Emzirme dönemi annenin sağlığı ve bebeğin gelişimi için önemli bir dönemdir. Anne dengeli ve düzenli beslenerek vücudundaki besin öğe depolarını dengede tutar ve süt üretimi için gerekli olan enerji ve besin öğelerini karşılar.
Annenin yanlış beslenmesi durumunda süt üretimi için annenin besin öğe depoları kullanılır ve bu durum annenin sağlığını olumsuz etkiler. Anne sütü bebek için mucizevi bir besindir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre bebekler ilk altı ay yalnızca anne sütü ile beslenmelidir. Anne sütü bebeğin fizyolojik ve psikolojik olarak gelişimine oldukça katkı sağlar. Emzirme döneminde kaliteli ve yeterli miktarda anne sütü üretebilmek için beslenmeye özen gösterilmelidir ve ilk altı ay kilo vermeye yönelik diyet yapılmamalıdır.
Dengeli ve düzenli beslenen bir anne günde ortalama 600-700 ml süt salgılar. Emzirme döneminde günlük enerji ihtiyacına ek 300-500 kalori enerji almak yeterlidir. Anne gebelik boyunca ortalama 10-14 kilo almaktadır. Alınan kiloların 6-7’si doğumla birlikte gitmektedir.
Emzirme dönemi süresince ayda 0.5-1 kg arası kilo kaybı normal kabul edilir. Ayda iki kilo veya daha fazla vermek anne için sakıncalıdır. Doğum sonrası kalan fazla kilolar düzenli ve dengeli beslenme ve doğru emzirme ile emzirme dönemi sürecinde verilebilir. Bu şekilde gebelik öncesi kiloya kavuşmak mümkündür.
Emziren Annelere Beslenme Önerileri
• Emzirme döneminde üç ana üç ara öğün şeklinde beslenilmelidir.
• Emziren anne ne iki kişilik yemek gibi fazlaya kaçmalı ne de kilo verme amacına girip yetersiz beslenmelidir.
• Süt kalitesini ve miktarını artırmak adına beslenmeye önem gösterilmelidir.
• Süt artırmak adına besin tüketiminde aşırıya kaçılmamalıdır. Her besin porsiyon kontrolünde tüketilmelidir. Aksi taktirde annede kilo alımı görülebilir.
• Tatlı krizlerinde şerbetli tatlılardan ziyade sütlü tatlılar tercih edilmelidir.
• Anne her emzirme sonrası 1-2 bardak su içerek sıvı alımını artırmalıdır.
• Haftada iki defa balık tüketerek bebeğin zeka ve retina gelişimi desteklenmelidir. Ama balıktaki yüksek cıva nedeniyle aşırıya kaçılmamalıdır. Balık tercihi sardalya, istavrit, palamut gibi cıva oranı düşük balıklar tercih edilebilir.
• Annenin tükettiği domates, inek sütü, lahana, çilek, portakal gibi besinler anne sütünden bebeğe geçerek alerjen etki gösterebilirler. Bu gibi alerjen etki görülen besinlerden emzirme dönemi boyunca uzak durulmalıdır.
• Anne, beslenmesinde iyotlu tuza yer vererek bebeğin zeka gelişimi için gereken iyotu alması sağlanır.
• Sıklıkla karşılaşılan bir durum olan demir eksikliği kırmızı et ve yeşil yapraklı sebzeler ile karşılanır. Demir emilimini artırmak için bu besinleri C vitamini eşliğinde tüketmeye özen gösterilmelidir.
• Sebze ve meyvelerin dışında rastlanabilen pestisit kalıntılarından korunmak için sebze ve meyveler çok iyi yıkandıktan sonra tüketilmelidir.
Genel olarak beslenme önerileri bu şekilde sıralanabilir.
Emzirme Annenin Tüketmesi Gereken Besinler Nelerdir?
Emzirme döneminde sağlıklı beslenmek ve diyette süt arttırıcı besinlere yer vermek hem anne hem de bebek için yararlıdır. Tam tahıllı ürünler, sebze ve meyve gibi besinlerle kompleks karbonhidratlar tüketilmelidir. Diyette somon, zeytinyağı ve yağlı tohumlara yer vererek sağlıklı yağ asitleri alınmalıdır.
Büyüme ve gelişme için olmazsa olmaz protein de kırmızı et, tavuk, balık ve yumurtadan karşılanabilir. Sebze ve meyve tüketimine özen göstererek gerekli vitamin ve mineral tamamlanmalıdır. Eğer anne gerekli vitamin ve mineralleri besinlerle karşılayamıyorsa doktor kontrolü eşliğinde vitamin takviyesi kullanabilir.
Yeşil yapraklı sebzeler (kara lahana, ıspanak, dereotu gibi), bulgur, yulaf, hurma, rezene çayı ve ısırgan otu çayı kaliteli ve yeterli anne sütü üretimi için en etkili besinlerdir. Ayrıca bolca su tüketimi ile anne sütü salınımı artmaktadır. Günlük su tüketim miktarı 3-4 litreye kadar çıkmalıdır.
Emziren Annenin Uzak Durması Gereken Besinler Nelerdir?
Annenin tükettiği besinler süt yoluyla bebeği de etkilemektedir. Bazı besinler bebekte gaz sancısına neden olabilmektedir. Turp, karnabahar, brokoli, lahana (yapılarında bulunan sülfür nedeniyle) ve acı, baharatlı besinler gaz sancısına neden olabilen besinlerden birkaçıdır. Ayrıca soğan sarımsak gibi keskin kokulu besinler bebeği rahatsız edebilmektedir. Bebeği emzirme sonrası gözlemleyerek hangi besinlere karşı hassasiyeti olduğu tespit edilmeli ve o besinlerden uzak durulmalıdır.
Asitli içeceklerden uzak durulmalıdır, onun yerine taze sıkılmış meyve suları içilebilir. Salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş ve paketli ürünlerden uzak durulmalıdır. Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır. Çay ve kahve gibi kafein içerikli içecekler anne sütüne etki ederek bebeğin uykusunu kaçırabileceğinden mümkünse günde bir bardaktan fazla içilmemelidir.
