D vitamini eksikliğinin zayıf bağışıklık sistemi, otoimmün hastalıklar ve yüksek tansiyon ile bağlantılı olduğunu düşününce, D vitamini almayı öncelik haline getirmek için iyi sebepler var ancak hala potansiyel olarak çok fazla D vitamini alma ihtimaliniz var.

Ne kadarı fazla D vitamini oluyor? Genel olarak D vitamini alması çok güvenli ve faydalı bir takviye olarak görülüyor ve bunun önemli sebeplerinden birisi insanların büyük bir kısmının bu önemli vitaminin eksikliğini yaşıyor olması. Ancak bir kaç ay veya daha uzun süre günde 10.000-40.000 IU’dan fazla alınması halinde D vitamini zehirlenmesi ortaya çıkabilir.

D vitamini fazlasının etkileri nelerdir? Aşağıda bahsedeceğimiz gibi, D vitamininin çok fazla alınmasının işaretleri arasında sık sık hasta olma, yorgunluk ve zayıflık, sindirim problemleri ve kas-kemik ağrıları bulunuyor.

Ne Kadar D Vitaminine İhtiyacınız Var?

Bedenimizin doğru şekilde işlev gösterebilmesi için yeterince D vitaminine ihtiyacımız var çünkü D vitamini vücutta çok sayıda rol oynar ve bunlar arasında kalsiyum, magnezyum ve fosfat gibi minerallerin emilimi ve yönetimi, kemik sağlığı, immün fonksiyonlar, bebek ve çocuklarda büyüme ve gelişim, hücre yenilenmesi, bilişsel sağlık ve sinir fonksiyonları bulunuyor.

Mükemmel bir dünyada olsaydık, ihtiyacımız olan tüm D vitaminini onun en iyi doğal kaynağı olan güneşten alabilirdik. Ancak günümüzde insanların güneşte yeterince vakit geçirmediğini biliyoruz ve bu da D vitaminini dünyanın en çok tüketilen takviyelerinden bir tanesi haline getiriyor.

D vitamini için henüz kabul görmüş bir günlük gereksinim miktarı bulunmuyor ancak sağlık uzmanları özellikle D3 olmak üzere D vitamini takviyelerinin yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde fayda sağlayabileceği üzerine anlaşıyorlar. USDA’ya göre D vitamini eksikliğini önlemek için önerilen standart miktar yetişkinler için günde 600-800 IU, çocuklar içinse 400 IU. Ancak bazıları bunun günde 2000-5000 IU gibi daha yüksek bir miktar olması gerektiğini düşünüyor.

Günlük olarak ihtiyaç duyduğunuz D vitamini miktarı ağırlığınız, yaşınız, cinsiyetiniz ve tıbbi geçmişiniz gibi pek çok faktöre bağlı. Genel bir öneri olarak D3 vitamini takviyesi formunda şu miktarları hedefleyin:

• 5 yaşından küçük çocuklar: her gün yarım kilo başına 35 IU
• 5-10 yaş arası çocuklar: her gün 2500 IU
• Yetişkinler, hamile kadınlar, emziren kadınlar: her gün 5000 IU

Her gün 5000 IU D3 vitamini almak güvenli mi? Eğer değilse ne kadar D3 vitamini güvenli? Günlük 5000 IU D3 vitamini alma ile ilgili çok az risk var ancak bazı insanlarda daha fazla veya azı daha iyi olabilir.

Yeterince D vitamini tanımı ne zaman ortaya çıkar? Pek çok uzman D vitamini düzeylerinin eksikliğini engellemek için kanda mililitrede 20 nanogram kadar olması gerektiğine inanıyor. Diğer yandan, D vitamini zehirlenmesi için kanda 200-240 ng/mL düzeyinde bulunması gerekli.

Hali hazırda eksikliğiniz varsa çok fazla D vitamini alabilir misiniz? Eğer bir kan testinde D vitamini az çıkarsa, uzun süre küçük dozlar alabilir veya bir kaç hafta boyunca yüksek dozlar alarak eksiği kapatabilirsiniz. Eğer tek bir seferde 40.000 IU gibi çok yüksek dozlar alırsanız yan etkiler ortaya çıkabilirler.

Çok Fazla D Vitamininin İşaretleri

Uzun süre yüksek dozlarda takviye alırsanız çok fazla D vitamininin belirtilerini yaşama ihtimaliniz var. Bunun bazı işaretleri şöyle:

• Daha sık hasta olma
• Bitkinlik
• Karın ağrısı ve bulantılar, kabızlık, ishal ve iştah kaybı gibi sindirim problemleri
• Susuzluk ve kuru ağızda artış
• Sık idrara çıkma
• Kas zayıflığı ve ağrıları
• Kemik ağrıları
• Yorgunluk ve rehavet
• Sersemlik, kafası karışık hissetme
• Göğüs ağrıları
• Düzensiz kalp atışları
• Tansiyonda değişimler
• Baş ağrıları

Çok fazla D vitamini anksiyeteye sebep olabilir mi? D vitamini zehirlenmesi hızlı kalp atışı, kafa karışıklığı, huzursuzluk ve göğüs ağrılarına sebep olduğundan potansiyel olarak anksiyete ile bağlantılı hislere sebep olabilir.

Çok Fazla D Vitamininin Tehlikeleri

D vitamini zehirlenmesi hipervitaminoz D veya D vitamini intoksikasyonu olarak da adlandırılıyor. Çok fazla D vitamini almanın sorun olmasının sebebi (A, E ve K vitaminleri ile birlikte), onun yağda çözünen bir vitamin olması. Yani beden yağlarında depolanıyor ve bedende uzun süre kalabiliyor.

D vitaminini yüksek dozlarda almak karaciğerin 25(OH)D adı verilen bir kimyasal üretmesine sebep oluyor ve bu da kan akışında kalsiyum birikimine sebep oluyor. Nadiren de olsa bu durum böbrek hasarına ve böbreklerde kalsiyum birikimine sebep oluyor.

Bu ciddi rahatsızlık bulantı, dehidrasyon, ateş ve ağrı gibi belirtiler verebiliyor.
25(OH)D kan testi ile ölçülebiliyor. Kanda 150 ng/ml’den fazla bulunması potansiyel olarak zehirli düzey kabul ediliyor.

D Vitamini Fazlalığı Nasıl Önlenir ve Tedavi Edilir?

D vitamini zehirlenmesinden kaçınmanın en iyi yolu D vitaminini takviye formunda çok yüksek dozlarda almamak. Örneğin arka arkaya bir kaç günden fazla 10.000 IU düzeyinin üzerine çıkmamak.

D vitamini zehirlenmesinin ortaya çıkma ihtimali bir kaç ay veya daha uzun süre 40.000 IU veya daha yüksek dozlarda günlük alınması sonucu artar. Ayrıca tek bir seferde veya 24 saat içerisinde 300.000 IU gibi alımlar da potansiyel olarak zehirlenme riski yaratır.

Bu miktarlar 60-90 kilogram arası ortalama ağırlıklı yetişkinler için geçerlidirler ancak çocuklar ve daha hafif olanlar için uygulanabilir değillerdir. 10-35 kg arasındaki çocuklarda 24 saat içinde 50.000 IU veya 3 ay boyunca günde 2000-6000 IU miktarında almak D vitamini zehirlenmesine sebep olabilir.

Eğer kandaki düzeyi çok yüksek çıkarsa, fazla D vitamini nasıl atılmalı?

Eğer bedeninizden D vitaminini atmanız gerekiyorsa, doktor D vitamini zehirlenmesi tedavisine D vitamini alımını bırakma, kalsiyum alımını sınırlama ve kortikosteroidler veya bifosfonatlar gibi damar içi sıvı ve ilaçların verilmesi ile başlayabilir.
İdeal şartlar altında kandaki yüksek D vitamini düzeylerini güneşe yeterince maruz kalarak veya güvenli dozlarda takviyeler alarak sürdürmeniz istenir. Pek çok günde cildinizi 15-20 dakika güneş koruyucu olmadan güneşe maruz bırakmanız, yeterince D vitamini almanızı sağlar. Balık ve diğer deniz ürünleri, yumurta ve çiğ süt gibi D vitamini zengini gıdalar tüketmek de D vitamini düzeylerinizi iyileştirebilir. Güneş ışığı ve D vitaminli gıdalar D vitamini zehirlenmesine sebep olmazlar çünkü vücut bu kaynaklardan ne kadar D vitamini üretileceğini ve emileceğini kontrol eder.

Kimler D Vitamininden Kaçınmalı?

Başka günlük ilaçlar alıyorsanız ne kadar D vitamini çok fazladır? D vitamini bazı ilaçlar ile etkileşime girdiği için, aşağıdaki ilaçları alanların D vitamini takviyeleri almamaları gerekiyor:

• Steroidler
• Epilepsi ilaçları
• Kilo verme ilaçları
• Cholestyramine

Aşağıdaki sağlık problemlerine sahip olanların da doktor gözetiminde olmadan D vitamini takviyesi almamaları gerekli:

• Hiperkalsemi
• Böbrek hastalıkları
• Karaciğer hastalıkları
• Pankreatit
• Primer hipertiroid
• Kanser
• Sarkoidoz
• Granulomlu tüberküloz
• Metastatik kemik hastalığı
• Williams sendromu

D Vitamini Alımına Dair Uyarılar

Eğer D vitamini yan etkilerinin işaretlerini fark ederseniz ve 24 saatte 300.000 IU’dan fazla veya bir kaç ay boyunca günde 10.000 IU’dan fazla D vitamini alarak zehirlenmesi riski altındaysanız, D vitamini almayı bırakın ve kan testi için hemen doktorunuza gidin. Doktor hiperkalsemi testi yapacaktır ve ayrıca sahip olduğunuz belirtiler konusunda sizinle görüşecektir.

D vitaminini çok fazla almak bazı durumlarda tehlikeli olabilse de, çok az D vitamininin de sorun olduğunu unutmayın. Hedefiniz bir denge tutturmak ve çok fazla almadan bedenin ihtiyaç duyduğu D vitamini miktarını almak.