Doğum kontrolü konusunda kafan karışık mı? Hangi yöntemin sana en uygun olduğuna karar veremiyor musun? Çok normal.
Neyse ki, cevaplarımız var. İşte en yaygın doğum kontrol yöntemlerinden bazıları:
Kombine Haplar
En sık kullanılan haplar kombine doğum kontrol haplarıdır. Kombine denmesinin sebebi östrojen ve progesteron hormonlarını birlikte içermesidir. Farklı kombine haplar farklı dozajlarda östrojen ve progestin içerir.
Genel olarak %99 oranında korunma başarısı sağlar. Ayrıca bazı kadın hastalıklarının yol açtığı düzensiz dönemler için adet düzenleyici olarak da kullanılır. Bu haplar 35 yaş ve üstündeki kadınlarda ve sigara içenlerde doktor bilgisi dahilinde kullanılmalıdır. Migren ağrılarını tetikleyici etkileri de olabilir.
Progestin Hapları
Sadece progesteron içeren haplardır, içlerinden östrojen hormonu yoktur. Mini hap olarak da bilinir. Sigara içenler, diyabet, kalp rahatsızlığı olan hastalar ve kan pıhtısı sorunu olanlar için daha güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Ayrıca bebek emziren kadınlarda kullanıldığında da sütte azalma yapmaz.
Progestin haplarını mutlaka her gün aynı saatte almalısınız, eğer bu şekilde düzenli olmayacaksanız, kullanmanız tavsiye edilmez. Eğer hapınızı almayı 3 saat veya daha fazla süre unuttuysanız bir başka doğum kontrol yöntemine daha başvurmanız gerekebilir.
Genişletilmiş Adet Dönemi Hapı
Her ülkede kabul görmeyen bu haplar adet döngüsünü keser. Yani kullanıldığında 3 ayda sadece bir kere regl olursunuz. Bu yöntemin çok da sağlıklı olmadığını düşünüyor olmalılar ki pek tavsiye edilmediği gibi ülkemizde de bu tip hapların satışı yapılmıyor. Sadece Lybrel isimli ilaç tüm yıl boyunca adet döngünüzü erteler ve zaten yılda sadece bir kere kullanılması tavsiye edilir.
Vajinal Halka
Halka, esnek plastikten imal edilmiştir ve tıpkı hap kombinasyonu gibi östrojen ve progestin hormonu içerir. Halkayı vajinanıza üç hafta süreyle yerleştirdikten sonra bir hafta süreyle kaldırıp düzenli bir regl periyodu geçirebilirsiniz.
Sigara kullanan, kan pıhtılaşması sorunu olan ve kanser olan kadınlarda halka kullanılmamalıdır.
Diyafram
İnceltilmiş plastikten yapılmış ve kubbe şeklinde oval olarak şekillendirilmiş diyafram, rahim ağzına yerleştirilerek spermlerin rahim ağzından geçerek bir yumurtayı döllemesini engeller. Genellikle spermisit adı verilen sperm öldürücü ile birlikte kullanılır.
Diyafram, kadınların tek başına kullanabileceği şekilde düşünülmüştür ancak herhangi bir ihmalin önünü kesmek için doktor kontrolüyle takılması da doğru olabilir.
Sık sık birkaç kilodan fazla alıp veriyorsanız, diyafram doğru çalışmayabilir. Kilo alıp vermeniz durumunda diyaframın konumunu yeniden ayarlamanız gerekebilir.
Eğer mesane enfeksiyonu kapmaya yatkınsanız veya toksik şok sendromu yaşamışsanız diyafram kullanmayıp, başka bir doğum kontrol yöntemi seçmeniz daha iyi olur.
RİA (Rahim İçi Araç), Spiral
Spermin yumurtaya ulaşmasını önleyen bir başka doğum kontrol yöntemi rahim içine yerleştirilen genellikle bakırdan yapılan bir alettir. Takılması için cerrahi müdahale gereklidir. Aynı zamanda bu ufak T şeklindeki cihaz takıldıktan sonra bazı hormonlar salgılamaya başlar. Böylelikle 10 yıl boyunca %99 başarıyla çalışır.
Bazı doktorlar cihazı yalnızca daha önce doğum yapmış kadınlar için önerirler çünkü cihaz implante edildiğinde uterusunuz genişler ve daha önce çocuk doğurmamış kadınlarda bu şiddetli ağrılara sebebiyet verir. Birkaç yıl içinde çocuk sahibi olmayı düşünen kadınlar için tavsiye edilmez. Takıldıktan sonra çıkartılabilir ama birkaç yıl için bu kadar maliyetli bir doğum kontrol yöntemine başvurmaya değip değmeyeceğine siz karar vermelisiniz.
Kadın Prezervatifi
Kadın prezervatifi, poliüretan ya da yumuşak plastikten imal edilir ve cinsel yolla bulaşabilecek hastalıklara karşı koruma sağlar. Vajinanın içine, rahim ağzına doğru bir diyafram gibi yerleştirilir. Erkek prezervatifin aksine, kadın prezervatifini cinsel ilişkiden 8 saat öncesine kadar takabilirsiniz.
Kadın prezervatifleri cinsel yolla bulaşan hastalıklara ve gebeliğe karşı koruyucu bir yöntem olarak, erkek prezervatifleri kadar başarılı değildir.
Erkek Prezervatifi
Erkek prezervatifi, HİV dahil gebeliklere ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlar. Düzgün ve yıpranmamış prezervatif, spermlerin rahime girmesini engelliyor. Genellikle lateks veya poliüretan malzemelerden üretilir.
Partnerinizin lateks veya poliüretan alerjisi varsa başka bir doğum kontrol yöntemi tercih etmelisiniz. Eğer bebe yağı veya el kremi tarzında bir kayganlaştırıcı kullanırsanız içeriğindeki yağ lateksin yapısını bozacağından, yağsız kayganlaştırıcı tercih etmelisiniz. Daha güvenilir olacaktır.
Doğum Kontrol Bantları
Kol, kalça veya karın bölgesine yerleştirdiğiniz bant bir haftalık doğum kontrolü sağlar. Diğer doğum kontrol haplarından %60 daha fazla östrojen salgıladığı için özellikle kan pıhtısı sorunu olanlar için kesinlikle önerilmez.
İmplant
Şekil olarak bir kibrite benzeyen ve üst kolunuzdaki deri altına yerleştirilen bir doğum kontrol yöntemidir. Maliyeti yüksek sayılabilir ve etkisi 3 yıl devam eder. Başarı oranı neredeyse %100’dür. Sarı kantaron kullananlar ve fazla kilolu kadınlarda kullanılması önerilmez.
Kısırlaştırma (Vazektomi, Tüp Bağlama ve Kalıcı Spiral)
Vazektomi, erkeklerin üreme kanallarının bağlanmasıdır. Daha sonra çocuk istenmesi durumunda iptali söz konusu olabilir. Neredeyse %100 koruma sağlar. Tüp bağlama, kalıcı ve geri dönüşü olmayan bir doğum kontrol yöntemidir. Kadında yumurtalık ve rahim arasındaki tüpler bağlanır. Böylece gebe kalma riski tamamen ortadan kalkar. Kalıcı spiral yöntemi ise bu tüplere takılır ve spirallerin çevresinde yeni oluşan dokular sayesinde tüpler tıkanır. Üç doğum kontrol yöntemiyle ilgili de muhakkak farklı farklı doktorlara danışın ve en doğru kararı ona göre verin.
Ertesi Gün Hapı
Yalnızca 18 yaş ve üstündeki kadınlara satılan bu hap, cinsel ilişkiden sonra 72 saat içinde kullanılırsa gebeliği önlüyor ve etkisini 5 gün boyunca sürdürmeye devam ediyor. Kombine haplarda bulunandan daha fazla progesteron içerir. Genellikle fazla kilolu kadınlarda bir tane hap yeterli olmadığından iki tane alınması da öneriliyor. Düzenli cinsel ilişkide bulunan ve ertesi gün hapı ile korunmak isteyenler öncesinde mutlaka bir jinekologdan bilgi almalılar.
