Doğum sonrası kilo vermek gibi mevzulardan zaten konuşmuştuk. Bu sefer aileniz ve siz için daha önemli olabilecek bir konudan bahsetmek istiyorum: Doğum sonrası depresyon. Çoğumuz bu konuda bilgi sahibi olmasak da araştırmalara göre ülkemizde doğum yapmış kadınlardan her dört kadından birinde görülebiliyor. Bu yazımda sizlere bununla ilgili bilgi vereceğim.
Doğumdan sonra bazılarımızda dışarıdan anlam verilemeyen hareketler gözlemlenebiliyor. Sinirlilik, değişik derecelerde depresyon, eşten uzaklaşma… “Ben kendimi anne olmaya hazır hissetmiyorum.”, “Benden iyi anne olur mu ki?” diye düşünen kadınların pek çoğu doğum sonrası bebeklerine yetememe korkusuyla onlardan uzaklaşabiliyor. ‘Aile’ fikrine önem veren kadınların küçük tedirginliklerle başlayan bir süreçte sağlıklı aile hayallerini yitirmesi ihtimali çok korkutucu gelebilir; fakat doğum sonrası depresyona karşı erken tanı ile önlem alınabilir ve bu kolayca aşılabilir. Esas sıkıntımız ise doğum sonrası yaşanabilecek olumsuzluklar hakkında yeterli farkındalığın bulunmaması. Gelecek endişesi bulunan anne adaylarımız, lütfen yardım alabileceğiniz uzman kişilere ve gruplara başvurmaktan çekinmeyin. En önemlisi de çevrenizdeki hamile ve yeni çocuklu annelerden moral desteğinizi esirgemeyin. Bir anneyle yapılan beş dakikalık bir konuşma bir ömür boyu devam edecek sağlıklı bir aile ortamına temel olabilir.
Doğum sonrası duygu durumunu ve zihine etkilerini araştıran araştırmalar ülkemizde de devam etmekte. Sabancı Üniversitesi’de araştırmacılar tarafından yürütülen bir anket çalışması ile doğum ve doğum sonrası sürecin hafıza üzerindeki etkisi inceleniyor. Araştırmaya hamile kadınlar ve 0-6 ay aralığında bebeği olan tüm anneler katılabiliyor ve böylece bilime büyük bir katkıda bulunmuş oluyorlar. Deneyimlerinizi esirgemeyin ki birlikte güçlenelim, sizin için hazırlanan ankete aşağıdaki linke tıklayarak katılabilirsiniz:
http://bit.ly/2qo4TYP
Yeni annelerin biraz üzgün hissetmesi, endişelenmesi veya yorulması oldukça yaygındır. Annelerin %80’i doğumdan sonraki bir iki hafta boyunca bu hisleri yaşarlar. Tamamen normaldir ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolur.
Ancak postpartum depresyon çok daha güçlüdür ve daha uzun sürer. İlk kez anne olan kadınlarda veya daha önce doğum yapanlarda doğumların yaklaşık %15’inde görülür. Şiddetli ruh hali dalgalanmalarına, yorgunluğa ve umutsuzluk hissine neden olabilir. Bu duyguların yoğunluğu, bebeğiniz veya kendiniz için bakım yapmayı zorlaştırabilir. Doğum sonu depresyon hafife alınmamalıdır. Bu ciddi bir bozukluktur, ancak tedavi yoluyla aşılabilir.

Doğum Sonrası Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Bir bebeğe sahip olduktan sonra huysuz hissetmek veya yorulmak normal olsa da, doğum sonrası depresyon bunun ötesine geçer. Belirtileri şiddetlidir ve işlev kabiliyetinizi etkileyebilir. Doğum sonrası depresyon belirtileri insandan insana ve günden güne değişiklik gösterir. Doğum sonrası depresyonunuz varsa, bu göstergelerden birkaçına sahipsiniz demektir:

• Nedensiz üzülüyorsunuz ya da çok ağlıyorsunuz.
• Uykusuzluktan ölüyorsunuz ama uyuyamıyorsunuz.
• Çok fazla uyuyorsun.
• Yemeyi bırakamıyorsunuz ya da hiç yemek yemiyorsunuz.
• Açıklanamayan çeşitli ağrı, sancı ya da hastalıklarınız var.
• Neden sinirli, endişeli veya öfkeli olduğunuzu bilmiyorsunuz.
• Ruh haliniz aniden ve uyarılmaksızın değişiyor.
• Kendinizi kontrol dışı hissediyorsunuz.
• Her şeyi hatırlamakta güçlük çekiyorsun.
• Konsantre olamıyorsunuz veya basit kararları alamıyorsunuz.
• Beğendiğiniz şeylere artık ilgi duymuyorsunuz.
• Bebeğinizden ayrılmış hissediyor ve neden sevmediğinizi düşünüp, sevinçle dolmadığınızı merak ediyorsunuz.
• Her şey çok zor ve umutsuz geliyor.
• Duygularınız hakkında değersiz ve suçlu hissediyorsunuz.
• Kimseye açılamayacakmış gibi hissediyorsunuz çünkü kötü bir anne olduğunuzu düşünecekler, bu yüzden geri çekiliyorsunuz.
• Herkesten ve her şeyden kaçmak istiyorsunuz.
• Kendinize veya bebeğinize zarar verme hakkında düşünceleriniz var.
• Arkadaşlarınız ve aileniz onlardan ve sosyal faaliyetlerden uzaklaştığınızı söylüyorlar veya artık kendinizmiş gibi değilsiniz.

Semptomların doğumdan sonraki birkaç hafta içinde başlaması muhtemeldir. Postpartum depresyon aylar sonra ortaya çıkmaz. Belirtiler bir iki güne kadar sürebilir ve sonra geri dönebilir. Tedavi olmazsanız semptomlar kötüleşmeye devam edebilir.

Doğum Sonrası Psikoz Nasıl Tedavi Edilir?

Psikoz tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılır. Tek başlarına veya kombinasyon halinde kullanılabilirler ve aşağıdakileri içerir:

• Duygudurum düzenleyiciler
• Antidepresanlar
• Antipsikotikler

Bu ilaçlar belirtileri kontrol etmenize ve stabilize olmanıza yardımcı olabilir. Aksi halde elektrokonvülsif terapi (ECT) yapılabilir. ECT beyindeki kimyasal değişiklikleri tetiklemek için elektrik akımı kullanır. Genellikle iyi tolere edilir ve doğum sonrası psikoz tedavisinde etkili olabilir.

Dengelendikten sonra, doktorlarınız size duygularınızı atmanıza yardımcı olabilecek bir terapistle görüşmenizi önerebilir. Hastaneden taburcu edildikten sonra bile tedavi devam etmelidir. İyileştikçe, ilaçlarınızın biraz ayarlanması gerekebilir. Aynı zamanda iki kutuplu veya başka bir zihinsel sağlık bozukluğunuz varsa, o sağlık sorunu için de tedavi planınızı takip etmeniz gerekecek.

Doğum Sonrası Depresyon İçin Doğal Yollar Var mı?

Doğum sonu depresyon ciddi ve doktor olmadan tedavi etmeye teşebbüs etmemeniz gereken bir hastalıktır. Tıbbi tedavinin yanı sıra, egzersiz ve doğru miktarda uyku almak gibi doğal yollar semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilir. Masaj ve meditasyon gibi uygulamalar daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Diyetinizde ihtiyacınız olan besin maddelerini almıyorsanız, doktorunuzdan doğru besin takviyeleri önermelerini isteyin.

Doğum Sonrası Depresyonun Sebebi Nedir?

Kesin nedeni net değildir, ancak doğum sonrası depresyona katkıda bulunabilecek bazı faktörler var. Postpartum depresyon, fiziksel değişiklikler ve duygusal stres faktörlerinin bir kombinasyonu tarafından tetiklenebilir.

Fiziksel faktörler

Doğum sonrası en büyük fiziksel değişikliklerden biri de hormonları içerir. Hamileyken östrojen ve progesteron seviyeleri her zamankinden daha yüksektir. Doğumdan sonraki saatler içinde hormon seviyeleri önceki durumuna geri döner. Bu ani değişim depresyona neden olabilir. Bazı diğer fiziksel faktörler şunları içerebilir:

• Düşük tiroid hormonu seviyeleri
• Uyku eksikliği
• Yetersiz beslenme
• Uyuşturucu ve alkol kullanımı

Duygusal faktörler

Geçmişte bir duygudurum bozukluğu yaşadıysanız veya ailenizde duygudurum bozuklukları yaşayanlar varsa doğum sonrası depresyon geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir. Duygusal stres faktörleri aşağıdakileri içerebilir:
• Boşanma ya da sevilen birinin ölümü
• Siz veya çocuğunuz ciddi sağlık sorunları yaşıyor
• Asosyallik
• Maddi yükler
• Destek eksikliği

Doğum Sonrası Depresyon İçin Nereden Destek Bulabilirim?

İlk olarak, fiziksel semptomlarınızı gidermek için doğum uzmanınıza danışın. Gerekliyse, doktorunuz bir terapiste başvurmanızı önerebilir. Yerel hastane tavsiye almak için iyi bir yerdir. Aynı yollardan geçmiş başka insanlarla iletişim kurarak daha rahat hissedebilirsiniz. Neyi hissettiğinizi anlarlar ve sizi yargılamadan bir destek sunabilirler. Yeni anneler için bir gruba katılmayı düşünün. Bazıları depresyon, endişe ya da doğum sonrası depresyon yaşıyor olabilir.

Şiddetli Doğum Sonrası depresyon Nedir?

Tedavi edilmediğinde, doğum sonrası depresyon giderek daha da kötüleşebilir. Kendinize veya başkalarına zarar verme düşüncelerine yöneldiğinde en tehlikeli haline gelmiş olur. Bu düşünceler oluşmaya başladığında tıbbi müdahale gereklidir. Şiddetli doğum sonrası depresyon belirtileri şunları içerir:
• Halüsinasyonlar veya gerçekten orada bulunmayan şeyleri görme, işitme, koklama veya hissetme
• Sanrısal inançlara sahip olmak, önemsiz şeylere fazla önem vermek
• Karışıklık ve saçma konuşma
• Garip veya düzensiz davranış
• Öfke veya şiddet eylemleri
• İntihar düşünceleri veya intihar girişimi
• Bebeğinize zarar verme düşünceleri
Bunların hepsi acil tıbbi tedaviye ihtiyacınız olduğunun işaretidir. Hastaneye kaldırma gerekli olabilir. Şiddetli doğum sonrası depresyon hayati tehlike oluşturabilir, ancak başarıyla tedavi edilebilir.

Doğum Sonrası Depresyonun Önlenmesi

Mutlak önleme gerçekten mümkün değildir. Yine de, bazı faktörler doğum sonrası depresyona daha yatkın olmanızı sağlayabilir, bu nedenle riski azaltmak için birkaç şey yapabilirsiniz. Öncelikle, proaktif olun. Hamilelik sırasında şu durumlarda doktorunuza bildirin:
• Daha önce doğum sonrası depresyon yaşadıysanız.
• Şimdiye kadar majör depresyon veya başka bir duygudurum bozukluğu yaşadıysanız
• Şu anda depresyon belirtileri yaşıyorsanız

Doktorunuz uygun terapiyi reçete edebilir ve tavsiyelerde bulunabilir. Ayrıca şu ipuçlarını takip ederek doğum sonrası depresyon geliştirme şansınızı azaltabilirsiniz:

• Bebeğiniz doğmadan önce destek sisteminizi güçlendirin.
• Bir eylem planı yapın ve yazın. Doktorunuzun iletişim bilgilerini, yerel destek servislerini ve güvenebileceğiniz bir aile üyesini veya arkadaşınızı bu plana ekleyin.
• Çocuk bakımı için bir düzenleme yapın, böylece mola verebilirsiniz. Belirtiler ortaya çıkarsa, tam olarak ne yapmanız gerektiğini bilirsiniz.
• Sağlıklı bir diyet yapın ve her gün biraz egzersiz yapmaya çalışın.
• Hoşunuza giden etkinliklerden çekilmeyin ve bol miktarda uyku almaya çalışmayın.
• Sevdiklerinizle iletişimi koparmayın.

Evde yeni bir bebek, aile dinamiklerini değiştirir ve uyku düzenini değiştirir. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz, bu yüzden kendinize güvenin. Belirtileri hemen doktorunuza bildirin. Erken tedavi hızlı iyileşmenize yardımcı olabilir.