Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklar, pandemi ile birlikte karşılaştıkları günlük zorluklarda artış yaşadı. Sanal öğrenme yöntemlerindeki zorluklar, bu çocuklarda hayal kırıklığı ve endişeye dair kısır döngünün beslenmesine yol açabilir. Bu nedenle ebeveynlerin destek sağlama ve gerekirse tedaviye başvurmada aktif rol oynamaları çok önemlidir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocuklarda en çok teşhis edilen davranış bozukluklarından biridir. DEHB, çocuğun planlama, dikkatini odaklama ve duygularını düzenleme yeteneğini zaten etkileyen bir durumken bir de küresel krizle birlikte bu çocukların yaşadıkları günlük zorluklar daha da kötü hale gelebilir.

DEHB’li gençler ruh sağlığı sorunlarına diğer insanlardan daha fazla duyarlıdır. DEH belirtileri ise pandemideki yaşamı daha zor hale getirerek stresi ve ruh sağlığı sorunları riskini arttırarak kısır bir döngüye neden olur.

DEHB ve Ruh Sağlığı

DEHB’li çocukların dikkati kolayca dağılır, ayrıntıları hatırlamakta ve görevlerini tamamlamakta zorlanabilirler. Ayrıca kolayca bunalabilir ve sıkılabilirler. Bu da davranışsal sorunlara yol açabilir. Pek çok çocuk için bu sorunlar reddedilmeye ve düşük benlik saygısına neden olabilir.

Pandemi sırasında kaygı ve depresyonun artmasıyla birlikte DEHB’li çocuklar, sorunlarını yönetmelerine yardımcı olan yapılardaki ve faaliyetlerdeki değişiklikler nedeniyle daha büyük ruh sağlığı sorunları yaşama riskine maruz kaldılar.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre DEHB teşhisi konan çocukların yaklaşık yüzde 77’si ilaç tedavisi ya da davranışsal tedavi görmektedir. Tedavi görmek elbette çok faydalı olabilir. Bununla birlikte DEHB’li yetişkinlerin kullandıkları pek çok ilaç ve başa çıkma tedavisi olabilse de çocuklar ve aileleri için bu durum genelde geçerli değildir.

Çocuklar ve ebeveynleri, DEHB’nin ne olduğu ve bu konuda ne yapılabileceğini anlama konusunda henüz yeni bilgi sahibi olmaya başlamış olabilirler. Sonrasında pandeminin çıkmasıyla birlikte hayatta sürekli olarak iniş-çıkışlar meydana gelerek etkili bir tedavi planı uygulamak zor hale gelmiş olabilir.

DEHB Akran İlişkilerini Nasıl Etkiler?

Okulda ve işte başarılı olmak için planlama, hedefler belirleme, göreve devam etme, dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırma, hız arttırma ve ilerlemeyi takip etme gibi yeteneklerimize güveniriz. Frontal lobun sağladığı bu işlevler, evden çalışmak ve evden öğretim görmek gibi öngörülemeyen ve yapılandırmamış durumlarda daha da önemlidir.

DEHB’li çocuk ve ergenlerde bu işlevler daha az gelişmiş olduğu için bireylerin yapıya ve öngörülebilirliğe sahip olmaları daha da önemlidir. Pandemiyle birlikte görülen belirsizlik, ani değişiklikler ve evden öğretim görmeye geçişle birlikte DEHB’li okul çağındaki çocuklar için işler karışık hale geldi.

DEHB’li çocukların, onların “frontal lobu” gibi hareket edecek ebeveynlere, öğretmenlere ve çalışma ortamlarına ihtiyaçları var. Pandemi stresi herkesi etkilemesi ve salgın dalgaları görülürken ayarlamalar yapmak için çabalanması ile her şey daha da zorlaştı.

DEHB’li çocukların pandemi sürecinde yaşadıkları deneyimlere odaklanan yakın tarihli bir çalışmada DEHB’li çocukların, Covid-19 oranlarının daha yüksek olmadığını, ancak pandemi süresince akranlarına kıyasla eğitim ve ruh sağlığı sorunları yaşama oranlarının daha yüksek olduğu görüldü.

DEHB’li gençler, pandemi sonucu özellikle okulda eğitimin kesintiye uğramasına karşı savunmasızlardı. Buna artan kaygı seviyeleri ve aileyle çatışmalar şeklinde tepki verdiler. Ebeveyn izlemesi gibi DEHB’si olmayan gençler için faydalı olan faktörlere ise daha az tepki gösterdiler.

Çalışmadan elde edilen bulgular, DEHB’li çocukların ve ailelerin okullardan ek yardım ve desteğe ihtiyaç duyabileceklerini göstermektedir. Bu bulgulara göre DEHB’li gençlerin, hem okulda hem de okul dışında desteğe ihtiyaçları var.

DEHB ile Başa Çıkmak için Ebeveyn Programları

Çocuğun başarısından emin olmak için ebeveynlerin okul ile birlikte çalışmaları gerekir. Ancak pandemiden sonra okulların da büyük bir stres altında olduklarını anlamak gerekir.

Çocuğunuzun sorunlarını ve ihtiyaçlarını keskin bir şekilde belirtmeli ve onunla çatışmak yerine onun yanında yer almalı ve okulla birlikte çalışmak için her türlü çabayı göstermelisiniz.

Pandemi stresi ve belirsizler bir süre daha devam edebileceği için DEHB nedeniyle pandemide zorlanan çocuklara ebeveynleri destek olurken aktif bir rol almalıdır.

Mümkünse çocukları terapiyle tanıştırmak gerekir. DEHB ile yaşamanın yarattığı endişe ve engeller hakkında konuşmak, çocuk tarafından empati ile karşılanıyorsa yardımcı olabilir. Hepsinden önemlisi uzman bir doktorla görüşmek, hangi tedavinin en etkili olabileceğini belirleme konusunda yardımcı olabilir.

Sonuç Olarak

DEHB’li çocuklara güçlü yönlerini hatırlatmak önemlidir. Bu çocuklar pandemide yaşadıkları mücadelede yalnız değiller. Ancak şartlar DEHB’li çocuklar için özellikle zor olduğu için destek ve doğru tedavi ile bu sorunun daha kontrol edilebilir hale getirilmesi mümkün.

Kaynak: https://www.verywellmind.com/kids-with-adhd-are-having-an-especially-hard-time-coping-with-covid-19-challenges-5216981