Çocuklarda öpücük hastalığı, mononükleoza sebep olan Epstein-Barr virüsünden (EBV) kaynaklanıyor. Bazen mono hastalığı olarak da adlandırıldığını duymak mümkün. Öpücük hastalığı denilmesi ise bir başkasına bu şekilde bulaşabilmesinden kaynaklı.
Bu virüsü farkında olmadan kapmak da mümkün çünkü pek çok kişi onu taşımasına karşın hasta olmuyor.
Belirtileri
Virüsü kaptıktan sonra ortaya çıkması 4-6 haftayı bulabiliyor. Ortaya çıktığı zaman özellikle küçük çocuklarda yumuşak seyrediyor ve soğuk algınlığı yahut grip ile karıştırılması mümkün. Ergenlik döneminde ise belirtiler daha belirgin oluyorlar.
Belirtiler ortaya çıkarlarsa muhtemelen şöyle olacaklardır:
- yorgunluk
- ateş
- iştahsızlık
- tahriş
- boğaz ağrısı
- boyundaki şişmiş bezler
- zayıflık ve kas ağrıları
2-4 hafta içerisinde daha iyi hissetmeye başlayabilirsiniz ancak yorgunluk genelde daha uzun sürer. Bir kaç ay sonra bile hala yorgun olabilirsiniz.
Nasıl Yayılır?
Bu virüs salyada bulunur ve enfekte olan birisini öperek kapabilirsiniz. Virüse sahip kişi ile ortak bardak kullanmak ve onun diş fırçasını kullanmak da bulaştırır. Kanda ve menide de bulunur ve bu nedenle cinsel ilişki, kan verme ve organ nakli ile kapmak da mümkün.
Virüsü başkasına bulaştırmak için hasta olmanıza da gerek yok. Virüs hastalığı atlatmanızdan sonra bile bedende uzun süre kalabiliyor. Aylar veya yıllar sonra tekrar aktif hale gelerek sizi tekrar bulaştırıcı yapabilir.
Teşhis
Sadece belirtilere bakarak kişinin öpücük hastalığına kapıldığını söylemek zor. Ateş, yorgunluk ve boğaz ağrısı soğuk algınlığı ve grip belirtisi de olabilir.
Sizi neyin hasta ettiğini öğrenmek için doktora gitmelisiniz. Büyümüş dalak gibi öpücük hastalığına sahip olduğunuzu gösteren işaretleri araştırır. Doktorunuz ayrıca şişmiş ciğer ve bademciklerde beyaz lekeleri de araştırır.
Kan testi yapılması da gerekebilir. Bu testte EBV virüsüne karşı üretilen antikorlar aranır. Bir diğer testte ise akyuvarlara göz atılır.
Tedavi
Diğer virüslerde olduğu gibi Epstein-Barr virüsü de antibiyotikler ile tedavi edilemez. Hastalık bir kaç hafta içerisinde kendi kendine geçer.
Evde Ne Yapılabilir?
Öpücük hastalığını iyileştiren bir ilaç yok ancak evde belirtiler için şunlar yapılabilir:
- Bol bol dinlenme
- Bol bol su içme
- Tuzlu su ile gargara boğaza iyi hissettirebilir
- Ağrı kesiciler ile beden ağrıları ve ateş düşürülebilir. 19 yaşından küçük çocuklara aspirin vermeyin çünkü nadiren de olsa Reye sendromu adlı nadir rahatsızlığa sebep olabiliyor.
İş ve okula biraz ara verip iyi hissedene kadar yavaşlayın. Bir ay kadar spordan, ağır kaldırmaktan ve yorucu aktivitelerden uzak durun yoksa dalağınıza zarar verebilirsiniz.
Önlenmesi
Bu virüse karşı hiç bir aşı yok. Tek yapılması gereken şey virüse sahip insanlardan kaçınmak.
Hastalığa sahip olanlarla bardak, tabak, diş fırçası paylaşmayın. Bulaştırıcı dönemdeki kişileri öpmeyin ve cinsel ilişkiye de girmeyin.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Öpücük hastalığının bazı nadir ama tehlikeli komplikasyonları var, şu belirtiler çocuğunuzda varsa doktora gidin:
- Karnın sol kısmında beliren ani ve sert ağrı, dalaktaki problemlere işaret edebilir
- Çok az idrar, dehidrasyon işaretidir
- Nefes alma ve yutkunma zorluğu, 112’yi hemen arayıın
Eğer belirtiler 4-6 hafta arasında geçmezse öpücük hastalığının yanında başka bir enfeksiyonunuz da olabilir.
EBV’den Kaynaklanan Diğer Hastalıklar
EBV virüsü öpücük hastalığına sebep olması ile bilinse de şu hastalıklara da sebep olabilir:
- Çocuklarda ishal ve kulak enfeksiyonları
- Guillain-Barre sendromu
- Burkitt lenfoma, burun ve boğaz kanserleri gibi bazı kanserler
Çalışmalar EBV ve multipl skleroz arasında da bağlantı gösteriyorlar ancak virüsün buna da sebep olduğunu belirlemek için daha fazla araştırma gerekli.
