Ruh sağlığınız günlük yaşamda nasıl düşündüğünüzü, nasıl hissettiğinizi ve davrandığınızı etkiler. Aynı zamanda stresle başa çıkma, zorlukların üstesinden gelme, ilişkiler oluşturma ve yaşamdaki gerileme ve zorlu günleri geride bırakabilme yeteneğinizi de etkiler.

Güçlü bir ruh sağlığı sadece ruh sağlığı problemlerinin yoksunluğu ile olmaz. Zihinsel veya duygusal olarak sağlıklı olmak sadece depresyonsuz, anksiyetesiz veya başka psikolojik problemler olmadan yaşamak değildir. Ruh hastalıklarının yoksunluğundan ziyade, ruh sağlığı pozitif karakteristiklerin varlığına işaret eder.

Ruh sağlığı iyi olan insanlarda şu özellikler mevcuttur:

  • Memnuniyet hissi
  • Yaşama şevki ve gülme, eğlenme yeteneği
  • Stresle başa çıkma ve zorluklarda ayağa kalkma yeteneği
  • Hem aktivitelerde hem de ilişkilerde anlam ve hedef hissi
  • Yeni yetenekler öğrenme esnekliği ve değişime adapte olabilme
  • İş ve oyun, dinlenme, aktiviteler arasında denge
  • Tatmin edici ilişkiler kurabilme ve sürdürebilme yeteneği
  • Kendine güven ve yüksek özsaygı

Belli bir ruh sağlığı problemiyle başa çıkmaya çalışmak, duygularınızı daha iyi yönetmek ve hatta sadece daha pozitif ve enerjik hissetmek, hedef ne olursa olsun ruh sağlığınızın kontrolünü ele alabilmeniz için pek çok yol var.

Direnç ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki

Sağlam bir ruh sağlığına sahip olmak asla zor zamanlar geçirmemek veya duygusal problemler yaşamamak anlamına gelmiyor. Hepimiz hayal kırıklıkları, kayıplar ve değişim ile başa çıkmak zorunda kalıyoruz. Bunlar yaşamın normal birer parçası olsalar da, yine de üzüntüye, anksiyeteye ve strese sebep olabiliyorlar. Ancak fiziksel olarak sağlıklı insanların hastalık ve sakatlıkları daha kolay atlattıkları gibi, güçlü ruh sağlığına sahip olan insanlar da sıkıntıları, travmaları ve stresi daha kolay atlatırlar. Buna direnç adı verilir.

Duygusal ve zihinsel olarak dirençli olan insanlar zorlu durumlarla başa çıkacak araçlara sahiptirler ve pozitif bakış açısını koruyabilirler. Sadece iyi zamanlarda değil, kötü zamanlarda da odaklanmış, esnek ve üretken kalırlar. Dirençleri onları aynı zamanda yeni deneyimler ve belirsiz geleceklerden daha az korkar hale getirir. Bir problemin nasıl çözüleceğinin farkına hemen varamasalar bile zamanla bir çözümün bulunacağı konusunda umuda sahiptirler.

Ruh Sağlığını Nasıl Güçlendirmeli?

Herkes ruh sağlığı veya duygusal sağlık problemlerine sahip olabilir ve yaşamımız boyunca çoğumuz bunları yaşayacağız. Sadece bir yıl içerisinde 5 kişiden 1 tanesi tanı konabilir bir ruh hastalığına sahip olacak. Yine de ruh sağlığı problemlerinin bu kadar yaygın olmalarına karşın çoğumuz durumu iyileştirmek için efor sarfetmiyoruz.

Bize bir şeylerin yanlış gittiğini söylemeye çalışan duygusal mesajları gözardı ediyoruz ve kendimizi alkol, ilaçlar veya kendimize zarar veren davranışlar ile tedavi etmeye çalışıyor veya dikkatimizi başka yöne çekmeye çalışıyoruz. Problemlerimizi başkalarının fark etmeyeceğini umarak şişelere kapatıyoruz. Problemin zaman içerisinde kendi kendine iyileşmesini umuyoruz. Veya sadece her şeye boş verip kendimize böyle olduğumuzu söylüyoruz.

İyi haber: kötü hissetmek zorunda değilsiniz. Ruh halinizi iyileştirmek, daha dirençli olmak ve yaşamdan daha fazla keyif almak için gerçekleştirebileceğiniz uygulamalar var. Ancak fiziksel sağlığı korumak için efor sarfetmek gerektiği gibi, ruh sağlığında da çaba göstermek gerekiyor. Güçlü bir zihin sağlığı için daha sıkı çalışmak gerek çünkü yaşam duygusal sağlığımız üzerine çok fazla yük bindiriyor.

Neden Sık Sık Ruh Sağlığı İhtiyaçlarımızı Belirlemekte Başarısız Oluyoruz?

Ruh sağlığı ihtiyaçlarımızı gözardı etmemizin bir kaç sebebi var:

  • Bazı toplumlarda ruh hastalıkları ve duygusal problemler fiziksel rahatsızlıklardan daha az önemli görülürler. Bir zayıflık belirtisi ve kişinin kendi hatası olarak görülürler.
  • Bazı insanlar ruh sağlığı problemlerini içinden çıkılması gereken bir şey olarak görürler. Özellikle erkekler, yardım almak yerine içlerine atarlar.
  • Modern çağda, karmaşık problemlere basit cevaplar bulma takıntısı var. Başkaları ile bağ kurmak için insanlara gerçek dünyada ulaşmak yerine sosyal medyayı kullanıyoruz. Ruh halimizi iyileştirmek ve depresyondan kurtulmak için altta yatan sebepleri ortadan kaldırmak yerine hap alıyoruz.
  • Pek çok insan ruh sağlığı ve duygusal problemleri için yardım alırsa tek tedavi seçeneğinin ilaçlar(istenmeyen yan etkilerle birlikte gelen) veya terapi(uzun ve pahalı olabilen) olduğunu düşünür. Esasında problem ne olursa olsun daha iyi bir ruh sağlığı ve duygusal sağlık için atabileceğiniz adımlar var.

Sosyal Bağlantıları Öncelik Haline Getirin, Özellikle de Yüzyüze Olanları

Ruh sağlığınızı ve duygusal sağlığınızı iyileştirmek için ne kadar çok zaman ayırırsanız ayırın, yine de en iyi şekilde hissetmek için başkalarına ihtiyacınız olacak. İnsanlar ilişkiler ve başkaları ile pozitif bağlantılara ihtiyaç duyan sosyal yaratıklardır. İzolasyon, yalnızlık içerisinde hayatta kalmaya ve gelişmeye ayarlı değiliz. Sosyal beyinlerimiz deneyimlerimiz bizi utangaç ve başkalarına güvenmez hale getirseler bile arkadaşlık ararlar.

Yüzyüze Bağlantı Neden Önemli?

Telefon görüşmeleri ve sosyal ağların önemli bir yeri var ancak hiç bir şey stresi savuşturacak, ruh halini iyileştirecek yüzyüze görüşmelerin kalitesini yakalayamaz.

Burada temel nokta iyi bir dinleyici olan birisiyle görüşmek. Bu kişi düzenli olarak konuşabileceğiniz, sizin nasıl düşünüp nasıl hissedeceğinizi söylemeden sizi dinleyecek birisi olmalı. İyi bir dinleyici kelimelerinizin ardındaki hisleri de dinler ve araya girmez, yargılamaz veya eleştirmez.

Başkalarına ulaşmak bir zayıflık belirtisi değil ve sizi onlar için bir yük haline getirmez. Çoğu insan onlara itirafta bulunacak kadar güveniyorsanız bundan gurur duyar. Eğer gidecek kimseniz yoksa yeni arkadaşlıklar edinmenin ve destek ağınızı genişletmenin pek çok yolu var. Aynı zamanda gün içerisinde karşılaştığınız komşular, otobüsteki insanlar, kahvenizi getiren görevli gibi insanlarla yüzyüze etkileşimde bulunmak da önemli. Göz kontağı kurun ve gülümseyin, arkadaşça bir selam verin ve küçük bir sohbet gerçekleştirin.

Başkalarıyla Bağ Kurmak İçin İpuçları

  • Buluşmak için bir arkadaşı veya sevdiğiniz kişiyi arayın. Eğer ikinizin de meşgul yaşamları varsa, birlikte iş yapmayı veya spor yapmayı önerin. Bunu düzenli hale getirin.
  • Arayacak kimseniz yoksa, iş arkadaşlarınıza gidin. Pek çok insan yeni arkadaşlıklar kurma konusunda en az sizin kadar rahatsız hisseder ve bu nedenle buzu kıran kişi siz olmalısınız. Eski arkadaşlarınızla bağ kurun, iş arkadaşlarınızı öğle yemeğine çağırın veya komşunuzun size kahveye gelmesini rica edin.
  • TV ve bilgisayar ekranının karşısından kalkın. İletişim genel olarak başka insanlar ile direkt kontak kurmanızı gerektiren sözsüz bir deneyimdir. Bu nedenle sanal etkileşim için gerçek dünyadaki ilişkilerinizi gözardı etmeyin.
  • Katılımcı olun. Düzenli olarak buluşan sosyal ve özel ilgi gruplarına katılın. Bu gruplar ortak anlayışlara sahip insanlarla tanışmanız için mükemmel fırsatlar sunarlar.
  • Karşılaştığınız yabancılara merhaba deme ve gülümsemekten korkmayın. İlişki kurmak hem siz için faydalı hem de ne fırsatlar yaratacağı belli olmaz.

Aktif Olmak Beden İçin Olduğu Kadar Beyin İçin de Faydalı

Zihin ve beden birbirine bağlıdır. Fiziksel sağlığınızı iyileştirdiğiniz zaman, otomatik olarak daha iyi bir duygusal ve zihinsel sağlığa sahip olacaksınız. Fiziksel aktivite endorfinler adı verilen ve ruh halini iyileştiren, enerji veren güçlü kimyasalların salgılanmasını sağlar. Düzenli egzersiz ve aktivite zihinsel ve duygusal sağlık problemlerine etki eder, stresi azaltır, hafızayı iyileştirir ve daha iyi uyumanıza yardımcı olur.

Spor Yapmaktan Nefret mi Ediyorsunuz?

Yalnız değilsiniz. Salonda ağırlık kaldırmak veya koşu bandında koşmak herkes için iyi zaman geçirmek anlamına gelmiyor. Ancak daha aktif olmanın faydalarını görmek için fitness fanatiği olmanıza gerek yok. Öğle yemeği zamanı parkta bir yürüyüş yapın, alışveriş yaparken mağazada turlar atın, köpeğinizle frizbi oynayın, sevdiğiniz müzikle oynayın, çocuklarınızla aktivite bazlı video oyunları oynayın, bir yere giderken araba yerine bisiklet kullanın veya yürüyün.

Ter içinde kalıp tüm kaslarınız ağrıyana kadar spor yapmak zorunda değilsiniz. Orta düzeyde bir fiziksel aktivite bile ruh ve duygusal sağlığınız için büyük fark yaratacaktır. Ayrıca hemen başlayabilirsiniz ve enerji kazanabilir, kontrol hissini tekrar elde edebilirsiniz.

Spor Rutinine Başlamak İçin İpuçları

  • Çoğu gün 30 dakikalık aktivite hedefleyin. Eğer daha kolayınıza gelecekse onar dakikalık üç seans da olur. Yürüyerek veya dans ederek hemen başlayın.
  • Hem kol hem de bacakları hareket ettiren ritmik egzersizleri deneyin. Bunlar arasında yürüme, koşma, yüzme, ağırlık egzersizleri, savunma sanatları ve dans var.
  • Çalışmalarınıza odaklanma ekleyin. Düşüncelerinize odaklanmak yerine hareket ederken bedeninizin nasıl hissettirdiğine odaklanın. Örneğin yere nasıl değdiğinize, nefesinizin ritmine, teninizdeki rüzgarın hissine odaklanın.

Stres Düzeylerini Nasıl Kontrol Altında Tutacağınızı Öğrenin

Stres zihinsel ve duygusal sağlık üzerinde yük olur ve bu nedenle onu kontrol altında tutmak önemli. Tüm stres kaynaklarından kaçmak mümkün olmasa da, stres yönetimi stratejileri bir şeyleri dengeye getirmek için size yardımcı olabilirler.

Dost bir yüz ile konuşun

Size değer veren birisiyle yüzyüze sosyal etkileşime girmek, sinir sisteminizi yatıştırmanın ve stresi hafifletmenin en verimli yoludur. Başka bir kişi ile etkileşime girmek savaş veya kaç stres tepkisini hemen azaltır. Ayrıca stresle başa çıkmayı sağlayan hormonları salgılatır ve böylece stres verici durumun üstesinden gelemeseniz bile daha iyi hissetmeye başlarsınız.

Duyularınıza odaklanın

Eğlenceli bir şarkı dinlemek sizi sakinleştiriyor mu? Öğütülmüş kahve veya favori kokunuz size iyi mi geliyor? Hatta stres topu sıkmak bile bir anda sizi kendinize getirebilir. Herkes duyusal girdilere biraz farklı tepki verir ve bu nedenle sizin için neyin işe yaradığını bulmak için deneylere başlayın. Eğer sinir sisteminizin duyusal girdilere nasıl tepki verdiğini keşfederseniz, stres nerede gelirse gelsin kendinizi hızlıca sakinleştirebilirsiniz.

Boş zamanı öncelik haline getirin

Size daha iyi hissettirdiği için favori aktivitelerinize vakit ayırın. Eğlenceli bir filme gidin, sahilde yürüyün, müzik dinleyin, iyi bir kitap okuyun, arkadaşınızla konuşun. Bir şeyleri sadece eğlenceli olduğu için yapın. Eğlenmek duygusal ve zihinsel sağlık için bir gereklilik.

Düşüncelere dalmak ve takdir için vakit ayırın

Şükrettiğiniz şeyler hakkında düşünün. Meditasyon yapın, dua edin, gün batımının keyfini çıkarın veya sadece bir dakika ayırarak gününüzde neyin iyi, pozitif ve güzel olduğunu düşünün.

Rahatlatıcı uygulamalarda bulunun

Duyusal girdiler anlık olarak stresi alabilseler de, rahatlama teknikleri öğrenmesi daha uzun sürse de genel stres düzeyinizi azaltmaya yardımcı olabilirler. Yoga, mindfulness meditasyon, derin nefes egzersizleri veya progresif kas rahatlatma teknikleri stresi azaltır ve beden ile zihninizi tekrar dengeye getirirler.

Güçlü Ruh Sağlığı İçin Beyin Dostu Gıdalar Tüketin

Geçmişte beslenmenizi değiştirmeye uğraşmadıysanız, yediğiniz veya yemediğiniz şeylerin düşünme ve hissetme şeklinizi ne kadar etkilediğini fark etmemiş olabilirsiniz. Sağlıksız beslenme beyin ve ruh haliniz üzerinde yük oluşturur, uykunuzu bozar, enerjinizi çeker, bağışıklık sisteminizi zayıflatır. Tam tersine şekeri az, sağlıklı yağları bol bir tam beslenme tarzı, daha fazla enerji verir, uyku ve ruh halinizi iyileştirir, daha iyi hissedip görünmenizi sağlar.

İnsanlar belli gıdalara farklı tepkiler verirler ve bunda genetik ile diğer sağlık faktörleri etkili. Bu nedenle beslenmenize eklediğiniz ve ondan çıkardığınız gıdaların size nasıl hissettirdiklerine bakın. En iyi başlangıç noktası ruh hali ve görünüme zarar veren kötü yağları azaltmak ve onların yerine beyin sağlığını destekleyen iyi yağları koymak.

Ruh Halini Negatif Etkileyen Gıdalar

  • Kafein
  • Alkol
  • Trans yağlar veya kısmen hidrojene yağ içeren her şey
  • Yüksek dozda kimyasal koruyucu ve hormona sahip gıdalar
  • Şekerli atıştırmalıklar
  • Rafine karbonhidratlar
  • Kızarmış gıdalar

Ruh Halini İyileştiren Gıdalar

  • Omega-3 yağları bakımından zengin yağlı balıklar, somon, ringa, uskumru, hamsi, sardalya ve ton balığı bunlar arasında.
  • Ceviz, badem, kaju ve yer fıstığı gibi kuruyemişler.
  • Avokado.
  • Keten tohumu.
  • Hububat.
  • Ispanak, kara lahana ve brüksel lahanası gibi yeşil yapraklı sebzeler.
  • Yaban mersini gibi taze meyveler.

Uykuyu Atlamayın, Sandığınızdan Daha Önemli

Eğer meşgul bir yaşamınız varsa, uykuyu azaltmak akıllıca gibi görünebilir. Ancak söz konusu ruh sağlığı olduğunda, yeterince uyumak bir lüks değil, bir gereklilik. Sadece bir kaç saati atlamak bile ruh hali, enerji, zihinsel güç ve stresle başa çıkma yeteneğinizi bozabilir. Uzun vadede kronik uyku kaybı sağlık ve görünümünüz üzerinde problemler yaratır.

Yetişkinler her gece 7-9 saat kaliteli uyumayı hedeflemeliler ancak yatar yatmaz uykuya dalmayı beklemek gerçekçi değil. Beyninizin gün sonunda yavaşlamak için zamana ihtiyacı var. Bu nedenle ekranlardan yani TV, telefon, bilgisayar, tablet gibi şeylerden yatmadan 2 saat öncesinden başlayarak uzak durmalısınız. İşinizi bir kenara koymalı, tartışmaları sonraya bırakmalı, endişelenmemeli ve sonraki güne dair düşünceleri durdurmalısınız.

Daha İyi Uyumak İçin İpuçları

  • Eğer geceleri kronik endişe ve anksiyete sizi buluyorsa, endişe etmeyi durdurmayı öğrenmek için atılabilecek adımlar var.
  • Sakinleşmek, zihni rahatlatmak ve uykuya hazırlanmak için sıcak bir banyo yapın, yumuşak ışıkta bir şeyler okuyun, sakinleştirici müzikler dinleyin, yatmadan önce rahatlama tekniklerini uygulayın.
  • Bedeninizin iç saatini ayarlarmak ve uyku kalitesini arttırmak için düzenli bir uyku-uyanıklık döngünüz olsun. Haftasonları da bunu bozmayın.
  • Yatak odanız karanlık, serin ve sessiz olsun. Perdeler, beyaz gürültü makineleri ve vantilatör yardımcı olabilir.

Yaşamda Anlam ve Amaç Bulmak

Herkes amaç ve anlamı farklı yollarla bulur. Bunu ihtiyaç duyulan birisi olarak hissetme, kendinize dair iyi hissetme ve sizi sabahları yataktan çıkaran şey olarak algılayabilirsiniz. Biyolojik olarak anlam ve amaç bulmak beyin sağlığı için gerekli çünkü beyinde yeni hücreler yaratmanızı sağlar ve yeni sinir ağları oluşmasına yardımcı olur. Ayrıca bağışıklık sisteminizi geliştirir, ağrıları hafifletir, stresi azaltır, ruh sağlığı ve duygusal sağlığınızı iyileştirmek için diğer adımları atmanız için sizi motive tutar. Ancak bunu her gün yapmak gerekli.

Size Anlam ve Amacı Neler Verir?

Size ve başkalarına anlamlı gelen işler yapmak. Yaratıcılığınızı zorlayan ve size üretken hissettiren aktivitelerde ödeme alsanız da almasanız da rol alın. Bahçecilik, çizim yapma, yazarlık, enstrüman çalma ve bir şeyler yaratma bunlar arasında.

Sizin için önemli olan insanlara kendinizi verdiğiniz kaliteli zamanlar geçirmek. Bunlar arkadaşlarınız, torunlarınız, büyükleriniz olabilir ve görüşmek hem sizin hem de onların sağlığını destekler, bir amaç hissi verir.

Ev hayvanı bakmak da bir sorumluluk olmanın yanında size kendinizi gerekli ve sevilmiş hissetme konusunda yardımcı olur. Ev hayvanınızın size koşulsuz verdiği sevgi kadar önemlisi çok azdır. Hayvanların egzersiz için de zamana ihtiyaçları oluyor ve bu da size yeni insanlarla tanışmak, yeni yerlere gitmek için fırsat verir.

Gönüllülük. Sosyal olmak doğamızda var ve başkalarına yardımcı olmak da doğamızın bir parçası. Başkalarına yardımcı olmakla elde edilen amaç ve anlam, yaşamımızı zenginleştirir ve geliştirir, daha mutlu eder. Okullar, dini kurumlar, kar amacı gütmeyen kurumlar ve hayır kurumları, hayatta kalmak için gönüllülere ihtiyaç duyuyorlar.

Yaşlanan bir ebeveyne bakmak, engellilere bakmak, fiziksel ve ruh sağlığı olan çocuklar ile ilgilenmek bir kibarlık, sevgi ve bağlılık göstergesidir ve zorlu olduğu kadar anlamlı da olur.

Ne Zaman Profesyonel Yardım Almalı?

Eğer ruh sağlığınızı ve duygusal sağlığınızı iyileştirmek için devamlı efor sarfetmenize karşın hala evde, işte ve ilişkilerinizde optimum işlev gösteremiyorsanız, profesyonel yardım almanın zamanı gelmiş olabilir. Ancak yazdığımız adımlar size yine de belli bir fayda sağlayacaklardır. Hatta bir profesyonelden gelecek geribildirimler bizi kendimize daha iyi bakmak için motive edebilirler.