Epilepsi, beynin elektrik aktivitesinde geçici problemlere sebep olan nöbetlere yol açan bir rahatsızlıktır. Bu elektriksel bozulmalar çeşitli belirtiler verebilirler. Bazı insanlar boşluğa bakarlar, bazıları titreyen hareketlerde bulunurlar, bazıları ise bilinçlerini kaybederler.
Doktorlar epilepsiye neyin sebep olduğunu bilmiyorlar. Genler, tümör ve inme gibi beyin rahatsızlıkları veya baş yaralanmaları bazı vakalarda sebep olarak görülüyorlar. Epilepsi bir beyin bozukluğu olduğu için bedendeki pek çok farklı sistemi etkileyebiliyor.
Epilepsi beyin gelişimindeki değişimlerden, kimyasallardan veya sinir hücrelerinin diziliminden köken alabilir. Doktorlar tam sebebini bilmeseler de epilepsi bir hastalıktan veya beyne gelen hasardan sonra başlayabilir. Hastalık nöron adı verilen ve elektrik impulslar ile mesajlar ileten beyin hücrelerinin aktivitelerini bozar. Bu bozulma nöbetlere sebep olur.
Epilepsinin ve nöbetlerin pek çok farklı türü var. Bazı nöbetler zararsız ve fark edilmez olurlarken, bazıları hayati tehlike oluşturabilirler. Epilepsi beyin aktivitesini bozduğu için etkileri bedenin neredeyse her kısmını etkileyebilirler.
Kalp Damar Sistemi
Nöbetler kalbin normal ritmini bozabilirler ve kalbin çok yavaş, çok hızlı veya garip şekilde atmasına sebep olabilirler. Buna aritmi adı verilir. Düzensiz kalp atışı çok ciddi olabilir ve potansiyel olarak hayati tehlike oluşturabilir. Uzmanlar epilepsi sebepli ani ölümlerin bazılarının sebebinin kalp ritmindeki bozulmadan kaynaklandığına inanıyorlar.
Beyindeki damar problemleri de epilepsiye sebep olabilir. Beynin doğru şekilde çalışmak için oksijen zengini kana ihtiyacı vardır. Damarların inme veya kanama ile hasar görmesi nöbetleri tetikleyebilir.
Üreme Sistemi
Epilepsi sahibi pek çok insan çocuk sahibi olabilse de, rahatsızlık erkek ve kadınlarda üreme kabiliyetini etkileyebilecek hormonal değişimlere sebep olabilir. Üreme sistemi problemleri epilepsisi olanlarda olmayanlara göre iki üç kat daha yaygınlar.
Epilepsi kadınlarda adet döngüsünü bozabilir ve adetleri düzensiz hale getirir veya tamamen durdurabilir. Polikistik over sendromu epilepsisi olan kadınlarda çok daha yaygın. Epilepsi ve ilaçları aynı zamanda kadınlarda cinsel isteği azaltabilirler.
Epilepsisi olan erkeklerin %40’ında testosteron düzeyleri düşüktür ve bu hormon cinsel istek ile sperm üretimini etkiler. Epilepsi ilaçları da erkeklerde libidoyu düşürebilir ve sperm adetlerini etkileyebilirler.
Rahatsızlığın gebelik üzerinde de etkileri vardır. Bazı kadınlar hamileyken daha fazla nöbet geçirirler. Nöbet geçirmek düşme riskini ve ayrıca düşük ve erken doğum riskini arttırır. Epilepsi ilaçları nöbetleri önleyebilirler ancak bu ilaçların bazılarının gebelikte doğum kusurlarına dair artış ile bağlantısı var.
Solunum Sistemi
Otonom sinir sistemi nefes alma gibi beden fonksiyonlarını düzenler. Nöbetler bu sistemi bozabilir ve nefesin geçici olarak durmasına sebep olabilriler. Nöbet sırasında nefeste oluşan problemler çok düşük oksijen düzeylerine sebep olabilirler ve bu da ani beklenmedik epilepsi ölümüne sebep olabilir.
Sinir Sistemi
Epilepsi bir merkezi sinir sistemi bozukluğudur ve bu sistem beyin ile omurilik üzerinden bedenin aktivitelerini yönetir. Merkezi sinir sisteminin elektrik aktivitelerindeki bozulma nöbetleri başlatır. Epilepsi hem istemli hem de istemsiz sinir sistemi fonksiyonlarını etkileyebilir.
Otonom sinir sistemi kontrolünüzde olmayan nefes, kalp atışı ve sindirim gibi işlevleri yönetir. Nöbetler bu sistemin şu belirtileri vermesine sebep olabilirler:
- kalp çarpıntıları
- yavaş, hızlı veya düzensiz kalp atışı
- nefeste durma
- terleme
- bilinç kaybı
Kas Sistemi
Kaslar yürümeye, zıplamaya ve bir şeyleri kaldırmaya yararlar ve sinir sisteminin kontrolü altındadırlar. Bazı nöbet türlerinde kaslar normalden daha hareketli veya sıkı hale gelebilirler.
Tonik nöbetler kasların istemsiz olarak sertleşmelerine ve titremelerine sebep olur.
Atonik nöbetlerde ise kas tonusu aniden düşer.
İskelet Sistemi
Epilepsi kemikleri doğrudan etkilemez ancak onu yönetmek için alınan ilaçlar kemikleri zayıflatabilirler. Kemik kaybı kemik erimesine ve çatlak riskinde artışa sebep olabilir. Özellikle de nöbet sırasında düşecek olursanız risk artar.
Sindirim Sistemi
Nöbetler gıdaların sindirim sistemindeki hareketlerini etkileyebilirler ve bu da şu belirtilere sebep olabilir:
- karın ağrısı
- kusma ve bulantı
- nefeste duraklamalar
- hazımsızlık
- bağırsak kontrolünün kaybı
Epilepsi bedendeki neredeyse her sistemde dalga etkisine sebep olur. Nöbetler veya nöbet geçirme korkusu korku ve anksiyete gibi duygusal belirtilere de sebep olabilir. İlaçlar ve ameliyatlar nöbetleri kontrol altına alabilirler ancak en iyi sonuçlar için tanı alır almaz tedaviye başlamak gerekir.
