14 saate
- Okul öncesi (3-5 yaş): 10’dan 13 saate
- Okul çağındaki çocuklar (6-13 yaş): 9’dan 11 saate
- Ergenlik çağındaki çocuklar (14-17 yaş): 8’den 10 saate
Eğer kendi uyku sürenizi merak ediyorsanız, yetişkinler için 7-9 saat (18-64 yaş arası) ve daha yaşlılar için 7-8 saat olarak belirlenmiştir.
Elektroniklerin Kullanımını Minimuma İndirin
Şimdi sizlere elektronik cihazların uyku düzeninize etkisini azaltacak birkaç küçük tavsiyelerde bulunacağım.
Tüm elektronik cihazları belli bir sürede otomatik kapanması için ayarlayın. Eğer çocuğunuz bu konuda büyük tepkiler gösterirse, onlar alışana kadar kapanma saatini yavaş yavaş daha erken saate ayarlayın.
Uyumadan önce elektronik cihazlar yerine çocuğunuza renkli dergiler ve kitaplar sunun.
Çocuklarınızın odasında televizyon olmaması en iyi sonuçtur. Fakat eğer odada televizyon varsa kurallar koymaya ve bu kuralları harfiyen yerine getirmeye özenli gösterin. Televizyonun uyumadan önce mutlaka kapanmasını sağlayın.
Uyku saatini ve uyumadan önce yapılan aktiviteleri rutin haline getirin.
Uykuya teşvik eden faktörlerden bazıları, karanlıkta, serin ortamda uyumak ve yatağın rahat olmasıdır. Verimli uykuya katkıda bulunan bu özelliklere dikkat edin.
Ebeveynlerin her hareketi çocuklar için örnek oluşturur. Elektronik cihazların kullanımı konusunda onlara örnek olun. Siz de mümkün olduğu kadar erken saatte telefonunuzu, tabletinizi, bilgisayarınızı ve özellikle televizyonu kapatın. Birlikte daha farklı ortak aktiviteler yapmaya yönelin. Bu rutin sizin de daha sağlıklı bir uykuya sahip olmanızı sağlayacaktır.
Sevgilerimle
Ayşe Tolga
